Tadeusz Faliszewski

Tadeusz Faliszewski

Pseudonim	Jerzy Nowogródzki, Jerzy Orowski, Jan Pobóg, Jan Saskowski
Data i miejsce urodzenia	20 października 1898 Żywiec, Galicja, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	2 września 1961 Chicago, USA
Gatunki	muzyka rozrywkowa, tango, operetka
Zawód	piosenkarz, aktor
Aktywność	1922–1960
Współpracownicy
Adam Aston Feliks Konarski
Odznaczenia

Tadeusz Faliszewski^[a] (ur. 20 października 1898 w Żywcu^[1], zm. 2 września 1961 w Chicago) – polski piosenkarz, aktor kabaretowy, rewiowy i operetkowy i reżyser, „beliniak”, porucznik intendent rezerwy Wojska Polskiego.

Był synem Władysława Faliszewskiego i Matyldy z Kirchnerów^[1]. Dzieciństwo spędził we Lwowie, gdzie uczęszczał do szkół. Ukończył lwowską Szkołę Politechniczną.

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 3. szwadronu 1 pułku ułanów Legionów Polskich. Do 14 grudnia 1915 roku przebywał na leczeniu w Domu Rekonwalescentów w Kamieńsku, a później w szpitalu w Krakowie^[2].

W czasie wojny z bolszewikami był oficerem łącznikowym z Ministerstwem Spraw Wojskowych. Został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy administracji, dział gospodarczy. W latach 1923–1924 posiadał przydział w rezerwie do Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr IX w Brześciu nad Bugiem^[3][4]. W 1934 roku był w korpusie oficerów rezerwy intendentów^[5].

Jako aktor zadebiutował w 1922. Grał na scenach i estradach wielu miast Polski, m.in. w Krakowie, Radomiu, Kaliszu i Częstochowie. Jako wokalista występował z Adamem Astonem i Stefanem Sas-Jaworskim w popularnym wówczas Chórze Warsa, związany był z warszawskimi teatrzykami rewiowymi Morskie Oko i Nowy Ananas. W latach 1929–1930 kierował kinoteatrem Hollywood, a później założył własny kabaret literacki Rajski Ptak.

W konkursie Polskiego Radia zorganizowanym w 1937, mającym wyłonić najpopularniejszego piosenkarza zajął III miejsce, po Mieczysławie Foggu i Stefanie Witasie.

W 1937 wystąpił w filmie Konrada Toma Parada Warszawy, rok później, w Królowej przedmieścia, w reżyserii Eugeniusza Bodo.

Jako wokalista znany był głównie z wykonywania piosenek z tekstami Andrzeja Własta, jak: Cała Warszawa, Gdzie twoje serce, Katiusza, Kiedy przymykam oczy, Przytul, uściśnij, pocałuj, Rebeka, Szkoda twoich łez, Śpiewaj, Tango andrusowskie, Ty, miłość i wiosna, U cioci na imieninach, Wanda, Zapomnisz o mnie, Zatańczmy tango. Śpiewał też utwory z tekstami innych autorów, m.in.: Bal na Gnojnej Juliana Krzewińskiego i Leopolda Brodzińskiego, Ach, Ludwiko (sł. Julian Tuwim), Już się prześnił sen i Za tyle pięknych dni Konrada Toma, Miasteczko Bełz (sł. J. Roman), Pij, bracie, pij (sł. Ignacy Ber), Jedź do Santa Fe (sł. Szer-Szeń), Jak całować – to ułana, Kochaj, Nie będziesz ty, to będzie inna, Płomienne serca i Śluby ułańskie Mariana Hemara czy Gwiazdy to czy oczy twe, Już dziś nie płaczę, Szczęście trzeba rwać jak świeże wiśnie i Zosiu z tekstami Walerego Jastrzębiec-Rudnickiego.

W repertuarze miał tanga, piosenki liryczne oraz satyryczne, wykonywał też arie operetkowe oraz piosenki pochodzące z rewii i filmów. Porównywano go do Ala Jolsona z filmu Sonny boy.

24 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany. Wziął udział w kampanii wrześniowej. W marcu 1940 roku został aresztowany, a następnie osadzony w obozie Gusen, gdzie śpiewał w chórze i prowadził zespół artystyczny, organizując teatr estradowy.

Po wojnie pozostał na emigracji początkowo w Wielkiej Brytanii, gdzie nawiązał współpracę z Teatrem Polskim w Londynie. Następnie wyjechał do USA. Tam współpracował z Feliksem Konarskim.

Jego żoną była aktorka Halina Kidawska.

• Krzyż Niepodległości – 16 marca 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[6]

• Księżniczka czardasza jako Edwin
• Dolly jako baron Theo von Hellingen
• Cnotliwa Zuzanna jako Pomarel
• Narzeczona zginęła
• 1000 pięknych dziewcząt (rewia)
• Grunt to flota (rewia)
• Baron Kimmel
• 1939: Panna Wodna
• Wieczór humoru i pieśni

• Tadeusz Faliszewski (SP, Syrena-Electro-3482)
• Tadeusz Faliszewski (SP, Syrena-Electro-21015/21016)
• Tadeusz Faliszewski: Piosenki z rewii „1000 pięknych dziewcząt” (Syrena-Electro-19807/19893)
• Tadeusz Faliszewski: Piosenki z rewii „Grunt to flota” (SP, Syrena-Electro-3648)
• 1978 – Od Momusa do Ali-Baby (składanka; LP, Muza SX-1702)
• 1987 – Tadeusz Faliszewski: Piosenki z lat dwudziestych i trzydziestych (LP, Poljazz PSJ-225)
• 2000 – Przedwojenne szlagiery, vol 1-3 (składanka; CD)
• 2005 – Polskie tango 1929–1939 (składanka; CD opracowana przez Jerzego Płaczkiewicza)
• 2009 – Tadeusz Faliszewski: Tylko Przeboje (składanka; 4 Ever Music, 2 CD)

• V Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1916-04-01.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Faliszewski Tadeusz [hasło] [w:] Wolański R., Leksykon polskiej muzyki rozrywkowej, Agencja Wydawnicza MOREX, Warszawa 1995, s. 49, ISBN 83-86848-05-7.
• Żołnierze Niepodległości. Tadeusz Faliszewski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-10].

• Tadeusz Faliszewski w bazie IMDb (ang.)
• Tadeusz Faliszewski w bazie Filmweb
• Tadeusz Faliszewski w bazie filmpolski.pl
• Tadeusz Faliszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Tadeusz Faliszewski w bazie filmpolski.pl
• http://www.spotkaniazpiosenka.org/GWIAZDOZBIOR/pdf/Faliszewski.pdf
• Tadeusz Faliszewski – Biblioteka Polskiej Piosenki
• Tadeusz Faliszewski w bazie Discogs.com (ang.)