Sof'ja Kovalevskaja

Matemàtica.
Sof'ja Vasil'evna Korvin-Krukovskaja, marià Kovalevskij, (Софья Васильевна Ковалевская an russ) a l'era nassùa a Mosca ai 15 ëd gené dël 1850.

Sò pare, Vasilij Vasil'evic, fieul d'un propietari ëd tère polonèis tramudà an Russia, a l'avìa frequentà l'Academia d'artijerìa a San Peroborgh e a l'avìa peui servì ant l'esèrcit dal 1819 al 1858. A l'era n'òm coltivà, a parlava bin fransèis e anglèis, a l'avìa na bon-a conossensa dle siense naturaj e dla matemàtica e a l'era an contat con vàire anteletuaj ëd sò temp.
Apress avèj fàit sò servissi militar an vàire region dël pais e esse rivà al gré ëd colonel, ëd gené 1843 a l'avìa marià Elizaveta Fedorovna Subert, fija d'un topògraf militar.

Fin da cita, la fija a l'ha arvelà ëd gran capassità d'amprendiment e un gròss anteresse për tut ël mond ëd le siense e dla literatura. A l'avìa ancaminà ij sò studi matemàtich con le pàgine d'un vej lìber ëd càlcol infinitesimal d'Ostrogradskij, ch'a j'ero dovrà për asar tanme tapisserìa an soa stansia.

Për emancipesse da l'autorità dël pare, le fomne an Russia a l'avìo damanca ëd mariesse, lòn che la fija a l'ha fàit ant lë stèmber 1868 con Vladimir Kovalevskij, un gentilòm ëd bel deuit e pien ëd comprension. La cobia a l'ha tramudà a San Peroborgh, andoa a l'é restà për n'ann. A son peui trasferisse a Vien-a e peui a Heidelberg.

Antlora a l'ha podù fé dë studi ver an Almagna sota la guida ëd Weierstrass, ma mach an forma privà, përchè a l'ha nen podù intré a l'Università ëd Berlin.

Laureasse con gran làuda dël 1874 a Göttingen, a l'ha dovù speté neuv agn prima d'avèj sò prim pòst a la neuva Università dë Stocòlma.
Dël 1888 a l'ha otnù ël premi Bordin, ma a l'é nen andàita a artirelo. A l'é stàit mèmber ofissial dël comità matemàtich europengh e a l'ha dirigiù l'arvista Acta Mathematica.

Sof'ja Kovalevskaja a l'é angagiasse për pì che vint agn ant la bataja pr'ij drit ëd le fomne.

A l'é mòrta a Stocòlma ai 10 ëd fërvé dël 1891.

Ij travaj ëd Sof'ja Kovalevskaja a l'han tocà l'anàlisi teòrica, la mecànica, la fìsica matemàtica, l'astronomìa, l'òtica.