جہانگیر

جہانگیر
مغل بادشاہ

پورا ناں:	نورالدین سلیم جہانگیر
جمݨ تھاں:	فتح پور سکری آگرا
جمݨ تریخ:	20 ستمبر, 1569
مرن پو:	چنگڑھ سری
مرن دیاڑہ :	8 نومبر 1627ء
دور حکومت:	1605-1627ء
شاہی خاندان :	مغل
پیو دا ناں :	اکبراعظم
ماں دا ناں :	مریم زمانی (جودھابائی)
بیویاں:	من بھاوتی بائی, مان متی, نور جہاں
مذہب:	اسلام

نورالدین سلیم جہانگیر, (انگریزی: Nur-ud-din Salim Jahangir)(فارسی: نورالدین سلیم جہانگیر) 1605ء توں 1627ء چ اپنی وفات تکر مغل سلطنت دا بادشاہ رئیا سی۔ ایدا ناں 'جہانگیر' فارسی بولی دا لفظ اے جسدا معنی 'جگ دا فاتح' دے نیں۔

بغاوت

1600 وچ جدوں اکبر اپنے کسے سرکاری کم ولوں مرکز توں نکلیا تے پچھوں سلیم نے کھلی بغاوت کر دتی تے اپنے آپ بادشاہ ہون دا اعلان کر دتا۔ اکبر فورن واپس آیا تے حکم واپس لیا گیا۔

شہزادہ خسرو دی بغاوت

مغل حکمران جلال الدین اکبر دی موت توں بعد اوہدا پُتر نورالدین جہانگیر 38 سال دی عمر وچ پادشاہ بنیا۔ اوہنوں پادشاہ بݨے ہوے 6 مہینے ای لنگھے سن کہ اوہدے وڈے پُتر خسرو نے اپنے پیو خلاف بغاوت کردتی ۔ اوہ 6 اپریل 1606 نوں اکبر دے مقبرے تے حاضری دے بہانے آگرے دے قعلے توں نکلیا تے ساڈھے تِن سو سواراں نوں اپنے نال لے کے باغی ہو گیا۔ باغی ٹولا سودگراں تے عام مسافراں دے قافلے لٹ دے ہوئے اگے ودھدا رہیا۔(پئی ایہو اْس دور دی ریتOrer of the Dayسی)راہ دے وچ آن والے شہر دلی، متھرا د ے وچ وی ایہی کچھ کیتا ۔ فیر اوہ لہور ول گیا۔ جہانگیر نوں ایس گل دی خبر ملی تے اوہ اوہدے مگر ہویا ۔ خسرو نے جہانگیر دے پایہ تخت لہور نوں لٹنا شروع کردتا ۔ خسرو دے ساتھی قلعے دے اک دروجے نوں وی ساڑ چھڈیا۔ دلاور خان، حسین بیگ دیوان اتے نور الدین قلی کوتوال شہر نے اوسے ٹائم قلعہ دے دروازے پچھے دیوار بنادتی۔سیانت نال خسرو نوں اک تھاں تیک ڈک دتا گیا۔شہزادہ خسرو نے لہور نوں پورے نو دن تیک ہی اپنے قبضے وچ رکھیا سی کہ شاہی لشکرہ دے اپڑن دی خبر مل گئی۔ ایہہ خبر سُندے ہی باغی لشکر دے پیر پٹے گئے اتے خسرو جلندھر ول دوڑ لادتی۔ شاہی فوج تے خسرو وچ جلندھر تے امرتسر دے وچکار دریائے بیاس دے سجے کنڈے بھیر دوال دی تھاں تے جنگ ہوئی جس وچ خسرو نوں ہار دا سامنا کرنا پیا۔ خسرو کابل دوڑن دا فیصلہ کیتا پر اوہ پنجاب چوں نکل رہیاسی کہ سوہدرے دی تھاں تے دریائے چناں نوں پار کردیاں پھڑیچیا گیا۔ جہانگیر لہور اپڑ گیا اتے دریاوں پار مرزا کامران دے باغ وچ دربار لایا۔

تواریخ موجب لہور وچ مرزا کامران دا اک باغ تے اوہ سی جیہدی یاد گار اک بارہ دری دی صورت وچ راوی وچ اج وی ہے۔ اوس دا دوجا باغ لہور دے ریلوے ٹیشن کول سی تے اوہ ’’باغ نولکھا‘‘ اکھواندا سی، ہن اوس دا کوئی نام ونشان نہیں۔(ہورے نولکھا چرچ تے چوک نولکھا اْسے تھاں تے اج وی ہیگا جے۔) پتہ لگدا ہے کہ جلندھر توں لہور آندے ہوئے جہانگیر ایسے باغ وچ خیمہ لوایا سی۔ جہانگیر دا بیان ہے کہ 3محرم 1015 ہجری نوں باغ کامران وچ خسرو نوں ہتھکڑی تے بیڑیاں نال جکڑیا اتے چینگیزی قنون موجب کھبے پاسیوں لیایا گیا۔ اس دے ساتھی حسین بیگ تے عبدالرحیم نوں علی الترتیب اس دے سجے تے کھبے پاسے کھڑا کیتا گیا۔ خسرو خوف نال تھر تھر کمبدا رہیا۔ بادشاہ حکم دتا کہ حسین بیگ نوں گاں اتے عبدالرحیم نوں کھوتے دی تازہ کھلاں وچ بند کرکے کھوتیاں تے لدیا جائے اتے شہروچ پھرایا جائے۔ کیونجے گاں دی کھل خشک ہوگئی اس لئی حسین بیگ چار پہر زندہ رہ کے دم توڑ گیا۔ باغ کامران توں قلعہ تک سڑک دے دوناں پاسے سولیاں ٹنگیاں گیاں۔ فیر انہاں تے خسرو دے ساتھیاں نوں جیہناں دی تعداد ست سو دے قریب سی، پھانسی تے لٹکا دتا گیا۔ بادشاہ نے ایہہ منظر قلعہ دے شاہ برج توں ویکھیا جیہڑا اکبر نے ہاتھیاں دی لڑائی ویکھن واسطے بنوایا سی۔ خسرو نوں اک ہاتھی تے بٹھا کے سولیاں وچوں لنگھاندے قلعے وچ لیایا گیا۔ خسرو لوہے دی زنجیراں وچ جکڑیا، اُداس تے خوفزدہ، ایہہ ہولناک منظر ویکھداہویا لنگھیا۔ اس توں بعد سزا دے طور تے اوس دیاں اکھاں کڈہا دتیاں ھیاں تے قلعہ وچ قید کردتا گیا جتھے کجھ عرصہ بعد اوہ مر گیا۔شہزادہ خسرو دی مدد کرن والے تمام لوگ شاہی عتاباں دا شکار ہوئے جناں وچ بدقسمتی نال سکھاں دے پنجویں گووارجن دیو جی وی شامل سن۔ گورو جی نے خسرو دی مدد کیتی تے آشیر باد وی دتا جس تے جہانگیراوتاولا ہو گیا سی۔ ایہوں ناراضگی گورو جی دے افسوسناک قتل تے جاکے مکی۔