Jan Golus

Jan Golus (ur. 14 października 1895 w Kałuszynie, zm. 10 lutego 1964 w Warszawie) – polski malarz i scenograf.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jakuba^[1], małorolnego chłopa. Ukończył Szkołę Rysunkową u prof. Jana Kauzika^[2], Wyższe Kursy Pedagogiczne dla Nauczycieli Rysunku (1923)^[3]. Przed studiami był nauczycielem rysunku w warszawskich szkołach średnich. Ukończył Warszawską Szkołę Sztuk Pięknych w 1934, dyplom w pracowni prof. Karola Tichego oraz wydział reżyserii Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej (1936)^[2]. Od końca lat 20. XX wieku wraz z żoną pracował jako scenograf w Teatrze Ateneum.

Był autorem projektów scenografii dla wielu teatrów warszawskich, zajmował się też malarstwem sztalugowym. Istotne miejsce w jego dorobku malarskim zajmują pejzaże z Francji, Podhala, Mazowsza (głównie z Warszawy i Broku), Pomorza, Dolnego Śląska i Kresów Wschodnich^[2]. W 1931 roku przebywał na plenerze w Krzemieńcu^[4]. Z tej wyprawy zachowały się m.in. dwa widoki jarmarku na Rynku w Krzemieńcu, przechowywane w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie^[5]. Był członkiem ugrupowań artystycznych „Blok” (1923–1926) i „Praesens” (1926–1930).

W czasie II wojny światowej uczył rysunku na kompletach tajnego nauczania i w Wyższej Szkole Architektury w Warszawie oraz pracował w Dziale Opieki nad Dziećmi Rady Głównej Opiekuńczej^[3].

W latach 1945–1949 był kierownikiem Wydziału Scenografii Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Warszawie. W latach 1950–1964 kierował Studium Scenografii na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Po wojnie wyjeżdżał na plenery do dolnośląskiego Bolkowa.

W 1967 odbyła się w salach Centralnego Biura Wystaw Artystycznych „Zachęta” w Warszawie wystawa obrazów Jana Golusa. W jej katalogu niektóre spośród międzywojennych widoków Krzemieńca (m.in. pozycje katalogowe 47 i 49) błędnie opisano jako powojenne pejzaże dolnośląskie.

Był mężem Kamili z Kruszyńskich^[3].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[1]
Srebrny Krzyż Zasługi^[2]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ ^a ^b ^c ^d Katalog wystawy Jana Golusa, CBWA „Zachęta”, Warszawa 1967.[1]
↑ ^a ^b ^c Jan Golus, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2023-10-18] .
↑ Kolonia artystyczna w Krzemieńcu nad Ikwą, red. W. Odorowski, D. Seweryn – Puchalska, katalog wystawy, Kazimierz Dolny 2010, s. 33.
↑ Jan Golus: Rynek w Krzemieńcu, 1931, olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie.[2]
↑ M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

Katalog wystawy Jana Golusa, CBWA „Zachęta”, Warszawa 1967.
Artyści plastycy okręgu warszawskiego 1945–1970. Słownik biograficzny (przewodniczący rady programowej Andrzej Janota), Warszawa 1972, s. 152–153.
ZofiaZ. Baranowicz ZofiaZ., Polska awangarda artystyczna 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, ISBN 83-221-0074-4, OCLC 749529098 .

[:1-1] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[:2-2] Katalog wystawy Jana Golusa, CBWA „Zachęta”, Warszawa 1967.[1]

[:0-3] Jan Golus, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2023-10-18] .

[4] Kolonia artystyczna w Krzemieńcu nad Ikwą, red. W. Odorowski, D. Seweryn – Puchalska, katalog wystawy, Kazimierz Dolny 2010, s. 33.

[5] Jan Golus: Rynek w Krzemieńcu, 1931, olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie.[2]

[6] M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]