Wodnicha gładka

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy^[2]:

• Limacium penarium (Fr.) Wünsche 1877

Nazwę polską nadała w 1997 r. Barbara Gumińska, Stanisław Domański w 1955 r. opisywał ten gatunek pod nazwą oślaz suchy^[3].

Kapelusz

Średnica 6–13 cm, za młodu półkulisty z podwiniętym brzegiem, później łukowaty, w końcu rozpostarty z tępym i szerokim garbem. Początkowo mają powierzchnię białą lub z odcieniem kości słoniowej, potem kremową z ochrowo-pomarańczowym odcieniem, na starość znów stają się białe lub śmietankowe^[4].

Blaszki

Zbiegające, rzadkie, grube, początkowo białe, potem kremowożółte^[4].

Trzon

Gruby, pełny, walcowaty, pod kapeluszem nieco grubszy, podstawa zaostrzona, powierzchnia gładka, sucha, o barwie od białej do kremowej^[4].

Miąższ

Gruby, zwarty, o niewyraźnym zapachu i przyjemnym smaku^[4].

Cechy mikroskopijne

Wysyp zarodników biały. Zarodniki owalne, eliptyczne lub jajowate 6–9 × 4–5,5 μm z jedną gutulą i dużym dzióbkiem. Podstawki 40–55 × 7–9 μm, półmaczugowate, 4-zarodnikowe, czasami 2- zarodnikowe, o rozmiarach 40–100 × 2–5 μm^[5].

Wodnicha gładka występuje głównie w Europie, poza nią znana jest tylko w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada) i jednym miejscu w Australii^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowana na pięciu stanowiskach. Jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane. Wymieniona jest na liście gatunków zagrożonych w Anglii, Estonii i Norwegii^[3].

Siedlisko: w lasach liściastych, w cieplejszych buczynach i grądach na nizinach i terenach pagórkowatych. Owocniki pojawiają się wiosną i jesienią^[4].

Najbardziej podobna jest wodnicha biała (Hygrophorus eburneus). Jest cała biała lub w kolorze kości słoniowej, bez kremowych i ochrowych odcieni, ponadto ma śluzowaty trzon. Gąska gołębia (Tricholoma columbetta) odróżnia się białymi i niezbiegającymi blaszkami, oraz jedwabiście włóknistym kapeluszem^[7].