Kazimierz Dziekoński
Kazimierz Leon Jan Dziekoński ps. Wołyniec herbu Korab (ur. 4 marca 1779 roku, zm. 23 stycznia 1849 roku) – generał brygady wojsk polskich w czasie powstania listopadowego, kawaler maltański.
| |
| generał | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1794-1831 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
generał brygady Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego |
| Główne wojny i bitwy |
Insurekcja kościuszkowska |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujSyn podskarbiego nadwornego litewskiego Antoniego Dziekońskiego i Karoliny z Mizgierów, podstalanki orszańskiej.
Jako 15-letni młodzieniec zbuntował się przeciw ojcu, znanemu jurgieltnikowi i targowiczaninowi. Wraz z bratem Michałem (1772-1834), przystąpił do zbuntowanej młodzieży szlacheckiej, która masowo przystępowała do insurekcji kościuszkowskiej. Został mianowany adiutantem-porucznikiem przy gen. lejtnancie Michale Wielhorskim.
W czasach Księstwa Warszawskiego był adiutantem księcia Józefa Poniatowskiego. Za kampanię przeciwko Prusom odznaczony krzyżem Orderu Virtuti Militari. W 1808 w stopniu majora przydzielony do 1. Pułku Ułanów. Wziął udział w wojnie polsko-austriackiej w 1809, walczył m.in. w bitwie pod Raszynem. Od 1810 jako podpułkownik przydzielony do 13. Pułku Huzarów. W 1813 w stopniu pułkownika stanął na czele tego pułku. Uczestniczył w bitwie pod Lipskiem, do ostatniej chwili towarzysząc księciu Józefowi jako dowódca osłony naczelnego wodza.
W 1815 został dowódcą 3. Pułku Strzelców Konnych Królestwa Kongresowego. Mianowany generałem brygady w 1828, objął dowództwo 2 brygady Dywizji Strzelców Konnych Królestwa Kongresowego.
W czasie powstania listopadowego dowodził załogą Radomia. W marcu 1831 dowodził polską kolumną pościgową na linii szosy brzeskiej. W czasie wyprawy na gwardię dowodził korpusem osłonowym pomiędzy Sandomierzem a Dęblinem. Przeprowadził kilka udanych działań dywersyjno-zaczepnych na prawym brzegu Wisły. W czerwcu mianowany komendantem twierdzy Praga.
Za udział w powstaniu zesłany do Wołogdy.
Wrócił w 1833, złożył przysięgę wierności carowi. Zmarł 23 stycznia 1849 r.[1]
Był odznaczony krzyżem Legii Honorowej. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy w 1829 roku[2]. Był odznaczony Orderem św. Anny[3]. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby[4].
Posiadał majątek w miejscowości Hieronimowo na Podlasiu.
Rodzina
edytujW dniu 17 lutego 1822 roku poślubił w Warszawie Mariannę z Wasilewskich Górską (1792-1853)[5] , siostrzenicę żony generała Józefa Zajączka, Namiestnika Królestwa Polskiego, z którą nie miał dzieci. Po śmierci brata Michała, Prezydenta Głównego Sądu Guberni Grodzieńskiej, zaopiekował się jego dziećmi, Władysławem (1826-1838), Jadwigą i Michaliną. Jadwiga (1830-1916), która jeszcze przed jego śmiercią poślubiła hrabiego Karola Olizara, a długie lata później po unieważnieniu tego małżeństwa w 1873 roku barona Aleksandra Ramma; została jego spadkobierczynią w Hieronimowie, Michalina (1832-1914), poślubiła Bronisława Zaleskiego (1820-1880), znanego pisarza związanego ze środowiskiem Hotelem Lambert. Jej nieudane małżeństwo i niezwykła osobowość znalazła odzwierciedlenie w korespondencji z Cyprianem Kamilem Norwidem.
Przypisy
edytuj- ↑ Bielecki R. "Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego" Tom 1, s. 405
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931, s. 114.
- ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 8.
- ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
- ↑ Zarówno Boniecki jak i Uruski pomylili osoby pisząc w swoich herbarzach, (jak i współcześni genealodzy powielający ten błąd) że mężem Marianny był Józef Dziekoński (brat Kazimierza, też generał). Dopiero po znalezieniu oryginału aktu i kwerendy w aktach majątkowych Kazimierza, nie ma żadnych wątpliwości co do tego małżeństwa, co stwierdził L. Olczyk, genealog polski, przy opracowaniach dotyczących m.in. Dziekońskich osiadłych w szeroko pojętej Grodzieńszczyźnie w 2016 roku.
Bibliografia
edytuj- Robert Bielecki, "Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego", Warszawa 1995
- Juliusz Willaume, Kazimierz Dziekoński, w: Polski Słownik Biograficzny t. VI, Kraków 1948