[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Rhode Island

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rhode Island
State of Rhode Island
stan
13. stan od 29 maja 1790
Ilustracja
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Hymn: Rhode Island's It for Me
Dewiza: Hope
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Providence

Kod ISO 3166-2

US-RI

Gubernator

Daniel McKee(inne języki) (D)

Powierzchnia

4001 km²[1]

Populacja (2023)
• liczba ludności


1 095 962[2]

• gęstość

409,2 os./km²

Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Języki urzędowe

de iure brak
de facto angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa

Rhode Island (wymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, w regionie Nowej Anglii.

Najmniejszy stan pod względem powierzchni, na północy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmiała State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skrócono ją wskutek referendum[3].

Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce Północnej, gdzie zniesiono niewolnictwo – 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobrażeniem kolonii Rhode Island w stan Stanów Zjednoczonych[4]. Tutaj powstał pierwszy zbór baptystyczny w Ameryce[5]. Tutaj zorganizowano pierwszą paradę Dnia Niepodległości (4 lipca).

Rhode Island posiada najwyższy odsetek osób pochodzenia portugalskiego i dominikańskiego w Stanach Zjednoczonych, a także należy do stanów z najwyższym odsetkiem osób pochodzenia włoskiego i irlandzkiego[6].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Siedziba władz stanu Rhode Island w Providence
  • 1636 – Roger Williams założył osadę Providence
  • 1644 – powstanie kolonii
  • 1652 – wprowadzenie zakazu sprowadzania do kolonii niewolników
  • 1657 – przybycie do kolonii kwakrów
  • 1658 – z Holandii przybyli osadnicy żydowscy
  • 1675 – pokonanie miejscowych Indian
  • 4 maja 1776 jako pierwsza kolonia Rhode Island ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii
  • 29 maja 1790 – ratyfikowanie Konstytucji Stanów Zjednoczonych

Rhode Island, jeszcze jako jedna z 13 kolonii, wprowadziła całkowitą tolerancję wyznaniową i jako drugi po Michigan stan zniosła karę śmierci.

Warunki naturalne

[edytuj | edytuj kod]

Klimat stanu Rhode Island – umiarkowany ciepły, morski.

Podział Rhode Island na hrabstwa

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

Stan Rhode Island podzielony jest na pięć hrabstw.

  1. hrabstwo Bristol. Siedziba władz: Bristol
  2. hrabstwo Kent. Siedziba władz: East Greenwich
  3. hrabstwo Newport. Siedziba władz: Newport
  4. hrabstwo Providence. Siedziba władz: Providence
  5. hrabstwo Washington. Siedziba władz: West Kingston(inne języki)

 

Miasta

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie stanu Rhode Island znajduje się 8 miast (city). Lista (2022 r.)[7]:

 

Pierwsza komercyjna morska farma wiatrowa w Stanach Zjednoczonych

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Rhode Island liczy 1 097 379 mieszkańców, co oznacza wzrost o 44 812 (4,3%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[8]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 4,8% populacji, 18,6% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 18,9% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,9% ludności stanu stanowią kobiety[9].

Język

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są[10]:

Rasy i pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]

Według danych pięcioletnich z 2022 roku, 74,6% mieszkańców stanowi ludność biała (69,8% nie licząc Latynosów), 8,4% ma rasę mieszaną, 6,2% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 3,5% to Azjaci, 0,4% to rdzenna ludność Ameryki i 0,07% pochodziło z wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,7% ludności stanu[6].

Do największych grup należą osoby pochodzenia irlandzkiego (16,7%), włoskiego (15,1%), francuskiego lub francusko–kanadyjskiego (12,2%), angielskiego (10,8%), portugalskiego (7,2%) i dominikańskiego (5,4%). Do innych większych grup należą osoby pochodzenia niemieckiego (53,4 tys.), portorykańskiego (48 tys.), „amerykańskiego” (39,7 tys.), polskiego (35,7 tys.), afrykańskiego subsaharyjskiego (34,5 tys.), gwatemalskiego (27,9 tys.) i szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (21,4 tys.)[6].

Katolicki Kościół św. Pawła w Cranston

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Dane z 2014 r.[11]:

W badaniu Gallupa z 2004 roku wyszło, że Rhode Island jest najbardziej katolickim stanem, gdzie ponad połowa mieszkańców (52%) określała siebie jako katolicy[13].

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

Ponad dwie trzecie produktu krajowego brutto (PKB) Rhode Island pochodzi z branż usługowych. Największy udział w PKB stanu mają nieruchomości, opieka zdrowotna, finanse i ubezpieczenia oraz władze stanowe i lokalne[14].

Przemysł

[edytuj | edytuj kod]

Działalność produkcyjna Rhode Island obejmuje chemikalia, sprzęt transportowy (w tym stoczniowy przemysł obronny), komputery i elektronikę, tworzywa sztuczne oraz wytwarzanie gotowych wyrobów metalowych[14].

Energia

[edytuj | edytuj kod]

Podobnie jak reszta Nowej Anglii, Rhode Island nie ma żadnych zasobów energii z paliw kopalnych. Gaz ziemny, który napędza niemal całą produkcję energii elektrycznej w Rhode Island i zapewnia ciepło dla ponad połowy gospodarstw domowych, jest w całości dostarczany przez międzystanowe rurociągi. Ponad 7% energii elektrycznej z Rhode Island w 2017 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, głównie ze spalania biomasy[14].

Rolnictwo

[edytuj | edytuj kod]

W 2015 roku największy dochód przyniosły[15]:

Uczelnie

[edytuj | edytuj kod]

Inne informacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Dewiza: Hope („Nadzieja”)
  • Przydomek: Little Rhody, Ocean State („Małe Rhody”, „Stan oceanu”)
  • Symbole: kogut z Rhode Island, klon czerwony, fiołek

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

W stanie Rhode Island rozgrywa się akcja większości odcinków serialu Family Guy. Główne postaci mieszkają w fikcyjnym mieście Quahog.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. U.S. Census Bureau QuickFacts: Rhode Island [online], census.gov [dostęp 2014-04-02] (ang.).
  3. Rhode Island To Change State’s Controversial Full Name [online], NPR.org [dostęp 2021-04-18] (ang.).
  4. Rhode Island history and facts of interest. Rhode Island State Library. [dostęp 2007-08-28].
  5. William H. Brackney: Baptists in North America: an historical perspective. Blackwell Publishing, 2006, s. 23. ISBN 1-4051-1865-2.
  6. a b c 2022: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2024-04-02] (ang.).
  7. a b City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-06-18]. (ang.).
  8. Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020 [online], 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2024-04-03] (ang.).
  9. U.S. Census Bureau QuickFacts: Rhode Island; UNITED STATES [online], census.gov [dostęp 2024-04-02] (ang.).
  10. Data Center Results [online], apps.mla.org [dostęp 2019-02-01].
  11. Adults in Rhode Island. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-02-03].
  12. Congregational Membership Reports | US Religion [online], www.thearda.com [dostęp 2024-04-02].
  13. Tracking Religious Affiliation, State by State [online], Gallup.com, 22 czerwca 2004 [dostęp 2024-04-02] (ang.).
  14. a b c Rhode Island – State Energy Profile Analysis – U.S. Energy Information Administration (EIA) [online], eia.gov [dostęp 2019-02-03].
  15. Rachel Bertone, Rhode Island’s Top 10 Ag Products (Infographic) [online], Farm Flavor, 10 lipca 2017 [dostęp 2019-02-03] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]