Naum Veqilharxhi

Naum Veqilharxhi

Imię i nazwisko	Naum Panajot Bredhi
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1797 Vithkuq
Data i miejsce śmierci	1846 Stambuł
Narodowość	albańska
Język	albański, grecki
Dziedzina sztuki	pisarz, dziennikarz
Ważne dzieła
Evetar
Multimedia w Wikimedia Commons

Naum Veqilharxhi (właśc. Naum Panajot Bredhi, ur. 6 grudnia 1797 w Vithkuq k. Korczy – zm. 1846 w Stambule^[1]) – albański pisarz i działacz narodowy.

Był synem Panajota Bredhiego, pochodził z rodziny zalbanizowanych Arumunów wyznania prawosławnego. W 1800 r., po zniszczeniu wioski Vitkuq rodzina Veqilharxhi opuściła Albanię, przenosząc się do Kiszyniowa, a następnie do Braiły^[1]. Tam też młody Veqilharxhi zetknął się ze środowiskiem albańskich działaczy narodowych, współpracował też z greckimi heterystami. W 1821 prawdopodobnie wziął udział w powstaniu Tudora Vladimirescu^[1].

Pod koniec lat dwudziestych jego rodzina należała do najbogatszych w Braile. Większość jego rodziny po 1838 deklarowała narodowość grecką, Naum był jedynym członkiem rodziny, który deklarował tożsamość albańską. Po studiach prawniczych rozpoczął praktykę adwokacką. W roku 1844 ukończył dzieło, nad którym pracował przez dwadzieścia lat – elementarz języka albańskiego, zapisany w 33-literowym alfabecie łacińskim (do tej pory dla zapisu języka albańskiego używano alfabetu greckiego lub arabskiego)^[1]. Dzieło to, jak również kolejne prace poświęcone językowi albańskiemu i emancypacji narodu albańskiego zaliczyły go do grona pierwszych działaczy Odrodzenia Narodowego (Rilindja Kombëtare)^[1]. Imię Veqilharxhiego noszą ulice w Tiranie, Kamzie i w Prisztinie i szkoła w Korczy, zaś w Vithkuqu znajduje się jego popiersie.

• 1844: Ëvetarin (elementarz)
• 1845: Fare i ri evëtar shqip për djelm nismëtar (elementarz)
• 1846: Qarkore (Encyklika) (po grecku)

• Natalie Clayer, Aux origines du nationalisme albanais: La naissance d'une nation, Paris 2007.
• Myslim Islami, Naum Veqilharxhi: ideologu i parë i Rilindjes Shqiptare, Tirana 1978.
• Shefik Osmani, Njazi Kazazi, Abetaret shqipe dhe trajektorja e tyre historiko-pedagogjike, Tirana 2000.
• Dhimitër S. Shuteriqi, Historia e letërsisë shqipe, Tirana 1971.