Samolot transportowy

Ten artykuł od 2012-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Samolot transportowy (ang. transport aircraft) – samolot dostosowany głównie do przewozu osób i/lub towarów^[1]. Wojskowe samoloty transportowe przeznaczone są do powietrznych przewozów wojsk i ładunków oraz wysadzania desantów powietrznych. W zależności od wagi przewożonych ładunków i zasięgu dzielą się na ciężkie, średnie i lekkie. Są wyposażone w odpowiednio przystosowaną ładownię, osobową, osobowo- towarową lub towarową. Wymiary ładowni często dostosowuje się do określonego rodzaju sprzętu wojskowego^[2].

Współczesne samoloty transportowe, w zależności od typu, mogą unieść od 40 do 250 ton ładunku, a samoloty pasażerskie znacznie mniej (do kilku ton). Należy też pamiętać, iż ładowność samolotu jest zmienna, gdyż zależy od odległości, jaką ma on do pokonania bez tankowania. Ograniczeniem jest również zdolność lotniska do przyjęcia, a ściślej rzecz biorąc do startu samolotu – decydującym czynnikiem jest długość pasa startowego. W takim wypadku samolot może wziąć mniej ładunku lub paliwa.

Dodatkowym utrudnieniem przy przewozie ładunków jest konstrukcja samolotu, która uniemożliwia załadunek towarów zbyt wysokich, szerokich, długich, a także zbyt ciężkich. Popularną metodą przewozu towarów jest tworzenie jednostek ładunkowych w postaci kontenerów i palet, ułatwiających przeładunki i manipulacje. Towary przewożone na lekkich paletach obciąga się folią lub specjalnymi siatkami.

Zarówno urządzenia przeładunkowe, jak i wnętrza samolotów towarowych są wyposażone w rolki, po których przesuwa się jednostki ładunkowe. Tego rodzaju urządzenia nie są instalowane w samolotach pasażerskich.

Obecnie największym samolotem transportowym na świecie jest An-225 Mrija – masa użyteczna 400 ton, wyprodukowano tylko jedną sztukę, druga niekompletna (zaniechana) oraz An-124 Rusłan – masa użyteczna 150 ton, produkowany seryjnie.

Największym wyprodukowanym samolotem transportowym o napędzie turbośmigłowym jest radziecki An-22, jednakże problemy z zespołem napędowym (wibracje) sprawiły, iż praktycznie wyszedł z użycia.

Z maszyn produkowanych poza Rosją (i ZSRR) do największych należą: C-5 Galaxy i C-17.

(*) używany przez Siły Powietrzne

• Marek Andruszkiewicz, Marta Motyl, Jacek Pająk: Rozpoznanie przeciwnika powietrznego w pododdziałach przeciwlotniczych. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki, 2021. ISBN 978-83-66299-44-3.