Harold Pinter

Harold Pinter

David Baron

Data i miejsce urodzenia	10 października 1930 Londyn
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 2008 Londyn
Narodowość	brytyjska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	dramat, poezja, scenariusz
Ważne dzieła
Pokój Urodziny Stanleya Samoobsługa Dozorca
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury Nagroda Franza Kafki: 2005
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Harold Pinter (ur. 10 października 1930 w Londynie, zm. 24 grudnia 2008 tamże) – angielski dramaturg, pisarz, reżyser teatralny i scenarzysta filmowy. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 2005, otrzymanej za „odkrywanie przepaści pod codzienną gadaniną i wymuszanie wejścia do zamkniętych przestrzeni ucisku” (uzasadnienie).

Zaliczany do czołowych przedstawicieli teatru absurdu. Pinter był też twórcą tzw. „komedii zagrożenia” (comedy of menace), obnażającej pozorność komunikacji między ludźmi i dramatyczną bezradność człowieka zarówno wobec świata zewnętrznego, jak i własnej podświadomości (Urodziny Stanleya, 1958, przekład pol. „Dialog” 10/1960).

Pinter urodził się w żydowsko-brytyjskiej rodzinie, w dzielnicy Hackney w Londynie. Uczył się w Hackney Downs Grammar School i krótko w Royal Academy of Dramatic Art (RADA). Jako młodzieniec publikował poezję. Jak podawał sam dramaturg, jego żydowscy dziadkowie przybyli z Polski i Odessy.

Harold Pinter rozpoczął pracę w teatrze jako aktor, pod pseudonimem „David Baron”. Jego pierwsza sztuka teatralna, The Room, została wykonana przez studentów Uniwersytetu w Bristolu w 1957.

Druga sztuka Pintera (która jest obecnie jedną z najbardziej znanych tego autora), The Birthday Party (1958), nie odniosła sukcesu, pomimo pozytywnej recenzji w „The Sunday Times”, napisanej przez wybitnego krytyka Harolda Hobsona. Jednakże po sukcesie The Caretaker w 1960, The Birthday Party była ponownie wystawiana w teatrach i spotykała się już z pozytywnym przyjęciem.

W 1973 został współpracownikiem dyrektora Royal National Theatre. Jego późniejsze sztuki były krótsze, wielokrotnie uznawane jako alegorie ucisku.

Pinter był również cenionym scenarzystą filmowym. Zasłynął ze współpracy z reżyserem Josephem Loseyem, dla którego napisał scenariusze do czterech głośnych filmów: Służący (1963), Modesty Blaise (1966), Wypadek (1967) i Posłaniec (1971). Był dwukrotnie nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany do filmów: Kochanica Francuza (1981) Karela Reisza na podstawie powieści pod tym samym tytułem autorstwa Johna Fowlesa oraz Zdrada (1983) Davida Hugh Jonesa na podstawie własnej sztuki^[1].

W styczniu 2005 Harold Pinter ogłosił, iż odstępuje od pisania sztuk teatralnych, ponieważ postanowił zaangażować się w działalność polityczną.

Pinter postulował swobodę wypowiedzi podczas wieloletniej współpracy z PEN Clubem. W 1985 dołączył do misji amerykańskiego dramaturga Arthura Millera International PEN-Helsinki Watch Committee do Turcji, mającej na celu zbadanie i protest przeciwko torturom uwięzionych pisarzy. Spotkał tam wiele osób będących ofiarami ucisku politycznego. W ambasadzie amerykańskiej, w trakcie uroczystości, podczas której uhonorowano Millera, zamiast wymieniać uprzejmości, Pinter opowiadał o więźniach, którym podłączano prąd do genitaliów, i został za to wyrzucony (Miller opuścił ambasadę wraz z Pinterem). Doświadczenia z pobytu w Turcji oraz zakaz używania języka Kurdów zainspirowały go do napisania w 1988 sztuki Mountain Language.

Pinter sprzeciwiał się amerykańskiej inwazji na Afganistan i Irak. Był także przeciwnikiem interwencji NATO w Kosowie. Publicznie nazwał prezydenta Stanów Zjednoczonych, George'a W. Busha, masowym mordercą, a premiera Wielkiej Brytanii, Tony'ego Blaira, „a deluded idiot” (co można przetłumaczyć jako „zbałamucony idiota”). Pinter wielokrotnie pisał listy o tematyce politycznej do brytyjskich gazet. Porównywał administrację Busha do nazistowskich Niemiec Adolfa Hitlera.

Harold Pinter należał również do Międzynarodowego Komitetu Obrony Slobodana Miloševicia.

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. przyznania Nagrody Nobla Haraldowi Pinterowi

Pinter był prezesem Gaieties Cricket Club. Był także honorowym członkiem Narodowego Towarzystwa Świeckiego (National Secular Society).

• Mroki Pinterlandii – recenzja dramatów Harolda Pintera
• Pinterlandia w filmie