Tadeusz Kijonka

Tadeusz Kijonka

Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1936 Radlin
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 2017 Katowice
Zawód, zajęcie	poeta, dziennikarz
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Stanowisko	poseł na Sejm PRL IX kadencji i Sejm kontraktowy (1985–1991)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Bolesław Kijonka (ur. 10 listopada 1936 w Radlinie, zm. 30 czerwca 2017^[1][2] w Katowicach^[3]) – polski poeta, dziennikarz, autor utworów scenicznych, poseł na Sejm PRL IX kadencji i na Sejm kontraktowy.

Syn Antoniego i Róży^[3]. Dzieciństwo spędził w rodzinnej miejscowości. Uczęszczał do Technikum Budowy Maszyn Górniczych w Rybniku^[4]. W 1960 ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1967 do 2013 pełnił funkcję kierownika literackiego Opery Śląskiej. W latach 1985–1991 był posłem na Sejm PRL IX kadencji oraz na Sejm kontraktowy z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpił wkrótce po wyborach w 1989. W latach 90. kandydował do Sejmu z listy Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1992 założył i został prezesem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego^[5]. Od założenia w 1995 nieprzerwanie do 2013 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Śląsk”. Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015^[6][7].

4 lipca 2017 został pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Francuskiej w Katowicach^[8] (kwatera 10/1/18)^[9].

Debiutował w „Trybunie Robotniczej” w 1955 tryptykiem pt. Konstantynopol Mickiewicza, za który otrzymał pierwszą nagrodę w studenckim konkursie poetyckim z okazji Roku Mickiewicza. O jego twórczości pisali m.in. Andrzej Krzysztof Waśkiewicz, Krzysztof Mętrak, Sergiusz Sterna-Wachowiak, Tadeusz Kłak, Bronisław Maj, Michał Sprusiński, Marian Kisiel, Anna Węgrzyniak, Krystyna Heska-Kwaśniewicz.

Wskazywano, że w jego twórczości dominowały wielokrotnie drążone, przekształcane i wzbogacane motywy śląskie (np. hałda, Leśnica, Radlin), ale również wątki romantyczne (np. odwołania do twórczości Adama Mickiewicza, bunt, dialogi z Bogiem), patriotyzm wyrażany m.in. zachwytem nad pięknem ojczyzny, umiłowaniem tradycji i rodzimego krajobrazu, a także nawiązania do bolesnych kart historii Polski oraz obecność motywów antycznych (Syzyf, Horacy)^[10].

Poświęcono mu książkę Światy poetyckie pod redakcją Tadeusza Siernego i Mariana Kisiela, który nazwał go „poetą trzech tematów – ziemi, pamięci i ciała”^[11].

• Witraże (Katowice 1959) – debiut
• Rzeźba w czarnym drzewie (Katowice 1967)
• Kamień i dzwony (Warszawa 1975)
• Pod Akropolem (Warszawa 1979)
• Śnieg za śniegiem (Warszawa 1981)
• Poezja wybrane (Warszawa 1982)
• Czas zamarły (Warszawa 1991 i Katowice 2011)
• Echa: wiersze (Katowice 1992)
• Siostry (wydanie bibliofilskie, Pszczyna 1992)
• Labirynty. Pięć poematów polskich (Katowice 1993)
• Z mojego brzegu. Liryki i monologi miłosne (wybór) (Katowice 1995)
• Czas, miejsca i słowa. Wybór wierszy (Katowice 2013)
• 44 sonety brynowskie. Z obrazami Jerzego Dudy-Gracza (Katowice 2014) – finał Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Orfeusz w 2015^[12]
• Słowo w słowo (Mikołów 2015)
• Wiersze wigilijne (Katowice 2019)

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1997)^[13]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)^[14]
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci
• Nagroda im. Karola Miarki (1988)^[15]
• Nagroda im. Wojciecha Korfantego przyznana przez Związek Górnośląski (2002)^[16]
• Nagroda Kulturalna Śląska (2005)^[17]
• Śląski Szmaragd (2012)

• Strona sejmowa posła X kadencji. [dostęp 2014-04-26].
• Śląski poeta Tadeusz Kijonka skończył 70 lat. wp.pl, 7 listopada 2007. [dostęp 2014-04-26].

• Tadeusz Kijonka. Polona. [dostęp 2024-02-22].