Nature versus nurture

Nature versus nurture (z języka angielskiego, także nature vs. nurture, nature or nurture, termin tłumaczony na polski różnie: „natura czy wychowanie”^[1], „natura czy kultura”^[2]; termin angielski jest często stosowany w języku polskim bez tłumaczenia^[3][4]) – spór naukowy dotyczący tego, czy w procesie kształtowania się osobowości bardziej istotny jest wpływ środowiska (wychowanie, kultura, itp.) czy biologia (hormony, geny, itp.).

Za twórcę terminu uważany jest Francis Galton^[5], który użył go w tytule artykułu z 1874 r. zatytułowanym „English men of science: their nature and nurture” [Angielscy ludzie nauki: ich natura i wychowanie]. Rozważania dotyczyły udziału cech wrodzonych i czynników środowiskowych na posiadanie wybitnych zdolności naukowych. Choć sformułowanie wprowadził do języka nauki Galton, to można je odnaleźć w pisanym w XVI wieku dramacie Shakespeare’a Burza (Akt IV Scena I): „A devil, a born devil, on whose nature / Nurture can never stick!” („Diable nasienie! Żadnym wychowaniem / Nie da się zmienić tej natury”).

W 2012 roku w badaniu 837 par bliźniaków wykazano, że wskaźniki szczęścia (well-being) takie jak niezależność, rozwój osobisty, relacje z innymi ludźmi, życiowy cel, samoakceptacja, mają głównie podłoże genetyczne^[6].

• Natura człowieka
• Empiryzm
• Natywizm
• Tabula rasa
• Genetyka zachowania

• Marek Konarzewski, Ewolucja natury ludzkiej