Lary
Lary (łac. lares, genii loci, lp. odpowiednio: lar, genius loci) – dusze zmarłych, czczone w Rzymie jako chroniące przed nieszczęściami bóstwa opiekuńcze domu i sprawcy pomyślności.
W kapliczkach (larariach) umieszczano ich statuetki, modlono się do nich i składano im ofiary. Z okazji wesela, urodzin lub rodzinnej uroczystości otrzymania przez chłopca bulli lub toga virilis, otwierano domowe kapliczki i składano larom ofiary z ciasta, wina, kadzidła, a całość zdobiono kwiatami. Przeciwieństwem larów były złe dusze – larwy (larvae)[1].
Do najważniejszych należały Lares familiares opiekujące się rodziną i domem; w wierzeniach starożytnych Rzymian były to dusze zmarłych przodków, sprawujące pieczę nad żyjącymi krewnymi. Przedstawiano je jako młodzieńców trzymających rogi obfitości. Ich wizerunki znajdowały się przy ognisku domowym w atrium, w tzw. lararium, bądź w jadalni. Na wstępie posiłku składano im ofiarę z pokarmu, podobnie jak podczas wszelkich uroczystości domowych, a z okazji wyjazdu lub przyjazdu odprawiano do nich modły[2].
Etymologia tego słowa pozostaje niejasna. Wyróżniano ogółem następujące odmiany larów[1][3]:
- Lares familiares – opiekujące się pozostałymi przy życiu członkami rodziny:
- Lares rurales – sprawujące opiekę nad członkami rodziny na polu
- Lares permarini – sprawujące opiekę w zagrodzie, za granicą, na morzu
- Lares militares – zapewniające opiekę na lądzie, w wojsku i podczas podróży
- Lares publici – lary publiczne:
Czczono je składaniem ofiar podczas obchodzonych 23 grudnia Larentaliów (Larentinaliów), wywodzących się z dawniejszych kultów i tradycji[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Lary. W: Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 406. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN. T. 15. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 352.
- ↑ Jean-Claude Fredouille: Słownik cywilizacji rzymskiej. Katowice: „Książnica”, 1996, s. 153-154.
- ↑ A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (red. William Smith). London: John Murray, 1875, s. 668.
