Wodnicha różowozłota
Wodnicha różowozłota, wodnicha poetycka (Hygrophorus poetarum R. Heim) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wodnicha różowozłota |
| Nazwa systematyczna | |
| Hygrophorus poetarum R. Heim Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 63: 127 (1948) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W 1983 r. Barbara Gumińska i W. Wojewoda opisywali ten gatunek pod nazwą wodnicha poetycka[2].
Morfologia
edytujŚrednica 5–20 cm, za młodu półkulisty z podwiniętym brzegiem, później rozpostarty, czasami z niewielkim uwypukleniem na środku. W stanie wilgotnym nieco lepki, w stanie suchym błyszczący. Powierzchnia biaława z odcieniem kremowym lub łososioworóżowym, szczególnie na szczycie[3].
Zbiegające, rzadkie, grube, z blaszeczkami, białawe, czasami z różowym odcieniem. Ostrza równe[3].
Wysokość do 6 cm, grubość 1,5–3 cm, walcowaty, czasami zwężający się ku podstawie, pełny. U młodych okazów górna część trzonu wydziela drobne kropelki płunu. Powierzchnia sucha, gładka, jedwabiście błyszcząca, włókienkowata, na szczycie oszroniona. Ma barwę białawą z odcieniem łososioworóżowym[3].
U młodych okazów zwarty, u starszych gąbczasty, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Ma łagodny smak, zapach owocowy, lub podobny do zapachu balsamu peruwiańskiego[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki od 5,5 do 9 × 4,5–6 μm, o kształcie od eliptycznego do prawie cylindrycznego, gładkie. Podstawki maczugowate, 45–55 × 6,5–8 μm, ze sterygmami o długości 6–8 μm. We wszystkich częściach owocnika występują sprzążki na strzępkach[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWodnicha różowozłota występuje tylko w niektórych krajach Europy[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowana tylko na dwóch stanowiskach (Częstochowa 1996 i Puszcza Białowieska 1997)[2]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Wymieniona jest także na liście gatunków zagrożonych w Niemczech i Szwecji[2].
Siedlisko: lasy liściaste, zwłaszcza buczyny. Owocniki wyrastają od września do listopada, zazwyczaj grupowo, zarówno w górach jak i na niżu, często na ziemi krzemionkowej[3].
Znaczenie
edytujGrzyb mikoryzowy[2]. Jest smacznym grzybem jadalnym, o delikatnym smaku. Nie ma jednak praktycznego znaczenia, gdyż bardzo wcześnie jest atakowany przez owady (jest robaczywy)[4], a w Polsce jest bardzo rzadki[2].
Gatunki podobne
edytuj- Wodnicha pomarańczowa (Hygrophorus pudorinus). Makroskopowo odróżnia się miejscem występowania (pod jodłami), bardziej intensywną barwą (pomarańczowa, lub izabelowata) i żywicznym zapachem, a mikroskopowo zarodnikami i większymi podstawkami[4].
- Wodnicha gładka (Hygrophorus penarius). Rośnie w cieplejszych rejonach, nie ma różowych odcieni na kapeluszu i ma zapach gotowanego mleka[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2019-02-27].
- ↑ a b c d e Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e B. Gumińska, Flora Polska (Flora of Poland). Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae), Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, 1997, ISBN 83-7052-949-6
- ↑ a b c d A.M.I.N.T. Hygrophorus poetarum [online] [dostęp 2019-02-15].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-02-27].
- ↑ Zbigniew Mirek, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5.