Tatry
Tatry (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
- odmiana:
- (1.1) blp[1],
przypadek liczba mnoga mianownik Tatry dopełniacz Tatr[2] celownik Tatrom biernik Tatry narzędnik Tatrami miejscownik Tatrach wołacz Tatry
- przykłady:
- (1.1) Na szczytach Tatr, w dolinach Tatr – / Mrok szary i ulewa[3].
- (1.1) Są oni jak halny wiatr w Tatrach, któremu dobrze jest na iglicach szczytów i dobrze w padołach niziny[4].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Niżne Tatry • Tatry Bielskie • Tatry Wysokie
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- (1.1) Karpaty
- meronimy:
- (1.1) Tatry Wschodnie, Tatry Zachodnie
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. tatrzańskość ż, tatrzanka ż, taternictwo n, taternik m, taterniczka ż, tatryt mrz, tatra ż
- przym. tatrzański, taternicki, taterniczy, tatrytowy
- przysł. tatrzańsko
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- Być może od powtórzenia prasł. *ter- (wierzch, szczyt) w formie *trtr- lub od prasł. *ter- (skała, urwisko). Inna hipoteza wskazuje na galijskie (celtyckie) *tertaro- lub *tertero- poprzez franc. tertre (wzgórze)[5], a jeszcze inna na greckie Τάρταρος, które pierwotnie oznaczało otchłań[6].
- Istnieje także hipoteza, że początkowo nazwa Tatry oznaczała po prostu góry, szczyty[7]. Niektórzy próbują też łączyć etymologicznie ze słowem Tatry nazwę wyżyny górskiej w Hercegowinie – Trtra[8].
- uwagi:
- Nazwa Tatry jest znana – w dzisiejszej postaci – od XIII wieku. Wcześniej, w X i XI w., pojawiała się jako Triti, Tritri, Trytri[9]. Później najprawdopodobniej istniała forma Tartry, w której z czasem zanikło podwójne r[10].
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) Tatra Mountains, Tatras, Tatra
- arabski: (1.1) جبال تاترا
- baskijski: (1.1) Tatrak, Tatra mendiak
- białoruski: (1.1) Татры lm
- bułgarski: (1.1) Татри lm
- czeski: (1.1) Tatry ż lm
- francuski: (1.1) Tatras
- hiszpański: (1.1) Tatras, montes Tatra
- niemiecki: (1.1) Tatra ż
- rosyjski: (1.1) Татры lm
- słowacki: (1.1) Tatry ż lm
- szwedzki: (1.1) Tatra
- ukraiński: (1.1) Татри lm
- węgierski: (1.1) Tátra
- włoski: (1.1) Tatra m lm
- źródła:
- ↑ Potencjalną formą M. lp mogłaby być Tatra; zobacz też: Zapytania i odpowiedzi; „Poradnik Językowy” nr 5/1901, s. 70.
- ↑ W dawnych tekstach (np. Staszica czy Goszczyńskiego) pojawiała się forma Tatrów; jest ona jednak oceniana jako niepoprawna; zobacz też: Zapytania i odpowiedzi; „Poradnik Językowy” nr 5/1901, s. 70.
- ↑ A. Asnyk, Ulewa.
- ↑ Stefan Żeromski, Róża.
- ↑ Maria Malec, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 83-01-13857-2, s. 242-243.
- ↑ Jan Rozwadowski, Tatry, „Język Polski” nr 1/1914, s. 14.
- ↑ Juliusz Zborowski, Przyczynek do pochodzenia nazwy Tatr (a), „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 1/1916, s. 17.
- ↑ Jan Rozwadowski, Przyczynek do pochodzenia nazwy Tatr (b), „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 1/1916, s. 17.
- ↑ Jan Rozwadowski, Tatry, „Język Polski” nr 1/1914, s. 12.
- ↑ Jan Rozwadowski, O zjawiskach i rozwoju języka. O rozwoju fonetycznym (ciąg dalszy), „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 3/1916, s. 87.
Tatry (język czeski)
edytuj- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga, nazwa własna
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba mnoga mianownik Tatry dopełniacz Tater celownik Tatrám biernik Tatry wołacz Tatry miejscownik Tatrách narzędnik Tatrami
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
Tatry (język słowacki)
edytuj- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga, nazwa własna
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza mianownik Tatry dopełniacz Tatier celownik Tatrám biernik Tatry miejscownik Tatrách narzędnik Tatrami
- przykłady:
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Belianske Tatry → Tatry Bielskie • Nízke Tatry → Tatry Niżne • Vysoké Tatry → Wysokie Tatry (miasto) • Vysoké Tatry → Tatry Wysokie (pasmo górskie)
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
- ↑ Pravidlá slovenského pravopisu, red. M. Považaj, Veda, Bratysława 2013 (wydanie IV), ISBN 978-80-224-1331-2.