Maciej Bardel

Maciej Bardel

Por. Maciej Bardel w czasie służby w Legionach Polskich
pułkownik dyplomowany piechoty
Pełne imię i nazwisko	Maciej Euzebiusz Walerian Bardel
Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1895 Podgórze
Data i miejsce śmierci	11 września 1975 Penrhos
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Dowództwo Okręgu Korpusu Nr X
Stanowiska	dowódca OPL OK
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Maciej Euzebiusz Walerian Bardel (ur. 14 sierpnia 1895 w Podgórzu, zm. 11 września 1975 w Penrhos) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, doktor.

Maciej Bardel urodził się 14 sierpnia 1895 w Podgórzu. W 1913 złożył maturę z odznaczeniem w c. k. Gimnazjum III w Krakowie^[1].

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był porucznikiem 3 pułku piechoty Legionów. W czerwcu 1915 roku pod Zadobrówką na północ od Czerniowiec na czele plutonu złożonego z 17 żołnierzy, wykorzystując właściwości terenu, uderzył na batalion rosyjski, a tym samym umożliwił pozostałym siłom pułku wzięcie tego batalionu wraz z karabinami maszynowymi do niewoli^[2]. W toku dalszych walk sam dostał się do niewoli rosyjskiej.

Od 5 maja do 19 lipca 1924 roku odbył praktykę w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu^[3]. Z dniem 1 listopada 1924 roku został przeniesiony z Oddziału I Sztabu Generalnego do 29 pułku piechoty w Kaliszu z równoczesnym „odkomenderowaniem” na roczny Kurs Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie^[4]. Z dniem 15 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do 78 pułku piechoty w Baranowiczach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[5].

23 grudnia 1927 został przeniesiony do Kadry Oficerów Piechoty przy Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku^[6]. Do 1931 roku pełnił służbę w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych na stanowisku I oficera sztabu Inspektoratu Armii we Lwowie. W lipcu 1931 roku został wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału III Sztabu Głównego^[7]. W 1935 roku został dowódcą piechoty dywizyjnej 18 Dywizji Piechoty w Łomży. Czasowo pełnił obowiązki zastępcy szefa Sztabu Głównego, a jego miejsce zajął nominowany 15 kwietnia 1936 gen. bryg. Tadeusz Malinowski^[8]. Od 28 stycznia 1938 roku pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisku dowódcy Obrony Przeciwlotniczej^[9]. Służbę na tym stanowisku pełnił do września 1939 roku^[10]. Od lipca 1969 mieszkał w polskim osiedlu w miejscowości Penrhos w Walii, pochowany na cmentarzu w Pwllheli^[11].

• chorąży – 18 listopada 1914
• podporucznik – 27 stycznia 1915
• porucznik – 15 grudnia 1915 i 62. lokatą na liście starszeństwa Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917
• kapitan –
• major –
• podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 50. lokatą (w 1928 – lokata 23)
• pułkownik – 1 stycznia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 4. lokatą (w 1932 – lokata 4)

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1011 (1922)^[12]
• Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”^[13]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1928 „za zasługi na polu organizacji wojska”^[14]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi – 18 lutego 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”^[15]
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
• Komandor Orderu Korony Rumunii – 23 maja 1929^[16]
• Order Krzyża Orła III klasy (Estonia, 1933)^[17]

• Sprawozdanie trzydzieste dyrekcyi c. k. Gimnazyum III. w Krakowie za rok szkolny 1912/13. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1913.
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 8.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 4.
• Rocznik Oficerski 1924, s. 194, 343.
• Rocznik Oficerski 1928, s. 116, 163.
• Rocznik Oficerski 1932, s. 17, 421.
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
• Wacław Lipiński: Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1990, ISBN 83-85218-00-9, s. 97.
• Wiktor Krzysztof Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938. Słownik biograficzny, tom 4, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2012, s. 70–71 (z fotografią).