Marcin Wodziński

Marcin Wodziński

Data i miejsce urodzenia	30 maja 1966 Świdnica
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: epigrafika hebrajska, historia Żydów polskich w XIX wieku, Haskala, Chasydyzm
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Doktorat	12 grudnia 1995 Uniwersytet Wrocławski
Habilitacja	22 grudnia 2003
Profesura	7 października 2010
Polska Akademia Nauk
Status	członek korespondent
Uczelnia	Uniwersytet Wrocławski
Stanowisko	Kierownik Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego na Uniwersytecie Wrocławskim
Kierownik Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego na Uniwersytecie Wrocławskim
Okres spraw.	2003–2024
Następca	Wojciech Tworek(inne języki)
Odznaczenia
Strona internetowa

Marcin Wodziński (ur. 30 maja 1966 w Świdnicy) – polski historyk i judaista, kierownik Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego na Uniwersytecie Wrocławskim. Kluczowym zagadnieniem jego badań jest XIX-wieczna historia społeczna Żydów na Śląsku i w Europie Wschodniej (głównie w rozbiorowej Polsce), w szczególności haskala oraz chasydyzm.

Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Świdnicy^[1]. W 1991 roku ukończył polonistykę na Instytucie Filologii Polskiej, a w 1995 roku obronił pracę doktorską w Śląskoznawczym Studium Doktoranckim przy Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego^[2].

W latach 1996–1998 pracował jako wykładowca na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych i dyrektor Szkoły Polskiej w Pekinie^[2].

Od 2003 był kierownikiem Zakładu Studiów Żydowskich, w 2016 roku przekształconego w Katedrę Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 2000–2014 był historycznym konsultantem wystawy głównej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, w latach 2010–2012 głównym historykiem tego Muzeum, a następnie członkiem Rady Historycznej Muzeum. Członek Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich w latach 2002–2018, a w latach 2011–2018 wiceprezes. Jest też członkiem rady akademickiej programu judaistycznych studiów doktorskich Uniwersytetu Karola w Pradze, Komisji Historii i Kultury Żydów Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, komitetu sterującego Digital Humanities Forum, European Association for Jewish Studies(inne języki) i in.^[3][2].

W swojej pracy nad historią chasydyzmu stosuje zarówno metody jakościowe, jak i geoprzestrzenne metody ilościowe, analizując czynniki geograficzne w rozwoju tego ruchu religijnego w dawnej Polsce i Europie Wschodniej. Podejście geograficzno-ilościowe stanowi podstawę szczególnie jego opublikowanego w 2018 roku Historycznego Atlasu Chasydyzmu, za który w tym samym roku otrzymał National Jewish Book Award. Poza Atlasem, wkładem Marcina Wodzińskiego w historiografię chasydyzmu są jego inne prace na temat rozwoju ruchu w kontekście szerszych procesów społeczno-historycznych regionu: Chasydyzm. Wszystko, co najważniejsze, Hasidism: A New History (współautor) i Studying Hasidism: Sources, Methods, Perspectives (współedytor).

Swoje zainteresowanie metodami humanistyki cyfrowej rozwija również uczestnicząc w projektach z tego zakresu, między innymi w projekcie Yerusha, gdzie był odpowiedzialny za jego polską sekcję, a także w kilku rozwijających się projektach skupiających się na zbieraniu, analizie i publikacji danych wraz z narzędziami do cyfrowej analizy historycznej, we współpracy z innymi uniwersytetami (Bar-Ilana, Uniwersytet w Hajfie, Otwarty Uniwersytet Izraela) oraz Uniwersytetem Toronto.

Wśród wypromowanych doktorów są Agnieszka Jagodzińska, Agata Rybińska, Piotr Grącikowski, Lidia Jerkiewicz i Anna Kałużna oraz dwa doktoraty honorowe Moshego Rosmana i Olgi Tokarczuk.

W latach 2009–2018, pełnił funkcję redaktora naczelnego półrocznika Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, Studia Judaica, a od roku 2021 jest redaktorem naczelnym półrocznika European Journal of Jewish Studies, wydawanego przez European Association for Jewish Studies^[3].

W 2022 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk^[4] i członkiem Academia Europaea^[5][3].

Za swoją działalność naukową otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in. Nagroda Profesora Łukasza Hirszowicza (2008), Nagroda Jana Karskiego i Poli Nireńskiej (2011), Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2015), nagroda National Jewish Book Award (2019)^[6] oraz nagroda specjalna Polityki za książkę historyczną roku (2020)^[7]. W 2023 roku otrzymał Irena Sendlerowa Memorial Award^[3].

W 2024 roku otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w obszarze nauk humanistycznych i społecznych^[8].

• Chasydzkie centra pielgrzymkowe w Polsce, Wrocław, Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego 1993
• Hebrajskie inskrypcje na Śląsku XIII-XVIII w., Wrocław, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej i Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych 1996
• Groby cadyków w Polsce. O chasydzkiej literaturze nagrobnej i jej kontekstach, Wrocław, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1998
• Cmentarz żydowski w Lesku. Vol. 1: Wiek XVI i XVII. Kraków, Księgarnia Akademicka 2002 (współautor: Andrzej Trzciński).
• Oświecenie żydowskie w Królestwie Polskim wobec chasydyzmu, Warszawa, Wydawnictwo Cyklady 2003
• Bibliography on the History of Silesian Jewry II - Bibliographie zur Geschichte der Juden in Schlesien II, München, Saur-Verlag 2004 (Bibliographie zur deutsch-jüdischen Geschichte, Bd. 7).
• Haskalah and Hasidism in the Kingdom of Poland: A History of Conflict, tłum. Sarah Cozens (Oxford and Portland, Littman Library of Jewish Civilization: 2005)
• Władze Królestwa Polskiego wobec chasydyzmu. Z dziejów stosunków politycznych, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2008
• Judaica w aktach Centralnych Władz Wyznaniowych Królestwa Polskiego Archiwum Głównego Akt Dawnych. Informator archiwalny (2010)
• Źródła do dziejów chasydyzmu w Królestwie Polskim, 1815–1867, w zasobach polskich archiwów państwowych / Hasidism in the Kingdom of Poland, 1815–1867: Historical Sources in the Polish State Archives (2011)
• Hasidism and Politics: The Kingdom of Poland, 1815–1864 (2013)
• Historical Atlas of Hasidism (with cartography by Waldemar Spallek) (2018), Princeton University Press (polska wersja: Chasydyzm Atlas Historyczny, Wydawnictwo Austeria)
• Hasidism: Key Questions (2018) Oxford University Press (polska wersja: Chasydyzm. Wszystko, co najważniejsze, Wydawnictwo Austeria)
• Hasidism: A New History (co-authored with David Assaf, David Biale(inne języki), Benjamin Brown, Uriel Gellman, Samuel Heilman, Moshe Rosman, Gad Sagiv) (2018) Princeton University Press

• Biogram Marcina Wodzińskiego na stronie domowej Katedry Taubego
• Pełne CV na Academia.edu
• Prof. dr hab. Marcin Wodziński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-05-07] .
• Wręczenie nominacji profesorskiej [online], prezydent.pl, 1 kwietnia 2011 [dostęp 2016-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-18] .
• Agnieszka Krzemińska, „Świat nie z tego świata. O dawnych i współczesnych chasydzach – rozmowa z prof. Marcinem Wodzińskim”
• Professor Marcin Wodziński - Jewish studies after the epidemic.
• Trzydzieści lat minęło jak jeden dzień – Żydzi i inni Polacy. Podcast wrocławskiej judaistyki, w portalu Spotify