Grover Cleveland

Stephen Grover Cleveland urodził się 18 marca 1837 roku w Caldwell w stanie New Jersey, jako syn prezbiteriańskiego pastora Richarda Halley Clevelanda i jego żony Ann Neal^[1]. W młodości Cleveland przestał używać swojego pierwszego imienia^[1]. Kiedy miał 16 lat, zmarł jego ojciec i Grover przejął obowiązki głowy rodziny, pracując w sklepie i szkole specjalnej w Nowym Jorku^[1]. Następnie wyjechał do Buffalo, gdzie z pomocą swojego wuja, otrzymał posadę w firmie prawniczej^[1]. W 1859 roku Cleveland, po pozytywnym zaliczeniu egzaminu, otrzymał prawo do wykonywania samodzielnej praktyki prawniczej^[2].

Pracując w firmie prawniczej, utrzymywał kontakty z wpływowymi politykami^[2]. W latach 50. wstąpił do Partii Demokratycznej, gdzie pracował początkowo jako wolontariusz^[2]. Nie wziął udziału w wojnie secesyjnej, dzięki wykupieniu zastępstwa^[3]. W latach 1863–1865 pracował jako zastępca prokuratora okręgowego, a w 1866 powrócił do pracy w firmie prawniczej^[3]. Od 1871 do 1873 był szeryfem Erie^[3]. Siedem lat później wygrał wybory na burmistrza Buffalo, dzięki temu, że nie był częścią skorumpowanej elity politycznej^[3]. Jako burmistrz ujawnił dotychczasowe nadużycia, co przysporzyło mu popularności^[3]. W 1882 uzyskał nominację na kandydata na gubernatora Nowego Jorku i wygrał wybory^[4]. Nową funkcję pełnił od 1 stycznia 1883 do 6 stycznia 1885^[4]. Jako gubernator często stosował prawo weta i występował w interesie biznesu^[4]. Jednocześnie nie zgadzał się na nominacje niekompetentnych ludzi z klucza partyjnego, co spotkało się z sympatią opinii publicznej^[4]. W 1884 roku konwencje obu głównych sił politycznych odbywały się w Chicago^[4]. Cleveland uzyskał nominację prezydencką w drugim głosowaniu, a jego kandydatem na wiceprezydenta został Thomas Hendricks^[4]. Kandydatem Partii Republikańskiej został James Blaine^[4]. W głosowaniu powszechnym w wyborach wygrał Cleveland^[5]. Podobnie było w Kolegium Elektorów, gdzie kandydat demokratów otrzymał 219 głosów (ok. 55%), wobec 182 głosów dla Blaine’a (ok. 45%)^[5].

 

Cleveland uważał, że główny kurs ustawodawczy powinien wyznaczać Kongres, z którym prezydent nie miał dobrych stosunków^[5]. Bardzo często nie zgadzał się z jego uchwałami i stosował wobec nich prawo weta^[5]. Usiłował zreformować administrację państwową, wymieniając ludzi w niej zatrudnionych^[6]. Postawa ta spotkała się z krytyką bossów partyjnych, co jeszcze bardziej pogorszyło stosunki prezydenta z Kongresem^[6].

W zakresie polityki zagranicznej, Cleveland starał się utrzymać pozycję Stanów Zjednoczonych na Hawajach^[7]. W tym celu odnowił układ o wzajemności, zawierający klauzulę dotyczącą portu Pearl Harbor^[7]. Sekretarz stanu Thomas Francis Bayard odrzucił możliwość współpracy z Francją i Wielką Brytanią na rzecz Hawajów, mając nadzieję na aneksję wysp^[8]. Pomimo takich zabiegów, król Kalākaua umocnił swoją pozycję w kraju i zawarł sojusz z wyspami Samoa, gdzie wpływ wywierały Prusy^[8].

Na krótko przed oficjalnym objęciem urzędu przez Clevelanda, w Berlinie odbyła się konferencja dotycząca kolonizacji Konga^[9]. Udział Stanów Zjednoczonych wzbudził sprzeciw grup izolacjonistycznych, zatem kiedy Cleveland został prezydentem, nie przedłożył Senatowi sprawozdania z konferencji^[9]. Wkrótce potem zaczęły się uwidaczniać dalsze różnice pomiędzy USA a Prusami, przez co Cleveland zaczął bardziej skłaniać się ku Francji, wspominając przyjaźń obu państw z końcówki XVIII wieku^[9]. Francja podarowała Stanom Zjednoczonym Statuę Wolności, której uroczyste odsłonięcie odbyło się 28 października 1886 roku^[9].

W latach 1885–1889 dokonano także reorganizacji i usprawnienia Departamentu Sił Morskich^[9]. Prezydent zlecił wówczas budowę dużej liczby okrętów, których zadaniem mogła być ekspansja terytorialna czy ochrona własnych statków handlowych^[9].

W wyborach prezydenckich w 1888 roku Cleveland ubiegał się o reelekcję^[10]. Na konwencji Partii Demokratycznej w Saint Louis uzyskał jednomyślną nominację w pierwszym głosowaniu^[10]. Jego rywalem z Partii Republikańskiej był Benjamin Harrison^[10]. W głosowaniu powszechnym zwyciężył Cleveland, otrzymując około 100 tysięcy głosów więcej^[10]. Jednak w Kolegium Elektorów Harrison uzyskał 233 głosy (ok. 58%) wobec 168 głosów dla Clevelanda (ok. 42%)^[10]. Cleveland przegrał nawet w swoim rodzinnym stanie Nowy Jork, ponieważ machina partyjna demokratów uważała go za zbyt mało posłusznego polityka^[10].

Po przegranych wyborach, Cleveland wycofał się z życia politycznego i powrócił do Nowego Jorku, gdzie mieszkał wraz z żoną^[11]. Pracował wówczas jako prawnik, prowadząc samodzielną praktykę, jednocześnie planując powrót do czynnej polityki^[11]. Otwarcie sprzeciwiał się uchwałom Kongresu przyznającym emerytury weteranom wojennym, a w 1891 roku napisał tzw. „srebrny list”, gdzie skrytykował zbyt swobodny, jego zdaniem, sposób bicia monety^[12]. Pomimo że bossowie partyjni uważali, że Cleveland nie ma szans na ponowną prezydenturę, to na konwencji Partii Demokratycznej uzyskał on nominację prezydencką w pierwszym głosowaniu^[13]. Kandydatem na wiceprezydenta został Adlai Ewing Stevenson^[13]. Kontrkandydatem z Partii Republikańskiej był urzędujący prezydent Benjamin Harrison^[13].

W głosowaniu powszechnym w wyborach w 1892 roku zwyciężył Cleveland^[13]. Uzyskał także większość w Kolegium Elektorów, otrzymując 227 głosów (ok. 62%) wobec 145 głosów dla Harrisona (ok. 33%)^[13].

 

Na samym początku jego urzędowania w Stanach Zjednoczonych miał miejsce kryzys gospodarczy^[13]. Pięć procent ludzi straciło pracę, wartość pieniądza znacznie zmalała, a 600 banków i około 15 tysięcy przedsiębiorstw ogłosiło upadłość^[13]. Aby temu przeciwdziałać, Cleveland, który wierzył w Prawo Kopernika-Greshama, postanowił unieważnić ustawę Shermana o zakupie srebra^[14]. Sojusznikiem prezydenta został wówczas jego krytykant z czasów wyborów prezydenckich, senator Daniel Voorhees^[14]. W zamian za to, prezydent ofiarował senatorowi możliwość obsadzenia stanowisk państwowych w stanie Indiana^[14]. Ustawa została anulowana w październiku 1893 roku^[15]. Następnie sekretarz skarbu John Carlisle wypuścił obligacje, by zachęcić do sprzedaży złota rządowi federalnemu^[15]. Operacja ta zakończyła się niepowodzeniem, więc Cleveland był zmuszony rozważyć propozycję bankiera Johna Pierponta Morgana, który proponował sprzedaż rządowi złota o wartości 62 milionów dolarów^[15]. Morgan postawił zaporowe dla prezydenta warunki, jednak w obliczu bankructwa kraju, Cleveland był zmuszony je zaakceptować^[15]. Starał się także doprowadzić do obniżenia taryf celnych, jednak kongresmeni reprezentujący grupy biznesu byli temu przeciwni^[15]. Ostatecznie ustawa została uchwalona w 1894 roku i znosiła cło na drewno, wełnę i miedź^[16].

Wszelkie te zabiegi nie poprawiły znacząco sytuacji gospodarki amerykańskiej^[16]. W 1894 wybuchły ostre strajki grup robotniczych^[16]. Jednym z pierwszych był marsz bezrobotnych zmierzający do Waszyngtonu^[17]. Na polecenie prokuratora generalnego Richarda Olneya protestujący zostali zaatakowani przez policję i brutalnie rozpędzeni^[17]. Niecałe dwa tygodnie później, 11 maja, strajkować zaczęli robotnicy z fabryki w Chicago^[17]. Cleveland, na wniosek Olneya wysłał wówczas wojska federalne, by zapobiec zamieszkom, które były planowane na 4 lipca^[17]. Dyrektor fabryki, gdzie strajkowali robotnicy, George Pullman, zrekrutował także policjantów z Dzikiego Zachodu, którzy mieli dbać o porządek^[17]. Wynajęci funkcjonariusze otwierali ogień do robotników bez powodu, co spowodowało kilka ofiar śmiertelnych^[18]. To jeszcze bardziej zachęciło Clevelanda do wysłania wojsk do Chicago^[18].

Podczas prezydentury Clevelanda po raz pierwszy obchodzono tzw. „Labor Day”, czyli amerykańskie święto pracy^[18]. 28 września 1894 Kongres zaaprobował ustawę, która ustalała, że święto będzie obchodzone w pierwszy poniedziałek września^[18]. Po raz pierwszy Labour Day był celebrowany 7 września 1895 roku^[18]. Cleveland był także pierwszym prezydentem, który mianował ambasadorów, bowiem do 1893 roku reprezentanci w placówkach dyplomatycznych byli jedynie posłami w randze ministrów^[19].

W zakresie polityki zagranicznej Cleveland musiał stawić czoła rosnącym wpływom Wielkiej Brytanii w Ameryce Łacińskiej, co było postrzegane przez polityków amerykańskich jako zagrożenie interesów Stanów Zjednoczonych^[20]. Jesienią 1893 rozpoczęła się rewolucja w Brazylii, gdzie rebelianci chcieli przywrócenia monarchii, w wyniku niezadowolenia rządami republikanów^[20]. Monarchistów poparły mocarstwa europejskie, natomiast USA zdecydowanie się temu sprzeciwiły^[20]. Prezydent skierował wówczas wniosek do Kongresu o rozbudowę floty wojennej, aby mogła ona zabezpieczyć szlaki handlowe z krajami Ameryki Łacińskiej^[20]. Podobna sytuacja miała miejsce w Nikaragui, gdzie miał powstać kanał międzyoceaniczny, budowany przez Towarzystwo Maritime Canal Company^[21]. Trasa kanału miała przebiegać na terenie rezerwatu Indian Miskito, który znajdował się pod protektoratem brytyjskim^[21]. Na początku 1894 roku, prezydent Nikaragui José Santos Zelaya wysłał wojsko na teren rezerwatu, aby chronić rzekomo Indian przed wojskami Hondurasu^[21]. Wówczas Wielka Brytania przysłała swój oddział, który wyparł oddział nikaraguański^[21]. Wkrótce potem na terenie rezerwatu zginął obywatel amerykański, wobec czego sekretarz stanu Walter Q. Gresham nakazał flocie stacjonującej nieopodal schwytanie sprawcy^[21]. Jednocześnie poseł amerykański oskarżył Nikaraguę o nieprzyjazne wobec USA działania, co doprowadziło do tego, że Brytyjczycy postanowili oddać protektorat Amerykanom^[21].

Konflikt amerykańsko-brytyjski znalazł odzwierciedlenie także w Wenezueli, gdzie trwał spór, nierozwiązany od lat 40.^[22]. Obiektem sporu był bogaty w zasoby złota obszar, znajdujący się przy ujściu rzeki Orinoko^[22]. Początkowo znajdował się pod kontrolą Wielkiej Brytanii, która chciała rozmawiać na temat ustalenia granicy, jednakże Wenezuelczycy odrzucali propozycje^[22]. Kiedy odkryto tam zasoby złota, Brytyjczycy odmawiali podjęcia negocjacji, wobec czego Wenezuela zwróciła się o mediację do Stanów Zjednoczonych^[22]. Ponieważ Wielka Brytania konsekwentnie odmawiała rozmów, 28 lipca 1895 roku sekretarz stanu Richard Olney wystosował agresywną notę dyplomatyczną, która po czterech miesiącach została odrzucona^[23]. Nie spodziewając się takiego obrotu sytuacji, Cleveland wystosował orędzie do Kongresu, w którym zagroził wojną z Wielką Brytanią, jeśli ta nie zgodzi się na arbitraż^[23]. Wystąpienie to spotkało się z dużą aprobatą wśród polityków i umiarkowaną wśród opinii publicznej^[23]. Brytyjczycy, którzy chcieli uniknąć konfliktu z USA, po kilku miesiącach zgodzili się na mediację^[24]. Ostatecznie traktat, w którym Wenezueli przyznano ujście rzeki Orinoko, podpisano w lutym 1897^[24].

Na wniosek sekretarza stanu, Cleveland wycofał także z Senatu układ o aneksji Hawajów, podpisany przez Benjamina Harrisona^[25]. Gresham miał wątpliwości czy przewrót dokonany na Hawajach miał charakter spontaniczny, czy dokonał się on dzięki interwencji Stanów Zjednoczonych^[25]. Poseł na Hawajach James Blount stwierdził, że przewrót nie reprezentował woli społeczeństwa i zalecił, by wycofać układ o aneksji i przywrócić władzę królowej Liliʻuokalani^[25]. Po negocjacjach królowej z nowym posłem Albertem Willisem, ustalono, że monarchia zostanie przywrócona, a winni zamachu stanu zostaną objęci amnestią^[26]. Wobec takiego stanowiska ostro zaprotestował Hawajski Rząd Tymczasowy, który zagroził prośbą o protektorat Wielkiej Brytanii^[26]. Ostatecznie w lipcu 1894 proklamowano republikę, a Stany Zjednoczone uznały Hawaje, a także wsparły rząd Hawajów, w czasie zamieszek w styczniu 1895 roku^[26].

 

Po opuszczeniu Białego Domu zamieszkał w New Jersey, lecz od czasu do czasu pojawiał się publicznie^[27]. Zmarł 24 czerwca 1908 w Princeton^[27]. Pochowano go na miejscowym cmentarzu Princeton Cemetery(inne języki)^[28].

Podczas pełnienia pierwszej kadencji prezydenckiej, Grover Cleveland ożenił się z córką prawnika, Frances Folsom^[6]. Ich ślub odbył się 2 czerwca 1885 roku w Białym Domu – Cleveland jest przez to jedynym prezydentem USA, który zawarł związek małżeński w oficjalnej siedzibie amerykańskich głów państwa^[6][28]. Mieli pięcioro dzieci. Ponieważ Cleveland obejmował urząd jako kawaler, obowiązki pierwszej damy do czasu ślubu prezydenta, pełniła jego siostra Rose Cleveland. W czasie kampanii prezydenckiej w 1884 roku, republikanie oskarżyli Clevelanda o to, że jest ojcem nieślubnego dziecka Marii Halpin^[29]. Kandydat demokratów nie wykluczył, że może to być jego syn^[29].

Na cześć 22. i 24. prezydenta Stanów Zjednoczonych nazwano miasto Cleveland w stanie Missisipi oraz wulkan Mount Cleveland(inne języki) położony na wyspie Chuginadak(inne języki) wchodzącej w skład archipelagu Wysp Czterech Gór na Alasce^[30][31].

Grover Cleveland jest pierwszym amerykańskim prezydentem, którego uwieczniono na filmie. W 1895 roku Alexander Black poprosił Clevelanda o udział w swoim filmie A Capital Courtship. Prezydent zgodził się i został sfilmowany podczas podpisywania projektu ustawy^[32][28].

• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
• Paul Dickson: Words from the White House: Words and Phrases Coined or Popularized by America's Presidents. Courier Dover Publications, 2020. ISBN 978-0-486-84610-1. (ang.).

• Grover Cleveland. Biały Dom. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
• Grover Cleveland: A Resource Guide. Biblioteka Kongresu. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
• Mr. Cleveland is Dead at 71. The New York Times. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).