Mikołaj z Gorzkowa

Mikołaj z Gorzkowa

Portret imaginacyjny Mikołaja z Gorzkowa, rycina Jana Matejki (1873)
Data śmierci	1414
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	styczeń 1408
Sakra biskupia	brak danych

Mikołaj z Gorzkowa herbu Gierałt (zm. 1414) – biskup wileński, od 1402 był trzecim w historii rektorem uniwersytetu w Krakowie, oficjał biskupa krakowskiego od ok. 1396, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, dziekan Kościoła św. Floriana w Krakowie, filozof i prawnik.

Pochodził z Gorzkowa koło Kazimierzy Wielkiej. Studiował w Pradze, gdzie w 1370 został bakałarzem na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, następnie magistrem. W 1374 zapisał się na wydział prawny uniwersytetu praskiego i przed 1382 został tam bakałarzem. Między 1385 a 1387 uzyskał doktorat prawa kanonicznego^[1] .

Był sygnatariuszem aktu Unii horodelskiej 1413 roku^[2].

Był jedną z czołowych postaci początków Uniwersytetu Krakowskiego. Uczestniczył w pierwszych próbach utworzenia uniwersytetu w Krakowie (1390-1392), a po jego odnowieniu (1400) powierzono mu katedrę prawa kanonicznego i urząd pierwszego dziekana Wydziału prawa odnowionego uniwersytetu^[3]. 16 października 1401 został wybrany trzecim w historii rektorem Uniwersytetu. Jego zasługi dla uczelni były znaczące i nazywano go "ojcem uniwersytetu"^[1] . Pozyskał dlań wiele przywilejów i pozostawił po sobie jego bibliotece cenne rękopisy (m.in. komentarze Mikołaja z Oresme, Jana Buridana, Alberta z Saksonii i Rudolfa z Erfurtu)^[1] .

W 1407 został biskupem wileńskim. Za czasów jego biskupstwa w książę Witold ufundował szereg nowych parafii i szkół parafialnych, poczynił nadania na rzecz biskupstwa i katedry wileńskiej. W latach 1407–1414 zreformował szkolnictwo litewskie^[1] .

8 czerwca 2008 r., w ramach uroczystych obchodów 250 lecia kościoła Św. Małgorzaty w Gorzkowie, w obecności władz Uniwersytetu Jagiellońskiego, wewnątrz świątyni nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Mikołajowi z Gorzkowa.

• In philosophiam universam commentaris - dzieło nawiązujące do filozofii Williama Ockhama, zaginione^[1] .

• Gorzkowski Mikołaj, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1959–1960, 336-337) .
• TomaszT. Pawlikowski TomaszT., Mikołaj z Gorzkowa, [w:] AndrzejA. Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 156 .