Les Paul

Les Paul

Les Paul, 2004
Imię i nazwisko	Lester William Polsfuss
Data i miejsce urodzenia	9 czerwca 1915 Waukesha, Wisconsin
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 2009 White Plains, Nowy Jork
Instrumenty	gitara, banjo, harmonijka ustna
Gatunki	jazz, country, blues
Aktywność	1928–2009
Powiązania	Mary Ford
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Les Paul, właśc. Lester William Polsfuss (ur. 9 czerwca 1915 w Waukesha, zm. 13 sierpnia 2009 w White Plains) – amerykański gitarzysta jazzowy i wynalazca w dziedzinie technik nagrywania oraz konstruktor gitar elektrycznych. Określany jako "Thomas Edison przemysłu muzycznego"^[1].

Eksperymentując od końca lat 30., w 1946^[2] zbudował gitarę elektryczną z litego drewna, bez pudła rezonansowego, opartą na prostej, grubej desce^[3]. Prototyp nie spotkał się z entuzjazmem ze strony producenta gitar, firmy Gibson, lecz Paul został poproszony o konsultacje w sprawie stworzenia nowego modelu gitary tej firmy, nazwanego Gibson Les Paul. Gitara ta, bardzo ciężka, o charakterystycznym dźwięku, przyczyniła się do powstania muzyki rockowej i pozostaje mniej więcej niezmieniona w produkcji od tego czasu^[4]. Był również wynalazcą i pionierem overdubbingu, delaya oraz metody nagrywania wielośladowego^[5].

Był honorowym członkiem Little Kids Rock, organizacji typu non-profit, zajmującej się dostarczaniem dzieciom w szkołach w Stanach Zjednoczonych darmowych instrumentów muzycznych^[6]. Odznaczony Narodowym Medalem Sztuki.

Urodził się 9 czerwca 1915 w Waukesha w stanie Wisconsin w rodzinie George’a i Evelyn (z domu Stutz) Polsfuss^[7][8]. Zarówno dziadek Lesa Paula ze strony ojca, jak i rodzina matki pochodzili z Niemiec i imigrowali po roku 1870 do Stanów Zjednoczonych^[9]. Rodzice Paula rozwiedli się jeszcze w okresie jego dzieciństwa^[10]. Rodzina zaczęła używać uproszczonej formy nazwiska Polfuss, nie dokonując jednak oficjalnej zmiany nazwiska. Lester zaczął używać pseudonimu "Les Paul" oraz wymyślonego przez matkę (od jego rudych włosów) "Red Hot Red" i później "Rhubarb Red"^[11].

Les Paul zainteresował się muzyką w wieku ośmiu lat. Od robotników pracujących w okolicy nauczył się gry na harmonijce ustnej, zafascynował się również pianolą matki. Dziurkowanie dodatkowych dziurek na kartach do pianoli było pierwszą formą nagrania wielośladowego, które później wynalazł^[9]. Nauczył się gry na banjo, a potem zajął się grą na gitarze. W wieku trzynastu lat wykonywał półprofesjonalne koncerty muzyki country. W wieku siedemnastu lat dołączył do Rube Tronson’s Texas Cowboys. Wkrótce rzucił szkołę i dołączył do Wolverton Radio Band.

W latach 30. XX wieku pracował w rozgłośni radiowej w Chicago, gdzie wykonywał muzykę jazzową. Pierwsze nagrania muzyka ukazały się w 1936. Pierwsze z nich było sygnowane jako Rhubarb Red, natomiast kolejne zrealizował z Georgią White.

W styczniu 1948 Paul uległ wypadkowi samochodowemu w Oklahomie, podczas którego doznał urazu ramienia i łokcia prawej ręki. Muzyk przeszedł rehabilitację trwającą dwa lata. Wypadek bezpośrednio przyczynił się do oryginalnego kształtu gitary Gibson Les Paul, który umożliwiał wygodną dla Paula grę na gitarze^[12].

Les Paul był ojcem chrzestnym gitarzysty rockowego Steve’a Millera, lidera Steve Miller Band^[13]. Miller był pierwszym podopiecznym, któremu Les Paul udzielał lekcji gry na gitarze.

W 1949 rozwiódł się ze swą pierwszą żoną Virginią Webb Paul. Tego samego roku wziął ślub z wokalistką Mary Ford (1924-1977), z którą wydał 36 "złotych płyt", używając opracowanej przez siebie metody overdubbingu dla powielania jej głosu^[14]. Ford i Paul rozwiedli się w 1964 roku. Bezpośrednią przyczyną rozstania było uzależnienie Ford od alkoholu^[15].

Paul mieszkał na przedmieściu Nowego Jorku, Mahwah w stanie New Jersey, skąd miał blisko do jazzowych klubów na Manhattanie. Miał dwóch synów z pierwszego małżeństwa oraz córkę i syna ze związku z Mary Ford, pięcioro wnucząt i jednego prawnuka. Jego jedyna córka zmarła w niemowlęctwie w 1954^[15].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Zmarł Les Paul

Muzyk zmarł 13 sierpnia 2009, w wyniku komplikacji chorobowych po przebytym zapaleniu płuc, w szpitalu w przedmieściu White Plains k. Nowego Jorku^[16][17][18]. Na wieść o śmierci wyrazy szacunku i uznania wyrazili tacy muzycy jak: Billy Gibbons z ZZ Top, The Edge, Pat Metheny, Richie Sambora z Bon Jovi, Slash, Joe Satriani, Tom Morello, John Mayer, Ace Frehley, Brian "Head" Welch, Tad Kubler, Brian Wilson z The Beach Boys oraz Keith Richards^[19][20][21]. Ten ostatni skwitował tę wieść następująco:

W 1978 Les Paul i Mary Ford zostali wprowadzeni do Grammy Hall of Fame. Paul otrzymał nagrodę Grammy Trustees Award za całokształt osiągnięć w 1983, natomiast w 1988 został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame Cleveland^[22], a w 2005 do National Inventors Hall of Fame – za wynalezienie gitary typu solid body. Był także honorowym członkiem Audio Engineering Society^[23]. W 2003 został sklasyfikowany na 46. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone^[24].

9 czerwca 2011 roku, w 96 rocznicę urodzin Lesa Paula, wyszukiwarka Google zamieściła na swojej stronie głównej interaktywną gitarę ku czci jego pamięci^[25].

• Strona oficjalna (ang.)
• Video: Les Paul talks about creating a solid-body guitar (ang.)
  • (Wideoklip: Les Paul rozprawia o tym jak to wynalazł gitarę z litego drzewa bez rezonatora i następnie próbował bez skutku zainteresować nią producenta Gibsona)