Jawornik Wielki (Bieszczady)
48°46′32″N 23°17′08″E/48,775556 23,285556| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1120 m n.p.m. |
| Wybitność |
148 m |
Położenie na mapie Bieszczadów Wschodnich  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
| 48°46′32″N 23°17′08″E/48,775556 23,285556
| |
Jawornik Wielki[1] (ukr. Явірник Великий, Jawirnyk Wełykyj) – szczyt górski w Bieszczadach Wschodnich zlokalizowany na granicy ukraińskich obwodów lwowskiego i zakarpackiego.
Topografia
[edytuj | edytuj kod]Znajduje się środkowej części grzbietu wododziałowego Bieszczadów Wschodnich. Wznosi się na wysokość 1120 m n.p.m.[2] przy wybitności wynoszącej 148 m[3]. Od wschodu poprzedza go Beskid Wierch (965 m n.p.m., odległość 4 km), od zachodu Garbek (1061 m n.p.m., odległość 1,2 km) a dalej Przełęcz Beskid. Północne zbocza góry stanowią obszar źródliskowy Stryja (po stronie zachodniej) i Oporu (po stronie wschodniej). Stoki południowe odwadniane są przez potoki uchodzące do Wyczy[1][2].
Z wierzchołka rozpościera się widok na Bieszczady: Zachodnie (na północnym zachodzie; Wielka Rawka, Tarnica, Krzemień) i Wschodnie (od zachodu po wschód; Pikuj, Wielki Wierch, Berdo, Paraszka, Wysoki Wierch, Czarna Repa) oraz Gorgany (od wschodu po południowy wschód; Gorgan Ilemski, Jajko Ilemskie, Mołoda, Grofa, Parenki, Popadia) i Połoninę Czerwoną (na południowym wschodzie; Syhłański, Topas, Menczuł). Od południa i południowego wschodu panoramę domykają pasma Połoniny Borżawskiej (Kuk, Magura Żydowska, Hymba, Wielki Wierch, Stoj, Temnatyk) oraz Połoniny Równej (Równa, Hostra Hora)[3].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Współcześnie przez szczyt nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny[4]. W latach 30. XX wieku Jawornik Wielki stanowił węzeł znakowanych szlaków pieszych. Od wschodu wiódł na niego czerwony szlak wschodniobeskidzki (fragment Głównego Szlaku Karpackiego PTT), który na wierzchołku odbijał na północ, w kierunku Ławocznego i Trościana. Grzbietem wododziałowym prowadził natomiast dalej znakowany na niebiesko szlak wariantowy przez Jawornik Mały i Gniłą. Oba szlaki łączyły się ponownie na Czarnej Repie[1][5][6][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Pikuj (pas 53, słup 36), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
- ↑ a b Явірник Великий w OpenStreetMap
- ↑ a b Yavirnik Velikii [online], peakvisor.com [dostęp 2023-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-01].
- ↑ Âvírnik Velikij (1120 m) [online], mapy.cz [dostęp 2023-12-01] (pol.).
- ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Sławsko (pas 53, słup 37), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
- ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Seneczów (pas 54, słup 37), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
- ↑ Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, t. I, cz. 1: Bieszczady, Lwów – Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 169, 208–209, 211, 213 (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jawornik 5 (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 518.