Sonet 110 (William Szekspir)
Alas! 'tis true, I have gone here and there,
And made my self a motley to the view,
Gor'd mine own thoughts, sold cheap what is most dear,
Made old offences of affections new;
Most true it is, that I have look'd on truth
Askance and strangely; but, by all above,
These blenches gave my heart another youth,
And worse essays prov'd thee my best of love.
Now all is done, save what shall have no end:
Mine appetite I never more will grind
On newer proof, to try an older friend,
A god in love, to whom I am confin'd.
- Then give me welcome, next my heaven the best,
- Even to thy pure and most most loving breast.
Ach! tak! Błądziłem tu i tam – bez granic
Na oczach ludzi błazna-m grywał rolę,
Myśli-m swe ranił, skarb rzucałem za nic,
Z świeżych miłostek stare-m wskrzeszał bole.
Wiera, na wierność jam patrzał z ukosa,
Lecz nowa młodość przyszła mi przez błędy;
Jam się przekonał, klnę się na niebiosa,
Że twoja miłość i zawsze i wszędy
Jest mi najdroższa... Wszystko to minęło!
Bierz, co nie ginie. Starszego ja druha
Już nie wystawię na próbę! Czcze dzieło!
On – bóg w miłości! Li jego dziś słucha
- Serce! Więc tul mnie, ty najdroższe łono,
- Skarbie, prócz nieba, najbogatszy pono!
Sonet 110 (incipit ALas 'tis true,I haue gone here and there ,[b]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].
Sonet 110 tak jak 109 odnosi się do czasu dobrowolnego odsunięcia się od ukochanego[6] i może być traktowany jako poetyckie tłumaczenie napisane tak aby uzyskać oczekiwany efekt przebaczenia[7].
Treść
[edytuj | edytuj kod]W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[8][9], przyznaje, że zbłądził z drogi prawdziwej miłości, ale wraca z odnowioną miłością i liczy, że zostanie ponownie przyjęty przez ukochanego[10]. Natomiast ostatni dwuwiersz sonetu może być odczytywany jako aluzja do ukochanego (młodzieńca), że niczym się nie różnił w swoich zachowaniach od podmiotu lirycznego[7].
W wersji oryginalnej w sonecie efekt dramatyczny jest osiągnięty nie tylko poprzez warstwę treściową, ale również poprzez odpowiednie użycie czasów, w wierszach 1-8 użyty jest czas przeszły, w wierszu 9 czas teraźniejszy natomiast w wierszach 10-12 – czas przyszły[11].
Polskie przekłady
[edytuj | edytuj kod]| 1911 | Tak jest, niestety, znałem co bezdroże, | Artur Górski | [12] | ||
| 1913 | Prawdą, żem w błazna stroił się odzienie, | Maria Sułkowska | [13] | ||
| 1922 | Ach! tak! Błądziłem tu i tam – bez granic | Jan Kasprowicz | [4] | ||
| 1948 | Ach, prawda, żem się włóczył tu i tam, był [słowo nieczytelne], | Władysław Tarnawski | [14] | ||
| 1948 | Tak jest, niestety, znałem co bezdroże,[c] | Artur Górski | [15] | ||
| 1968 | Tak, prawda, żem się włóczył i był pośmiewiskiem | Marian Hemar | [16] | ||
| 1979 | To smutna prawda: tu i tam bywałem | Maciej Słomczyński | [17] | ||
| 2011 | Racje, niestety: gardząc wszelaką przystanią, | Stanisław Barańczak | [8] | ||
| 2015 | Prawda, niestety, żem błądził po świecie | Ryszard Długołęcki | [18] |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pierwsze tłumaczenie Artura Górskiego (1870-1959) jest objęte prawami autorskimi do 2029 roku.
- ↑
William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.
- ↑ Różnica pomiędzy tłumaczeniem Artura Górskiego z roku 1911 i 1948 jest jedynie w wierszu 12 sonetu Serca mojego odtąd boże luby. (1911) Serca mojego odtąd o mój luby. (1948).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
- ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
- ↑
- ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
- ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
- ↑ Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 322-323, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
- ↑ a b Don Paterson: Reading Shakespeare's Sonnets. A New Commentary by Don Paterson.. Londyn: Faber and Faber Ltd., 2010, s. 319-321. ISBN 978-0-571-24505-5.
- ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
- ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
- ↑ Shakespeare's Sonnets – Sonnet CX. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-06-15]. (ang.).
- ↑ Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 466-468. ISBN 0-674-63712-7.
- ↑ Artur Górski (tłum.). William Szekspir. Sonety.. „Sfinks. Czasopismo Literackie, Artystyczne i Naukowe”, s. 21-27, 1911.
- ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
- ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
- ↑ Artur Górski (tłum.). William Szekspir. Sonety.. „Wieczory Teatralne”, s. 7, 1948.
- ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
- ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
- ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Shakespeare's Sonnets – pełny tekst wraz z komentarzem. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-06-15]. (ang.).
- Pierwszy przekład sonetu 110 na język polski z 1911 roku przez Artura Górskiego (1870-1959). „Sfinks. Czasopismo Literackie, Artystyczne i Naukowe”, s. 21-27, 1911.
|
