mięso

 

 

wymowa:

IPA: [ˈmʲjɛ̃w̃sɔ], AS: [mʹi ̯ẽũ̯so], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę • i → j  ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) spoż. jadalne części zabitego zwierzęcia^[1]; zob. też mięso w Wikipedii

(1.2) kulin. potrawa z mięsa (1.1)

(1.3) pot. miękka część ludzkiego ciała^[1]

(1.4) daw. kulin. soczysta część owocu^[2]

(1.5) środ. ryb. wszelkie ryby^[3]

odmiana:

(1.1-5)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	mięso	mięsa
dopełniacz	mięsa	mięs / przest. miąs[4][5]
celownik	mięsu	mięsom
biernik	mięso	mięsa
narzędnik	mięsem	mięsami
miejscownik	mięsie	mięsach
wołacz	mięso	mięsa

przykłady:

(1.1) To mięso chyba jest nieświeże.

(1.3) Wiele jest przyczyn, dla których uprawia się ludożerstwo. Spożycie ludzkiego mięsa może być częścią ceremonii ku czci zmarłych lub magicznych obrzędów wojennych, w których trakcie męstwo i inne cnoty poległego wroga wchłaniane są przez zwycięzców^[6].

składnia:

kolokacje:

(1.1) mięso baranie / drobiowe / wieprzowe / wołowe • chude / tłuste mięso • mięso duszone / smażone / surowe / wędzone • sztuka mięsa • mięso na rosół / pieczeń • gotować / piec / smażyć / wędzić mięso • rozbiór mięsa

(1.2) białe mięso • czerwone mięso • kruche mięso • mięso-wędliny • sztuka mięsa

synonimy:

(1.1) mięsiwo, chabanina; reg. pozn. chabas; reg. śl. miynso

antonimy:

(1.1) warzywo, jarzyna

(1.2) potrawa jarska

(1.3) kość

hiperonimy:

(1.1) surowiec spożywczy

(1.2) potrawa

hiponimy:

(1.1) antrykot, antrykot, baranina, bekon, biodrówka, boczek, boczek, cielęcina, comber, drób, dziczyzna, dzwonko, filet, gęsina, głowizna, golonka, jagnięcina, jelenina, karczek, karkówka, konina, koźlina, ligawa, łata, łopatka, medalion, mielone, mostek, móżdżek, nerka, oślina, ozór, pachwina, płucka, podgardle, podroby, polędwica, pospółka, półtusza, pręga, psina, rosołowe, rostbef, rozbratel, sarnina, schab, słonina, strusina, szponder, szynka, udko, udziec, wątróbka, wieprzowina, wizina, wołowina, żeberko

(1.2) auszpik, befsztyk, bitka, bryzol, carpaccio, de volaille, eskalopek, flaki, gulasz, gyros, hamburger, karbinadel, kardinadel, kaszanka, kebab, kiełbasa, klops, klopsik, kotlet, krupniok, mielony, parówka, pasztet, pasztetowa, pieczeń, pulpet, rolada, rumsztyk, salceson, sashimi, schabowy, stek, szaszłyk, sznycel, tatar, wędlina, zimne nóżki, zraz

holonimy:

(1.1) tusza

(1.2) posiłek

(1.3) ciało

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. mięsiwo n, mięsny m, mięsień m, mięśniak m, mięsak m, mięsistość ż

zdrobn. mięsko n

zgrub. mięcho n

przym. mięsny, mięsisty, umięśniony, mięsakowaty, mięsakowy, bezmięsny

związki frazeologiczne:

mięso armatnie • dzikie mięso • rzucać mięsem • ni z pierza, ni z mięsa • niedźwiedzie mięso • bez dobrej woli jako mięso bez chleba, a jaja bez soli • tanie mięso psy jedzą • chcesz mięso jeść, idź za wilkiem ogon nosić • starszy brat mięso kraje, a młodszy obiera • twarde mięso psy gryzą • ni z pierza, ni z mięsa • żywe mięso

etymologia:

prasł. *męso prasł. *menso^[7] < praindoeur. *mēmso-^[8]

por. bułg. месо, chorw. meso, czes. meso, dłuż. měso, głuż. mjaso, mac. месо, ros. мясо, scs. мѧсо, słc. mäso, słń. meso i ukr. м'я́со

por. alb. mish, litew. mėsa, łot. miesa i sanskr. मांस

uwagi:

(1.1) Jako ogólne pojęcie „mięso” jest niepoliczalne i nie tworzy lm, jednak w pewnych przypadkach, gdy mowa jest o różnych rodzajach mięsa, można tworzyć takie formy.

tłumaczenia:

• abenaki: (1.1) wios
• angielski: (1.1) meat, flesh; (1.2) flesh
• arabski: (1.1) لحم m (laḥm)
• baskijski: (1.1) okela
• białoruski: (1.1) мяса n
• bułgarski: (1.1) месо n; (1.2) месо n
• chiński standardowy: (1.1) 肉 (ròu); (1.4) 肉 (ròu)
• chorwacki: (1.1) meso n
• czeski: (1.1) maso n
• dolnołużycki: (1.1) měso n
• duński: (1.1) kød n
• dzongkha: (1.1) ཤ
• elfdalski: (1.1) tjyöt n
• esperanto: (1.1) viando
• fiński: (1.1) liha
• francuski: (1.1) viande ż
• grenlandzki: (1.1) neqi
• hiszpański: (1.1) carne ż
• irlandzki: (1.1) feoil ż; (1.2) feoil ż; (1.3) feoil ż
• islandzki: (1.1) kjöt n
• jaćwieski: (1.1) fała
• japoński: (1.1) 肉 (にく, niku); (1.2) 肉 (にく, niku); (1.3) 肉 (にく, niku)
• jidysz: (1.1) פֿלייש n (flejsz)
• jita: (1.1) inyama
• karaimski: (1.1) эт; (1.2) эт
• kaszubski: (1.1) miãso n
• kataloński: (1.1) carn ż
• kazachski: (1.1) ет
• keczua: (1.1) aycha
• koreański: (1.1) 고기 (kogi)
• kornijski: (1.1) kyk m
• litewski: (1.1) mėsa ż
• łaciński: (1.1) caro ż
• manx: (1.1) feill ż
• neapolitański: (1.1) carne ż
• niderlandzki: (1.1) vlees n
• niemiecki: (1.1) Fleisch n; (1.2) Fleisch n
• nowogrecki: (1.1) κρέας n
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  
• portugalski: (1.1) carne ż
• rosyjski: (1.1) мясо n
• sanskryt: (1.1) पिशित, आमिस्
• slovio: (1.1) meso (миасо)
• słowacki: (1.1) mäso n
• starofryzyjski: (1.1) flāsk n
• staroirlandzki: (1.1) féoil ż
• suahili: (1.1) nyama
• szwedzki: (1.1) kött n
• turecki: (1.1) et
• tuvalu: (1.1) ˈkano
• tybetański: (1.1) ཤ
• ukraiński: (1.1) м'ясо n
• volapük: (1.1) mit
• walijski: (1.1) cig m; (1.2) cig m
• wenecki: (1.1) carne ż
• wepski: (1.1) liha
• wietnamski: (1.1) thịt
• wilamowski: (1.1) fłaeś n, fłǡš n, fłaś n, fłȧś n
• włoski: (1.1) carne ż
• wolof: (1.1) yàpp

źródła: