Trzcianne

Trzcianne
	wieś
	; Kościół św. App. Piotra i Pawła
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	moniecki
Gmina	Trzcianne
Liczba ludności (2011)	561
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	19-104
Tablice rejestracyjne	BMN
SIMC	0409060
	Położenie na mapie Polski Trzcianne
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Trzcianne
	Położenie na mapie powiatu monieckiego Trzcianne
	Położenie na mapie gminy Trzcianne Trzcianne
	53°20′38″N 22°40′54″E/53,343889 22,681667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Trzcianne (jid. ‏טרעסטיני‎ Trestini) – wieś (dawniej miasto) w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, siedziba gminy Trzcianne^[5]^[6]. Wieś zamieszkuje ok. 561 osób^[2].

Trzcianne uzyskało lokację miejską przed 1700 rokiem, zdegradowane w 1801 roku^[7].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła^[8].

Historia

Pierwsze wzmianki o Trzciannem sięgają XIII wieku. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od trzcin rosnących wokół przepływającej wówczas przez wieś rzeczki. Trzcianne początkowo należało do Mazowsza jako część ziemi wiskiej, w ramach której położone było na pograniczu powiatów goniądzkiego i tykocińskiego^[9]. Następnie zostało włączone do ziemi bielskiej, należącej do Podlasia^[10]. Według akt wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, pierwszy kościół w Trzciannem powstał przed rokiem 1496. Przetrwał on ok. stu lat. Obecny, czwarty kościół, zbudowany został w roku 1846, a konsekrowany w roku 1860.

Przez wieki wieś zamieszkiwało wielu Żydów (np. w 1909 stanowili 98% ludności^[11]). Po 17 września 1939 roku miejscowi Żydzi ustawili we wsi bramę triumfalną na powitanie wojsk radzieckich, która została zniszczona przez polskich ułanów. W latach 1939–1941 wielu mieszkańców Trzciannego zostało deportowanych przez władze radzieckie nad Irtysz, do Kazachstanu.

Podczas II wojny światowej ok. 1200 Żydów z Trzciannego zostało wywiezionych i zamordowanych w obozie zagłady w Treblince.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasteczko zamieszkiwało 1434 osoby, wśród których 33 było wyznania rzymskokatolickiego, a 1401 mojżeszowego. Jednocześnie 33 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 1401 żydowską. Było tu 177 budynków mieszkalnych^[12].

Zabytki

Kościół katolicki pw. św. Piotra i Pawła Apostołów z 1846 roku^[13]
Cmentarz żydowski

Ludzie związani z Trzciannem‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Trzciannem‎.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140778
↑ ^a ^b Wieś Trzcianne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-09-23] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1297 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78–79.
↑ Opis parafii na stronie diecezji.
↑ Józef Maroszek, Arkadiusz Studniarek: Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzcianne w XV–XX wieku. Agencja „Benkowski”, Trzcianne 2004, s. 24. ISBN 83-88045-19-9.
↑ Zygmunt Gloger: Dawna ziemia Bielska i jéj cząstkowa szlachta, w: „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, t. III. Gebethner i Wolff, Warszawa 1873, s. 245.
↑ Praca zbiorowa Miasteczka polskie w XIX–XX wieku. Z dziejów formowania się społeczności, wyd. Kieleckie Towarzystwo Naukowe 1992 r., s. 216.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 17 .
↑ MariaM. Kałamajska-Saeed MariaM., Katalog zabytków sztuki w Polsce. Łomża i okolice., tom IX, zeszyt I, 1982, s. 70 .

Linki zewnętrzne

Trzcianny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 543 .
Trzcianne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 664 .
Gmina Trzcianne. trzcianne.ug.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
Parafia Trzcianne
Zdjęcia Trzciannego

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140778

[pwl-2] Wieś Trzcianne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-09-23] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1297 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT.

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[7] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78–79.

[par-8] Opis parafii na stronie diecezji.

[9] Józef Maroszek, Arkadiusz Studniarek: Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzcianne w XV–XX wieku. Agencja „Benkowski”, Trzcianne 2004, s. 24. ISBN 83-88045-19-9.

[10] Zygmunt Gloger: Dawna ziemia Bielska i jéj cząstkowa szlachta, w: „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, t. III. Gebethner i Wolff, Warszawa 1873, s. 245.

[11] Praca zbiorowa Miasteczka polskie w XIX–XX wieku. Z dziejów formowania się społeczności, wyd. Kieleckie Towarzystwo Naukowe 1992 r., s. 216.

[:02-12] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 17 .

[13] MariaM. Kałamajska-Saeed MariaM., Katalog zabytków sztuki w Polsce. Łomża i okolice., tom IX, zeszyt I, 1982, s. 70 .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Boguszki Brzeziny Budy Chojnowo Giełczyn Gugny Krynica Laskowiec Milewo Mroczki Niewiarowo Nowa Wieś Pisanki Stare Bajki Szorce Trzcianne Wilamówka Wyszowate Zajki Zubole Zucielec
Kolonie	Boguszewo Dobarz Kleszcze Korczak Stójka
Integralne części wsi	Barwik Gać Kołodzieje Okrągłe Zajeziorne

Przynależność wojewódzka	Prusy: departament białostocki (1795–1807) Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) PRL: woj. białostockie (1945–75)
Gminy miejskie (1795–1975)	Białystok (do 1928 →) Choroszcz (do 1875 i od 1919) Czarna Białostocka (od 1962) Goniądz (do 1954 →) Gródek (do 1875) Jasionówka (do 1875) Knyszyn (do 1954 →) Starosielce (1919–54) Supraśl (1824–1875 i od 1919) Suraż (do 1919 i 1923–54 →) Trzcianne (do 1800) Wasilków (od 1919) Zabłudów (do 1875 i od 1919)
Miasteczka (1795–1934)	Choroszcz (1875–1919) Gródek (1875–1934) Janopol (1875–1915) Jasionówka (1875–1919) Supraśl (1875–1919) Trzcianne (1800–1934) Wasilków (← 1915–19) Zabłudów (1875–1919)
Osiedla (1954–72)	Czarna Wieś (1956–62)
Gminy wiejskie (1861–1954 i 1973–75)	Bacieczki (1944–54) Barszczewo (1944–54) Białostoczek (1861–1944) Choroszcz (1861–1944 i 1973–75) Czarna Wieś (← 1915–54) Czarna Białostocka (1973–75) Dobrzyniewo (Kościelne) (1944 i 1973–75) Dojlidy (1861–1954) Dolistowo (1915–44) Goniądz (1915–54 →) Gródek (1861–1954 i 1973–75) Jaświły (1861–1915 i 1944–54 →) Juchnowiec (Dolny) (1861–1954 i 1973–75) Kalinówka (1915–54 →) Krypno (1861–1954 →) Michałowo (1861–1954 i 1973–75) Obrubniki (1861–1944 i 1944–54) Przytulanka (1861–1915) Supraśl (1973–75) Suraż (1919–23) Szymki (1973–75) Trzcianne (1915–54 →) Tykocin (1973–75) Wasilków (1973–75) Zabłudów (1861–1954 i 1973–75) Zaścianki (1973–75) Zawyki (1861–1954)
Gromady (1954–72)	Barszczewo (1954–72) Biele (1954–59) Bobrowniki (1954–59) Bogdanki (1959–72) Czarna Wieś (1954–55) Czarna Wieś Kościelna (1954–72) Dobrzyniewo Duże (1954–59) Dobrzyniewo Kościelne (1959–72) Dobrzyniówka (1954–59) Dojlidy Górne (1959–71) Dorożki (1954–59) Fasty (1954–68) Folwarki Tylwickie (1954–71) Gnieciuki (1954–59) Grabówka (1954–71) Gródek (1954–72) Horodniany (1954 → i ← 1956–72) Jałówka (1954–71) Jeżewo (← 1958–72) Juchnowiec Dolny (1954–72) Jurowce (1954–61) Juszkowy Gród (1954–72) Kamionka (1954–59) Konowały (1954–72) Kozińce (1954–72) Koźliki (1954–59) Królowy Most (1954–72) Kuriany (1954–59) Lewickie (1954–59) Łopuchowo (← 1958–59) Michałowo (1954–72) Mostowlany (1954–59) Nowa Wola (1954–59) Nowe Aleksandrowo (1954–59) Ogrodniczki (1954–71) Olmonty (1954–59) Pogorzałki (1954–61) Rafałówka (1959–72) Rogowo (1954–59) Rudnia (1954–57) Rynki (1954 →) Rzędziany (← 1958–61) Saniki (← 1958–59) Simuny (1954–59) Studzianki (1954–61) Szymki (1954–72) Topolany (1954–59) Trypucie (1954 →) Turośl Dolna (1954 →) Turośl Kościelna (1954 →) Tykocin (← 1958–72) Uhowo (1954 →) Waliły-Stacja (1954–68) Wasilków (1961–72) Wiejki (1954–59) Zabłudów (1959–72) Załuki (1954–59) Zaścianki (1972) Zawady (1954 →) Zawyki (1954 →) Złotoria (← 1958–72) Zubki (1954–72) Zwierki (1954–59) Żuki (1954–59)