Treron mały

Treron mały
	Treron olax
	(Temminck, 1823)
	; Zdjęcie dwóch osobników
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	trerony
Rodzaj	Treron
Gatunek	treron mały
Synonimy
	Columba olax Temminck, 1823;
	Columba olax Temminck, 1823;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Treron mały^[3] (Treron olax) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje w południowo-wschodniej Azji^[4].

Systematyka

Takson po raz pierwszy opisany w Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux w roku 1823 przez Temmincka jako Columba olax^[5] na podstawie osobnika znalezionego na Sumatrze^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[7].

Etymologia nazwy naukowej: Treron: gr. τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać w strachu”; olaxː łac. olax „wonny”, od olere „pachnieć”^[8]

Charakterystyka

Wymiary i masa ciała

Całkowita długość ciała trerona małego wynosi 19,5–22,8 cm w przypadku samca i 19,1–21,3 cm u samicy. Skrzydło samca ma od 11,9 do 21,5 cm, natomiast w przypadku samicy są to wartości od 12 cm do 12,9 cm. Długość ogona to 5,9–6,5 cm, długość dzioba zawiera się w przedziale 1,2–1,4 cm, a długość skoku wynosi od 1,8 do 2 cm. Masa ciała tego ptaka to ok. 77 g^[4]^[6].

Wygląd zewnętrzny

Samiec: kark i głowa ciemne, szaroniebieskie, z jaśniejszym odcieniem na czole. Górna część grzbietu, barkówki i małe pokrywy skrzydłowe brązowoczerwone. Pokrywy średnie i duże ciemne, z jasnożółtymi zakończeniami piór. Spód skrzydła czarny, pokrywy podskrzydłowe ciemnoszare. Lotki czarne; na drugo- i trzeciorzędowych widoczne żółte końcówki. Obszar od grzbietu do pokryw nadogonowych ciemnoszary. Na zewnętrznych piórach ogona szary pasek, słabiej dostrzegalny w jego środkowych partiach. Pokrywy podogonowe kasztanowe. Spód ogona czarny. Jasnopopielate pióra na gardle przechodzą w ciemniejszy odcień na podbródku i pokrywach usznych. Górna część piersi pomarańczowa, dolne partie w kolorze oliwkowym. Brzuch bladozielony. Boki ciała szare. Pióra na podudziu czerwonawe. Kolory tęczówki od pomarańczowego do płowożółtego. Skóra przy oczodołach jasnoniebieska lub zielonkawoniebieska. Dziób i jego podstawa oraz woskówka z niebieskim lub zielonym zabarwieniem, końcówka biaława. Nogi czerwone lub fioletowoczerwone^[4]^[9].

Samica: czoło popielate, obszar od czubka głowy do karku ciemnoszary. Kark, barkówki, mniejsze pokrywy skrzydłowe i górna część grzbietu ciemnozielone. Spód skrzydła jak u samca. Średnie i duże pokrywy skrzydłowe ciemne, z żółtymi zakończeniami piór. Lotki pierwszo- i drugorzędowe czarne z białymi końcówkami, a lotki trzeciorzędowe z oliwkowymi. Część ciała od grzbietu do kupra ciemnooliwkowa. Pasek piórach ogona szary po bokach, a w centralnej części oliwkowy. Szare pióra na podbródku przechodzą stopniowo w zielone na szyi, pokrywach usznych i kantarku. Pierś żółtawozielona, na brzuchu mniej intensywny odcień. Pióra na podudziu żółtobrązowe z oliwkowymi partiami. Tęczówka płowożółta. Skóra przy oczodołach jasnożółta lub jak u samca. Podstawa dzioba i woskówka niebieskawe, końcówka jasnoniebieska. Nogi czerwone^[4]^[9].

Osobnik młody: podobny do samicy. Pióra na głowie z oliwkowymi zakończeniami. Końcówki barkówek, małych pokryw skrzydłowych i lotek trzeciorzędowych kasztanowe. Żółte fragmenty upierzenia na pokrywach skrzydłowych lepiej widoczne niż u dorosłych osobników. Centralna część piór ogona brunatna^[4].

Występowanie

Środowisko

Osiedla się na nizinach i pogórzach^[4], na wysokościach do 1400 metrów^[6]. Osobniki spotykane na Sumatrze preferują obszary nadbrzeżne, a te występujące na Borneo często wybierają tereny podgórskie. Treron mały zamieszkuje przede wszystkim lasy wiecznie zielone i lasy wtórne. Może pojawiać się również w ogrodach i parkach^[4].

Zasięg występowania

Treron mały występuje w Tajlandii, Malezji, na wyspach Borneo, Sumatra, w zachodniej części Jawy oraz w północnej części archipelagu Wysp Natuna^[4]^[6].

Pożywienie

Gatunek owocożerny. W skład diety trerona małego wchodzą owoce figowców zrywane bezpośrednio z drzew^[4].

Tryb życia i zachowanie

Stada treronów małych na ogół liczą mniej niż dziesięć osobników. Okres wzmożonej aktywności przypada na wczesne godziny poranne i późne popołudnia, gdy stada lub pary przelatują na żerowiska^[4].

Głos: opisywany jako rytmiczne, melodyjne^[6] pogwizdywania o zmiennej tonacji, wyższe niż w przypadku innych treronów; w literaturze dźwięki treronów małych zapisywane jako wiiiii-iiu-iiu iiu-iiui iiui-iiuwu oraz put-put-put. Przy budowie gniazda samica wydaje delikatne dźwięki seeul^[4].

Rozród

Lęgi składające się z dwóch jaj zaobserwowano w styczniu, lutym, kwietniu i czerwcu^[4]^[6]. Materiał potrzebny do budowy gniazda w formie typowej dla gołębi lekkiej konstrukcji jest zbierany przez samca^[4].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trerona małego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy^[2].

Przypisy

↑ Treron olax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Treron olax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m D.D. Gibbs D.D., E.E. Barnes E.E., J.J. Howard J.J., Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, Robertsbridge: Pica, 2001, ISBN 978-1-4081-3555-6 [dostęp 2020-01-02] .
↑ C.J.C.J. Temminck C.J.C.J. i inni, Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux : pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l'Imprimerie royale, 1770, t. v.4 (1838), A Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp., 1838 [dostęp 2020-01-02] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Little Green-pigeon (Treron olax) [online], www.hbw.com [dostęp 2020-01-02] (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-10]. (ang.).
↑ Treron, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
↑ ^a ^b AllenA. Jeyarajasingam AllenA., A field guide to the birds of Peninsular Malaysia and Singapore, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, 2012, ISBN 978-0-19-963942-7 .

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Treron olax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Treron olax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-10].

[:0-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m D.D. Gibbs D.D., E.E. Barnes E.E., J.J. Howard J.J., Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, Robertsbridge: Pica, 2001, ISBN 978-1-4081-3555-6 [dostęp 2020-01-02] .

[5] C.J.C.J. Temminck C.J.C.J. i inni, Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux : pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l'Imprimerie royale, 1770, t. v.4 (1838), A Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp., 1838 [dostęp 2020-01-02] .

[:1-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Little Green-pigeon (Treron olax) [online], www.hbw.com [dostęp 2020-01-02] (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-10]. (ang.).

[:2-8] Treron, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[:3-9] AllenA. Jeyarajasingam AllenA., A field guide to the birds of Peninsular Malaysia and Singapore, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, 2012, ISBN 978-0-19-963942-7 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]