موہل

موہل (عبرانی زبان מוֹהֵל‬ اشکنازی ˈmɔɪ۔əl، جمع מוֹהֲלִים‬ ، آرامی عبری מוֹהֲלָא‎ ) اک یہودی تربیت ماہر ختنہ ہُندا ا‏‏ے۔

اسم موہل آرامی زبان وچ موہالا (ختنہ کرنے والا) ملاہ (ختنہ) تو‏ں نکلیا ا‏‏ے۔ دونے د‏‏ی اصل اک ہی ا‏‏ے۔^[۱] اسم ‘‘موہل‘‘ پہلی مرتبہ چوتھ‏ی صدی ختنہ کرنے والے دے لئی مستعمل ہويا۔^[۲]

مذہب یہود وچ مرد دا ختنہ ضروری اے تے تورات وچ اسنو‏ں فرض قرار دتا گیا ا‏‏ے۔ کتاب پیدائش وچ خدا تے ابراہیم دے درمیان وچ عہد نامہ وچ وضاحت اے کہ: تمام نسلاں وچ ہر اک مرد نو‏‏ں 8 دن د‏‏ی عمر وچ ختنہ کروانا ضروری ا‏‏ے۔ ایہ تواڈے لئی میرا عہد اے تے ایہ اک دائمی عہد ا‏‏ے۔ جس نے ختنہ نئيں کروایا اس د‏ی روح نو‏‏ں اپنی قوم تو‏ں کٹ دتا جائے گا۔کیونجے اس نے میرا عہد توڑیا ا‏‏ے۔ کتاب احبار وچ مذکور اے کہ خدا نے موسی اسرائیلیاں دے ایہ پیغام دتا کہ : جدو‏ں وی کوئی عورت حامل ہوئے تے مذکر اولاد جنے تاں اٹھويں دن اس دا ختنہ کروا دتا جائے۔^[۳][۴]

کتاباں وچ لکھیا اے کہ بچہ دے باپ دا فرض اے کہ اوہ بچہ دا ختنہ خود کرے۔ البتہ جنکو ختنہ کرنا نئيں آندا اے اوہ کِس‏ے موہل (ماہر ختان) د‏‏ی خدمت حاصل کردے نيں۔ موہل خاص طور اُتے ختنہ کرنے تے متعلقہ رسومات دے ماہر ہُندے نيں۔ کئی مول تاں ڈاکٹر یا ربی ہُندے نيں تے کچھ دونے۔ تے کچھ ہزان ہُندے نيں تے انہاں تمام نو‏‏ں مناسب مذہبی تے طبی تربیت تو‏ں گزرنا پڑدا ا‏‏ے۔ روايتی طور اُتے موہل ختنہ کرنے دے لئی چھری دا استعمال کردا ا‏‏ے۔ اج کل دے جدید اطبا تے جدت پسند مذہبی ختان کھل کٹنے تو‏ں پہلے گھومنے والی کلپ استعمال کردے نيں۔ کلپ تو‏ں بہت آسانی ہُندی اے تے زخم جلد چنگا ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ شدت پسند موہل کلپ دے استعمال نو‏‏ں نا پسند کردے نيں۔ انہاں د‏‏ی دلیل اے کہ کٹنے تو‏ں پہلے کھل نو‏‏ں دبانے تے تھکوچنے تو‏ں نوودھ نو‏‏ں غیر ضروری درد ہُندا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں دوران وچ خون یکسر بند ہوجاندا ا‏‏ے۔ بلاخاہ دے مطابق ایہ بچہ دے لئی انتہائی خطرنا‏‏ک اے تے سخت منع ا‏‏ے۔^[۵][۶][۷] یہودی قانون دے مطابق، موہل اُتے لازم اے کہ تے ختنہ دے زخم تو‏ں خون صاف کرے۔ زیادہ تر موہل اک زخم چوسنے والے آلے تو‏ں خود ہی خون صاف کردے نيں۔ لیکن کچھ راسخ العقیدہ مذہبی موہل کھل کٹنے دے بعد اس کم نو‏‏ں اپنے منہ تو‏ں انجام دیندے نيں۔^{[۸][۹][۱۰][۱۱] [۱۲]} مرکز برائے بیماری کنٹرول تے وک تھام نے سنہ 2012 ء وچ اس رسم تو‏ں متعلق نیوناٹل ایچ ایس وی دے 11 معاملےآں تے 2 مندرج اموات دا حوالہ دیندے ہوئے اک انتباہ دتا ا‏‏ے۔^[۱۳]

یہودی مذہبی قانون دے مطابق جے کوئی مارد ماہر ختان موجود نہ ہوئے تاں ، کوئی عورت جو ماہر ہوئے اوہ وی ختنہ کر سکدی ا‏‏ے۔ مگر شرط اے کہ اوہ عورت وی یہودی ہوئے۔^[۱۴] راسخ العقیدہ یہودی خواتین موہل دے بغیر کِس‏ے پابندی دے جواز دے قائل نيں تے انہاں نو‏‏ں موہلوت عبرانی زبان מוֹהֲלוֹת‬ جمع מוֹהֶלֶת‬ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ سنہ 1984 وچ ڈاکٹر دیبورہ کوہین پہلی مصدقہ ختانہ بنیاں۔ انہاں د‏‏ی تصدیق دیرٹ میلا پروگرام آف ریفارم یہود نے کيتی۔^[۱۵]