Sevasti Qiriazi
 Sevasti Qiriazi (ok. 1916) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarka, feministka, nauczycielka |
| Narodowość | |
| |
Sevasti Qiriazi właśc. Sevasti Qiriazi-Dako (ur. w lutym 1871 w Monastirze, zm. 30 sierpnia 1949 w Tiranie[1]) – albańska dziennikarka, nauczycielka, działaczka feministyczna, siostra Parashqevi Qiriazi i Gjerasima.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była jednym z dziesięciorga dzieci Dhimitra Qiriaziego i jego żony Marii[1]. Ukończyła szkołę prowadzoną przez Amerykanów w Monastirze. Dzięki wsparciu finansowemu Naima Frashëriego kształciła się w amerykańskiej szkole Robert College w Stambule jako pierwsza Albanka. W 1891 ukończyła naukę i przyjechała do Korczy, gdzie zaangażowała się w tworzenie pierwszej na ziemiach albańskich świeckiej szkoły dla dziewcząt. W pierwszym roku działalności szkoły uczyło się w niej 27 osób, z czasem ich liczba wzrosła do 80[1]. W 1912 wydała podręcznik gramatyki języka albańskiego dla szkół podstawowych (Gramatika elementare për shkollat fillore)[1]. Wspólnie z mężem Kristo Dako i siostrą Parashqevi w 1914 wyjechała do Rumunii, a rok później do Stanów Zjednoczonych, gdzie redagowała dwutygodnik dla kobiet z albańskiej diaspory Yll' i mëngjesit (Gwiazda poranka)[1][2].
W 1921 powróciła do Albanii. Wspólnie z siostrą założyła Instytut dla Dziewcząt (Instituti Femëror të Vajzave “Kirias”), który działał w Kamzie i w Tiranie. W latach 1943–1944 uwięziona przez Niemców w obozie koncentracyjnym Banjica k. Belgradu[2]. Powróciła do Tirany w 1945. Z uwagi na związki Kristo Dako z dworem Ahmeda Zogu jego rodzina była represjonowana. Grób Dako został sprofanowany, dwóch jego synów (Gjergji i Skender) trafiło do więzienia. W tym czasie skonfiskowano dom należący do Sevasti Qiriazi, a ona sama podupadła na zdrowiu[2]. Zmarła w 1949, kilka miesięcy po śmierci syna Gjergjiego, lekarza, który zmarł w trakcie przesłuchania[3]. W jej pogrzebie brało udział tylko cztery osoby, w tym dwie synowe[4].
W roku 1938 pisała wspomnienia (zostały wydane w 2016 p.t. Jeta ime). Imię Sevasti Qiriazi nosi ulica w zachodniej części Tirany (dzielnica Yzberisht), a także szkoły w Tiranie i w Korczy.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Franciska Haan: Biographical dictionary of women's movements and feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th centuries. Central European University Press: 2008, s. 454. ISBN 963-7326-39-1.
- ↑ a b c Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 379-380. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, tom II.. Tirana: 2012, s. 29. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- ↑ Historia tronditëse e dhunës komuniste ndaj Sevasti Qiriazit = 2018-11-08 [online], 27.al (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Franciska Haan: Biographical dictionary of women's movements and feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th centuries. Central European University Press: 2008, s. 454. ISBN 963-7326-39-1.