Pademelon

Pademelon
	Thylogale
	J.E. Gray, 1837
	; Pademelon czerwonoszyi (T. thetis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Nadrodzina	Macropodoidea
Rodzina	kangurowate
Podrodzina	kangury
Plemię	Dendrolagini
Rodzaj	pademelon
	Typ nomenklatoryczny
	Halmaturus (Thylogale) eugenii J.E. Gray, 1837 (= Halmaturus thetis Lesson, 1828)
Synonimy
	Conoyces Lesson, 1842; Thylacogale Agassiz, 1846;
	Conoyces Lesson, 1842; Thylacogale Agassiz, 1846;
Gatunki
	8 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	8 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Pademelon^[4] (Thylogale) – rodzaj ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii (włącznie z Tasmanią) i Nowej Gwinei^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała 29–66,7 cm, długość ogona 27–57 cm; masa ciała samic 1,8–10 kg, samców 2,5–12 kg^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym opisowi kilku nowych lub mało znanych ssaków, głównie ze zbiorów Muzeum Brytyjskiego, opublikowanym na łamach The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology^[1]. Jako gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) pademelona czerwonoszyjego (T. thetis).

Etymologia

Thylogale (Thylacogale): gr. θυλακος thulakos ‘wór’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’^[9].
Conoyces: etymologia nieznana, Lesson nie podał znaczenia nazwy rodzajowej^[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Didelphis brunii von Schreber, 1777

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[11]^[8]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[b]	Status IUCN^[12]
Thylogale billardierii	(Desmarest, 1822)	pademelon rudobrzuchy	gatunek monotypowy	Australia (Tasmania (w tym wyspy Schouten, Wyspa Bruny i De Witt Island)	DC: 56–63 cm DO: 32–42 cm MC: 2,4–12 kg	LC
Thylogale thetis	(Lesson, 1828)	pademelon czerwonoszyi	gatunek monotypowy	Australia (południowo-wschodni Queensland (od Gladstone) do południowo-wschodniej Nowej Południowej Walii (Illawarra))	DC: 29–62 cm DO: 27–51 cm MC: 1,8–9,1 kg	LC
Thylogale stigmatica	(Gould, 1860)	pademelon czerwononogi	4 podgatunki	Australia (wybrzeże Queenslandu do środkowej Nowej Południowej Walii) i Papua-Nowa Gwinea (obszary sawannowe i trawiaste Trans-Fly w południowej Nowej Gwinei)	DC: 39–54 cm DO: 30–47 cm MC: 2,5–6,8 kg	LC
Thylogale browni	(Ramsay, 1887)	pademelon nowogwinejski	2 podgatunki	północna i wschodnia Nowa Gwinea w Indonezji i Papui-Nowej Gwinei; introdukowany na wyspie Yapen i kilku wyspach z Archipelagu Bismarcka	DC: 49–67 cm DO: 30–52 cm MC: 3–9,1 kg	VU
Thylogale brunii	(von Schreber, 1778)	pademelon śniady	gatunek monotypowy	Wyspy Kai, Wyspy Aru oraz południowa i południowo-wschodnia Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea)	DC: 46–60 cm DO: 31–57 cm MC: brak danych	VU
Thylogale calabyi	Flannery, 1992	pademelon stokowy	gatunek monotypowy	Papua-Nowa Gwinea (nierównomiernie we wschodniej części Gór Centralnych (Giluwe, Góra Wilhelma i Mount Albert Edward)	DC: 33–55 cm DO: 25–46 cm MC: brak danych	EN

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony.

Opisano również gatunki wymarłe:

Thylogale christenseni Hope, 1981^[13] (Nowa Gwinea; holocen).
Thylogale ignis Flannery, Rich, Turnbull & Lundelius, 1992^[14] (Australia; pliocen).

Uwagi

↑ Nieuzasadniona poprawka Thylogale J.E. Gray, 1837.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b J.E. Gray. Description of some new or little known Mammalia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 583, 1837. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 194. (fr.).
↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 370. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17, 18. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92–94. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 699–701. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thylogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 63. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 678.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 199.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
↑ J.H. Hope. A new species of Thylogale (Marsupialia: Macropodidae) from Mapala Rock Shelter, Jaya (Carstensz) Mountains, Irian Jaya (western New Guinea), Indonesia. „Records of the Australian Museum”. 33 (8), s. 370, 1981. (ang.).
↑ T.F. Flannery, T.H. Rich, W.D. Turnbull & E.L. Lundelius. The Macropodoidea (Marsupialia) of the Early Pliocene Hamilton local fauna, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. New series. 25, s. 19, 1992. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Nieuzasadniona poprawka Thylogale J.E. Gray, 1837.

[13] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Gray-1] J.E. Gray. Description of some new or little known Mammalia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 583, 1837. (ang.).

[les-2] R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 194. (fr.).

[aga-4] Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 370. (łac.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17, 18. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92–94. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Eldridge&Coulson-7] M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 699–701. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thylogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 63. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA678_678]-10] Palmer 1904 ↓, s. 678.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA199_199]-11] Palmer 1904 ↓, s. 199.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).

[14] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).

[hope-15] J.H. Hope. A new species of Thylogale (Marsupialia: Macropodidae) from Mapala Rock Shelter, Jaya (Carstensz) Mountains, Irian Jaya (western New Guinea), Indonesia. „Records of the Australian Museum”. 33 (8), s. 370, 1981. (ang.).

[fla&inni-16] T.F. Flannery, T.H. Rich, W.D. Turnbull & E.L. Lundelius. The Macropodoidea (Marsupialia) of the Early Pliocene Hamilton local fauna, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. New series. 25, s. 19, 1992. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[b]

[12]

[13]

[14]