Klasztor Sióstr Sacré Coeur we Lwowie

Klasztor Sióstr Sacré Coeur we Lwowie

Монастир Святого Серця (Львів)

Były klasztor sióstr Sacré Coeur - lewe skrzydło
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Miejscowość	Lwów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Serce Jezusa
Historia Data zakończenia budowy 1844–1955 klasztor 1860–1864 kościół 1884–1897 przebudowa klasztoru 1892–1893 przebudowa kościoła Data poświęcenia 24 maja 1864 Aktualne przeznaczenie kaplica nie istnieje klasztor – biblioteka Data zniszczenia 1972
Dane świątyni Architekt Wincenty Rawski - senior Jan Lewiński, Jan Kudelski – przebudowa Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Ukrainy Klasztor Sióstr Sacré Coeur we Lwowie
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Klasztor Sióstr Sacré Coeur we Lwowie
Położenie na mapie Lwowa Klasztor Sióstr Sacré Coeur we Lwowie
49°50′11″N 24°00′48″E/49,836389 24,013333

Klasztor Sióstr Sacre Coeur we Lwowie – były żeński klasztor rzymskokatolicki położony przy pl. św. Jura 1/2 (ukr. площа Святого Юра 1/2), nieopodal soboru św. Jura. Obecnie pozostało tylko jedno skrzydło głównego budynku klasztoru, jednak nie służy już ono potrzebom religijnym.

Zgromadzenie Najświętszego Serca Jezusa (Sacré Coeur) (fr. Société du Sacré-Cœur de Jésus, łac. Religiosa Sanctissimi Cordis Jesu – RSCI) zostało założone 21 listopada 1800 w Paryżu przez Magdalenę Zofię Barat (fr. Madeleine Sophie Barat), uznaną później za świętą. Jednym z zadań, jakie postawił przed sobą ten zakon, była edukacja młodych dziewcząt.

Zakon zaczął szybko rozprzestrzeniać się po świecie, dotarł również na ziemie polskie. Klasztor ss. Sacré Coeur i zakład wychowawczy dla dziewcząt założono we Lwowie w 1843 przy poparciu namiestnika arcyksięcia Ferdynanda d’Este (którego imię nosił w swoim czasie Plac Mickiewicza) i arcybiskupa Franza de Paula Pištka. Dla pierwszych czterech sióstr sercanek wynajęto budynek przy pl. św. Jura, a po roku rozpoczęto jego wieloletnią przebudowę. Budynek klasztoru był gotowy w 1855. W latach 1860–1864 zbudowano mały kościół (kaplicę) przy klasztorze, na rogu dzisiejszej ul. Karpińskiego i placu św. Jura. Projekt wykonał w popularnym wtedy stylu neogotyckim lwowski architekt Wincenty Rawski (starszy). Kaplica przylegała do gmachów klasztornych od strony wielkiego sadu.

24 maja 1864 kościół poświęcił Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Najświętszej Marii Pannie arcybiskup Franciszek Ksawery Wierzchleyski. W latach 1884–1897 architekci Jan Lewiński i Jan Kudelski przebudowali pomieszczenia kaplicy i klasztoru.

W okresie międzywojennym w kompleksie klasztornym mieściło się elitarne gimnazjum i internat dla dziewcząt. W czasie okupacji niemieckiej w budynkach klasztoru ulokowano szpital wojskowy. Ukrywał się tu przed okupantem m.in. profesor lwowskiego uniwersytetu Leon Halban. Po przejęciu władzy przez ZSRR w 1944 kaplica i klasztor zostały zamknięte, dokładnie w 100 lat od rozpoczęcia ich budowy.

W 1946 siostry sercanki wraz z innymi Polakami zostały przymusowo wysiedlone ze Lwowa, a cały zespół klasztorny przeszedł w posiadanie nowych władz Politechniki Lwowskiej. Jeszcze w grudniu tego samego roku na bazie wydziału rolniczego i leśnego Politechniki zorganizowano w budynkach poklasztornych Instytut Rolniczy. W latach 60. XX wieku Instytut przeniesiono do Dublan a pomieszczenia wróciły do Politechniki Lwowskiej. Około 1972 kaplicę, sierociniec oraz sad poklasztorny zlikwidowano a na pozyskanym w ten sposób terenie zbudowano nowe gmachy Politechniki Lwowskiej.

Kościół Sacré Coeur był jedną z pierwszych budowli na ziemiach polskich, wzniesionych w stylu neogotyckim. Jako budulca użyto czerwonej cegły. W ścianie bocznej świątyni wybudowano jej fasadę. Otrzymała ona bogatą dekorację rzeźbiarską i zwieńczona została stromą wieżyczką, flankowaną parami pinakli. Do świątyni prowadziły reprezentacyjne schody zaś wejście stanowił perspektywiczny, uskokowy portal zwieńczony strzelistą wimpergą. Całości wystroju zewnętrznego dopełniały ostrołukowe okna i wieloboczna absyda.

Wystrój wnętrza również był neogotycki z elementami rokoka. W 1882 12-głosowe organy wykonał przybyły rok wcześniej do Lwowa Ignacy Żebrowski wraz z synem Aleksandrem^[1].

W latach 1892–1893 świątynia została gruntownie odnowiona. Na ścianach prezbiterium umieszczono neogotyckie figury świętych pod baldachimami autorstwa Piotra Harasimowicza. W 1892 rzeźbiarz Tadeusz Sokulski zbudował nowy neogotycki ołtarz główny wg projektu architekta Jana Kudelskiego. Prace malarskie i pozłocenie wykonał Konstanty Kaliszewski. Na przebudowanym chórze umieszczono organy francuskiej firmy Cavaille – Colla, wykonane w 1882. Prace ślusarskie wykonał Jan Daschek, a pracownia braci Wczelaków – prace stolarskie. Lwowska filia wiedeńskiej firmy Dittmara wykonała stylowe wiszące i stojące lampy. W 1925 w okna wstawiono sześć witraży wykonanych w krakowskim zakładzie S. G. Żeleńskiego^[2].

• Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3
• Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937

• Przemysław Włodek, Adam Kulewski, Lwów. Przewodnik (fragment) w Google Książki
• Archiwalne widoki klasztoru w bibliotece Polona