Protopterus
| Protopterus[1] | |||
| Owen, 1839 | |||
 Gatunek typowy – Protopterus annectens | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Protopterus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Lepidosiren annectens Owen, 1839 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Protopterus – rodzaj dwudysznych ryb prapłaźcokształtnych z rodziny prapłetwcowatych (Protopteridae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkują bagniste zbiorniki wodne Afryki tropikalnej.
Cechy charakterystyczne
[edytuj | edytuj kod]Charakteryzuje się ciałem wydłużonym, o przekroju owalnym, mierzącym od 40 cm (Protopterus amphibius) do 2 m (Protopterus aethiopicus), pokrytym drobną, głęboko osadzoną łuską cykloidalną. Płetwy wiotkie, nie mają promieni, płetwy parzyste nitkowate. Płuco dwuczęściowe, rozłożone po obu stronach przewodu pokarmowego. Skrzela słabo rozwinięte. W porze suchej prapłetwce (z wyjątkiem prapłetwca czarnego) zakopują się w błocie i przechodzą w stan estywacji, w czasie której dojrzewają komórki rozrodcze prapłetwców. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu w tym okresie zaspokajane jest z zapasów tłuszczu i tkanki mięśniowej, powoduje obniżenie masy ciała ryby nawet do 20%. Z nadejściem pory deszczowej ryby budzą się z letniego snu i przystępują do intensywnego żerowania. Zjadają mięczaki i ryby. Po upływie miesiąca przystępują do budowy gniazda i składają ikrę. Samiec odświeża wodę w gnieździe ruchami ciała jednocześnie chroniąc je przed intruzami.
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Współcześnie żyjące gatunki zaliczane do tego rodzaju[2]:
- Protopterus aethiopicus – prapłetwiec abisyński[3], prapłetwiec wielki[4]
- Protopterus amphibius – prapłetwiec mały[4]
- Protopterus annectens – prapłetwiec[5], skrzelec[5], prapłetwiec brunatny[4]
- Protopterus dolloi – prapłetwiec afrykański[3], prapłetwiec czarny[4]
Gatunkiem typowym jest Lepidosiren annectens (=P. annectens)[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Protopterus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 39.
- ↑ a b c d Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.