Ogniomistrz Kaleń

Ogniomistrz Kaleń

Gatunek	wojenny, psychologiczny
Rok produkcji	1961
Data premiery	12 października 1961
Kraj produkcji	Polska
Język	polski, ukraiński
Czas trwania	101 min
Reżyseria	Ewa Petelska Czesław Petelski
Scenariusz	Ewa Petelska i Czesław Petelski na podstawie powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda
Główne role	Wiesław Gołas Leon Niemczyk Janusz Kłosiński
Muzyka	Tadeusz Baird
Zdjęcia	Mieczysław Jahoda
Scenografia	Adam T. Nowakowski Halina Sułkowska
Kostiumy	Adam T. Nowakowski Hanna Morawiecka
Montaż	Felicja Rogowska
Produkcja	Zespół Filmowy Studio
Nagrody
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (rok 1962)
Cytaty w Wikicytatach

Ogniomistrz Kaleń – polski film wojenny z 1961 roku w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich zrealizowany na podstawie powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda.

• Wiesław Gołas – ogniomistrz Hipolit Kaleń
• Janusz Kłosiński – major Żubryd, dowódca oddziału organizacji Wolność i Niezawisłość
• Leon Niemczyk – kurinny Saszko „Bir”, dowódca oddziału Ukraińskiej Powstańczej Armii
• Aleksander Fogiel – karczmarz Szponderski
• Józef Kostecki – kapitan Wierzbicki
• Wacław Kowalski – plutonowy Kolanowski, komendant strażnicy
• Zofia Słaboszowska – Maria, kobieta „Bira”
• Józef Łodyński – porucznik Matula, szef służby samochodowej, dowódca Kalenia
• Zdzisław Karczewski – pułkownik Tomaszewski
• Tadeusz Teodorczyk – zastępca Żubryda
• Janusz Strachocki – Dwernicki, stary ziemianin
• Sylwester Przedwojewski – porucznik Daszewski
• Tadeusz Somogi – sierżant „Zawieja”, członek oddziału Żubryda
• Henryk Hunko – „Piorun”, członek oddziału Żubryda
• Adolf Chronicki – kierowca Kotlak
• Ferdynand Matysik – porucznik Rafałowski
• Alina Jurkowska(inne języki) – dziewczyna (rzekomo zgwałcona przez Kalenia)
• Irena Netto – stara kobieta w strażnicy Kolanowskiego
• Leopold René Nowak – żołnierz
• Adam Perzyk – Alojzy Rączka, kolega Kalenia
• Sławomir Zemło – szeregowiec uciekający z Kaleniem, zastrzelony przez Żubryda
• Ryszard Filipski – żołnierz w Baligrodzie wskazujący Wierzbickiemu drogę do kasyna
• Eugeniusz Korczarowski – polski żołnierz
• Zygmunt Malawski – milicjant w strażnicy Kolanowskiego
• Czesław Piaskowski – członek oddziału „Bira”

Scenariusz filmu zrealizowano na podstawie znanej wówczas powieści Łuny w Bieszczadach^[1] Jana Gerharda – dowódcy 34 Pułku Piechoty. Akcja filmu rozgrywa się w okresie walk Ludowego Wojska Polskiego i aparatu bezpieczeństwa ze zbrojnymi oddziałami ukraińskimi oraz z polskim podziemiem antykomunistycznym, i toczy się w plenerach Baligrodu, Zagórza oraz Smolnika. Sięga do wydarzeń z lat 1944–1947, działań oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii w południowo-wschodniej Polsce (potocznie nazywanej „Bieszczadami”), naznaczonych licznymi zbrodniami wojennymi, zakończonych ich ostatecznym rozbiciem przez polskie oddziały Wojsk Ochrony Pogranicza, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej^[2].

Tytułowy bohater – doświadczony żołnierz, spryciarz i zawadiaka, usiłuje znaleźć się w tych brutalnych warunkach i ocalić przed kolejnymi zagrożeniami, jakich nie szczędzi życie codzienne na krwawiącym pograniczu. Tragizm sytuacji ogólnej łagodzi miejscami humor sytuacyjny wynikający z nonszalanckiej postawy i beztroskiego charakteru głównego bohatera oraz z jego perypetii, w jakie wciąż pechowo popada^[2].

Plenery: Baligród, Muszyna, Smolnik nad Osławą, Zagórz, Kielczawa i Rezerwat przyrody Sine Wiry^[3].

W filmie zostały wykonane utwory Chryzantemy złociste (muz. i sł. Zbigniew Maciejowski) oraz Spoza gór i rzek (Marsz I Korpusu) (sł. Adam Ważyk, muz. Aleksander Barchacz)^[4]. Odtwarzana jest także piosenka Serce w plecaku (autor Michał Zieliński) podczas sceny na targowisku^[4].

• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (rok 1962)^[3].

• Wilcze echa

• Ogniomistrz Kaleń w bazie filmpolski.pl
• Ogniomistrz Kaleń w bazie IMDb (ang.)
• Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”