Hysni Kapo
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 września 1979 |
| Minister rolnictwa | |
| Okres |
od 6 września 1951 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Iljaz Reka |
| Następca | |
| Wicepremier Rady Ministrów | |
| Okres |
od 5 lipca 1950 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Hysni Kapo też jako: Hysni Abazi (ur. 4 marca 1915 we wsi Tërbaç, zm. 23 września 1979 w Paryżu[1]) – albański polityk komunistyczny, wicepremier rządu albańskiego w latach 1950–1956, minister rolnictwa w latach 1951–1954.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny muzułmańskiej[2]. Uczył się w szkole handlowej we Wlorze. Pracował jako księgowy i jako pielęgniarz w szpitalu we Wlorze. W latach 30. związał się z działającą w Albanii organizacją młodzieży komunistycznej. W 1943 został członkiem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Albanii. W czasie II wojny światowej działał w ruchu oporu, dowodząc jednym z oddziałów w okręgu Wlora[2]. Jako dowódca batalionu wziął udział w bitwie z Niemcami pod Drashovicą (wrzesień 1943). W bitwie został raniony w nogę. W 1944 objął stanowisko członka Rady Naczelnej Ruchu Narodowowyzwoleńczego[1].
Od 1946 członek Biura Politycznego Komunistycznej Partii Albanii. Po zakończeniu wojny Kapo w stopniu pułkownika zasiadał w Sądzie Specjalnym, który skazał na śmierć osoby oskarżone o współpracę z okupantem[3]. Następnie został mianowany ambasadorem Albanii w Jugosławii[4]. Funkcję tę pełnił do 1947, kiedy powrócił do Tirany i objął stanowisko wiceministra spraw zagranicznych. W 1950 został wicepremierem, od 1951 pełniąc także funkcję ministra rolnictwa. W latach 1945–1969 był deputowanym do parlamentu, zasiadając w komisji ustawodawczej[4].
W latach 1955–1961 pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa Przyjaźni Albańsko-Sowieckiej. Od lat 60. jeden z najbliższych współpracowników Envera Hodży. 25 maja 1960 aresztowano grupę oficerów Sigurimi z Wlory, na czele z Sulejmanem Maloku, których podejrzewano o przygotowywanie zamachu bombowego na Hysniego Kapo[5].
W 1979 jego stan zdrowia uległ gwałtownemu pogorszeniu. Ostatnie dwa miesiące życia spędził w szpitalu w Paryżu, gdzie zmarł na chorobę nowotworową trzustki[2]. 26 września trumna ze zwłokami Kapo dotarła do Tirany, a dzień później odbył się jego pogrzeb[6]. W 1980 dom rodzinny Hysniego Kapo we wsi Tërbaç został przekształcony w muzeum.
W 1993 w okresie dekomunizacji trumny z ciałami wysokich funkcjonariuszy partyjnych (w tym Hysni Kapo) przeniesiono z Cmentarza Męczenników Narodu na cmentarz Sharre na przedmieściach Tirany[7]. Dekretem Prezydenta Republiki z 13 lutego 1995 Hysni Kapo za udział w ludobójstwie narodu albańskiego został pozbawiony wszystkich odznaczeń i tytułów honorowych[8]
Był dwukrotnie żonaty (w 1945 poślubił Vito z d. Kondi), miał troje dzieci (Pëllumb, Besnik, Vera)[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet. Anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 147.
- ↑ a b c d Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 231. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ 13 Prill 1945 – Gjyqi i parë special i Tiranës. = 2018-06-25 [online], voal.ch, 2015 (alb.).
- ↑ a b Sekreti i semundjes se Hysni Kapos [online], shqiperia.com, 2016 [dostęp 2016-12-23] (alb.).
- ↑ Dëshmia e nënkolonelit të Sigurimit: Denoncova te Enveri, ‘bombën në ambasadën sovjetike’ dhe atentatin ndaj Hysni Kapo = 2022-10-04 [online], dosja.al, 2020 (alb.).
- ↑ Berisha i bëri shërbimet e fundit pas vdekjes Hysni Kapos [online], gazetaexpress.com, 25 marca 2016 [dostęp 2016-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-24] (alb.).
- ↑ Ilir Sallata, Nako Spiru, jeta dhe veprimtaria = 2017-02-04 [online], unitir.edu.al, 16 stycznia 2017 (alb.).
- ↑ Sali Berisha ia hoqi dekoratat Enver Hoxhës dhe Nexhmijes qe në 1995, por pse u mbajt sekret? = 2020-01-10 [online], berati.tv, 12 maja 2018 (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 225. ISBN 978-0-8108-6188-6.