Osman
Osman – epos siedemnastowiecznego dubrownickiego poety Ivana Gundulicia[1][2].
Charakterystyka ogólna
[edytuj | edytuj kod]Osman powstawał w latach 1621–38[2]. Wydany został w roku 1826[2]. Utwór składa się z dwudziestu pieśni[1]. Dwie z nich uzupełnił dziewiętnastowieczny romantyk Ivan Mažuranić[3]. Nie jest pewne, czy Gundulić nie napisał tych właśnie pieśni, czy też zostały one skonfiskowane przez cenzurę.
Forma
[edytuj | edytuj kod]
Tworzywem poematu jest ośmiozgłoskowiec[4]. Rymuje się on przeważnie abab[5].
- Ah, čijem si se zahvalila,
- tašta ljudska oholasti?
- Sve što više stereš krila,
- sve ćeš paka niže pasti!
- Vjekovite i bez svrhe
- nije pod suncem krepke stvari,
- a u visocijeh gora vrhe
- najprije ognjen trijes udari.
Treść
[edytuj | edytuj kod]Utwór opowiada o klęsce armii tureckiej pod Chocimiem w 1621 roku, usiłowaniach młodego sułtana Osmana, dążącego do odbudowania swojej armii, buntowi przeciwko niemu i wreszcie jego śmierci[1]. Pozytywnym bohaterem utworu jest polski królewicz Władysław, późniejszy król Władysław IV Waza[2].
Przekłady
[edytuj | edytuj kod]Osmana przekładali na język polski Czesław Jastrzębiec-Kozłowski i Jerzy Pogonowski[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ivan Gundulic, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-18] (ang.).
- ↑ a b c d Gundulić Ivan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-11-18].
- ↑ Gundulic Square - Dubrovnik. dubrovnikcity.com. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
- ↑ osmerac. enciklopedija.hr. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).
- ↑ Osman. lektire.hr. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).
- ↑ Katalog Zbiorów Bibliotek UJ, Uniwersytet Jagielloński. chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Rzążewski: Jan Gundulicz i poemat jego Osman. Gazeta Polska, Warszawa. babel.hathitrust.org, 1868. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).
- Joanna Rapacka: "Osman" Ivana Gundulicia: bunt świata przedstawionego. chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).
- Zdenko Zlatar: Slavic Epics: Gundulic's Osman and Mazuranic's Death of Smail-Aga Cengic. openjournals.library.usyd.edu.au. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ivan Gundulić: Osman. hr.wikisource.org. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).