Wybory przedterminowe w Polsce

Wybory przedterminowe w Polsce przeprowadza się w celu wyboru organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego bądź organu wykonawczego gminy (wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta) przed upływem kadencji – w przypadkach przewidzianych w ustawach oraz wyboru nowego parlamentu oraz Prezydenta RP przed upływem kadencji.

Wybory wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

W przypadku opróżnienia urzędu Prezes Rady Ministrów zarządza wybory przedterminowe w drodze rozporządzenia.

Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Wybory te zarządza także Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia. Wybory przedterminowe organów stanowiących przeprowadza się najczęściej po odwołaniu rady gminy w wyniku ważnego referendum. Wyjątkami od tej reguły były:

przedterminowe wybory do Rady Gminy Warszawa-Centrum w 2002 r.,
wybory do Rady Powiatu Wałbrzyskiego, zarządzone po włączeniu Wałbrzycha do powiatu wałbrzyskiego.

Wybory parlamentarne

Przedterminowe wybory parlamentarne zarządza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku:

uchwały Sejmu o skróceniu kadencji podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów^[1],
nieotrzymania przez Prezydenta ustawy budżetowej w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy Sejmowi (Prezydent ma wtedy 14 dni za zdecydowanie o skróceniu kadencji Sejmu)^[2],
jeżeli nie zostanie wyłoniona nowa Rada Ministrów^[3].

W dwóch ostatnich przypadkach Prezydent nie może zdecydować o skróceniu kadencji parlamentu podczas stanu nadzwyczajnego^[4].

Wybory prezydenckie

Przedterminowe wybory prezydenckie zarządza Marszałek Sejmu w przypadku opróżnienia urzędu prezydenta z powodu:

śmierci Prezydenta^[5],
rezygnacji urzędującego Prezydenta^[6],
stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze^[7],
orzeczenia przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności urzędującego Prezydenta do pełnienia swoich funkcji ze względu na stan zdrowia^[8],
orzeczenia przez Trybunał Stanu złożenia urzędu Prezydenta^[9].

Przypisy

↑ Art. 98 ust. 3 i 5 Konstytucji
↑ Art. 225 Konstytucji
↑ Art. 155 ust. 2 Konstytucji
↑ Art. 228 ust. 7 Konstytucji
↑ Art. 131 ust. 2 pkt 1 Konstytucji
↑ Art. 131 ust. 2 pkt 2 Konstytucji
↑ Art. 131 ust. 2 pkt 3 Konstytucji
↑ Art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji
↑ Art. 131 ust. 2 pkt 5 Konstytucji

[1] Art. 98 ust. 3 i 5 Konstytucji

[2] Art. 225 Konstytucji

[3] Art. 155 ust. 2 Konstytucji

[4] Art. 228 ust. 7 Konstytucji

[5] Art. 131 ust. 2 pkt 1 Konstytucji

[6] Art. 131 ust. 2 pkt 2 Konstytucji

[7] Art. 131 ust. 2 pkt 3 Konstytucji

[8] Art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji

[9] Art. 131 ust. 2 pkt 5 Konstytucji

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]