Trzewioczaszka
Trzewioczaszka – część twarzowa (brzuszna) czaszki kręgowców[1][2][3][4], otaczająca jamę gębową i gardziel. Jest zbudowana z chrząstek i kości. Tworzy aparat chwytny[3], stanowi rusztowanie dla początkowych odcinków układu oddechowego[2][4] oraz pokarmowego[2][4][3], a także skrzeli (u kręgowców wodnych) oraz innych narządów (u kręgowców lądowych). W toku ewolucji następuje coraz ściślejsze połączenie kości trzewioczaszki oraz zmniejszanie ich liczby[3].
U człowieka trzewioczaszkę tworzą:
- dwie kości nosowe (łac. os nasale),
- dwie kości łzowe (łac. os lacrimale),
- dwie kości podniebienne (łac. os palatinum),
- dwie kości jarzmowe (łac. os zygomaticum),
- dwie małżowiny nosowe dolne (łac. concha nasalis inferior),
- dwie kości szczękowe (łac. maxilla),
- lemiesz (łac. vomer),
- żuchwa (łac. mandibula) – jedyna ruchoma kość czaszki,
- kość sitowa (łac. os ethmoidale) – należąca zarówno do trzewioczaszki, jak i mózgoczaszki[5],
- kość gnykowa (łac. os hyoideum) – bywa zaliczana do kości trzewioczaszki, mimo że nie ma bezpośredniego połączenia z innymi kośćmi czaszki[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 543. ISBN 978-83-7327-756-4.
- ↑ a b c Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 167, ISBN 978-83-01-16530-7.
- ↑ a b c d trzewioczaszka. Słownik terminów biologicznych PWN. [dostęp 2017-03-20].
- ↑ a b c trzewioczaszka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-03-20].
- ↑ Olgierd Narkiewicz, Janusz Moryś, Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów. Tom IV, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, s. 92–96, ISBN 978-83-200-4109-5.
- ↑ Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, s. 308, 386, ISBN 978-83-200-4323-5.
Encyklopedie internetowe (klasa bytu anatomicznego):