Serce Jezusa

Serce Jezusa (Najświętsze Serce Pana Jezusa, Serce Jezusowe, Serce Boże, Boskie Serce) – mistyczna Skarbnica^[1], obiekt kultu w katolicyzmie. Cześć Sercu Jezusa Chrystusa oddawana jest jako symbolowi Bożej Miłości do człowieka.

Do Bożego serca odwołują się fragmenty Starego Testamentu^[2]:

Tajemnica Serca Jezusa bierze swój początek z nauki Jezusa płynącej m.in. z przypowieści^[7] w Ewangeliach. Szczególnymi momentami inspirującymi ten kult była scena z Ostatniej Wieczerzy, w której jeden z apostołów, św. Jan skłonił swoją głowę ku Sercu Jezusa:

oraz przebicie włócznią Serca Jezusa przez jednego z żołnierzy po śmierci Jezusa na Krzyżu:

Zwolennicy Kultu Bożego Serca podają, że rozwijał się on od samego początku chrześcijaństwa, a jego pierwszymi czcicielami byli Maryja i apostołowie^[2]. Serce Jezusa szczególnym kultem obdarzali święci^[2][8]:

Gdy w XVII wieku Kościół katolicki chciał się przeciwstawić poglądom jansenistów, zaczął powoływać się na miłość Jezusa do ludzi^[8].

Postacie związane z kultem Serca Jezusa Św. Jan Eudes Św. Małgorzata Maria Alacoque Św. Klaudiusz de la Colombière Bł. Maria od Boskiego Serca

Szczególnymi postaciami związanymi z tym kultem są św. Jan Eudes, św. Małgorzata Maria Alacoque^[9], św. Klaudiusz de la Colombière, bł. Bernard Franciszek de Hoyos oraz bł. Maria od Boskiego Serca Droste zu Vischering. Prekursorem kultu w Europie był jednak – wcześniej od nich działający – polski jezuita Kasper Drużbicki, autor łacińskiego traktatu Meta cordium Cor Jesu^[10].

W latach 1673–1689 św. Małgorzacie osiemdziesięciokrotnie^[11] ukazywał się Chrystus z Sercem na piersiach przebitym i opasanym cierniową koroną, z którego wytryskują płomienie miłości, a w ich centrum jest krzyż. Podczas objawień Chrystus zapewnił ją o nieskończonym Miłosierdziu dla ludzi. Spośród licznych objawień wyróżnia się cztery tzw. wielkie objawienia^[11][12]:

Sekwencja objawień Najświętszego Serca Jezusowego św. Małgorzacie Alacoque
Objawienie	Data	Wypowiedź Jezusa
I	27 grudnia 1673	Moje Boskie Serce tak płonie miłością ku ludziom, że nie może dłużej utrzymać tych płomieni gorejących zamkniętych w moim łonie. Ono pragnie rozlać je za twoim pośrednictwem i wzbogacić ludzi swymi Bożymi skarbami. W nim znajdą wszystko czegokolwiek będzie im potrzeba dla ratowania swych dusz z przepaści zguby.
II	1674[13]	To nabożeństwo jest ostatnim wysiłkiem Jego miłości i będzie dla ludzi jedynym ratunkiem w ostatnich czasach.” Będzie jakby „odkupieniem miłosnym, oswobodzeniem ich z mocy księcia ciemności.” Będzie „pewnego rodzaju słodką wolnością dla nas w królestwie Jego miłości.
III	2 lipca 1674[11]	Oto Serce, które tak umiłowało ludzi, a w zamian za to otrzymuje niewdzięczność, wzgardę i zapomnienie. Sprawia mi to przykrzejszą udrękę niż wszystko, co wycierpiałem w czasie mej męki: a to tak dalece, że jeśliby mnie choć trochę ukochano, to za nic bym sobie uważał wszystko, co wycierpiałem dla ludzi i pragnąłbym, o ile byłoby to możliwe, uczynić dla nich jeszcze więcej; lecz oni na wszystkie moje wysiłki czynienia im dobrze odpowiadają oziębłością i wzgardą Żebyś zaś mogła Mi towarzyszyć w tej pokornej modlitwie, jaką Ja wówczas zanosiłem do Ojca, wstaniesz pomiędzy jedenastą a dwunastą godziną w nocy, upadniesz na twarz i spędzisz ze mną jedną godzinę; będziesz wzywała Bożego Miłosierdzia dla uproszenia przebaczenia grzesznikom i będziesz starała się osłodzić Mi choć trochę gorycz, jakiej doznawałem z powodu opuszczenia mnie przez uczniów... Obiecuję w nadmiarze Miłosierdzie Serca Mego, że Jego Miłość wszechpotężna udzieli wszystkim, którzy komunikować będą przez dziewięć pierwszych piątków miesiąca z rzędu, łaski pokuty ostatecznej, że nie umrą w stanie niełaski ani bez sakramentów świętych i że Moje Serce będzie dla nich bezpieczną ucieczką w ostatniej godzinie ich życia.
IV	13–20 czerwca 1675[11]	Oto Serce, które ogromnie umiłowało ludzi, że niczego nie szczędziło, aż do zupełnego wyniszczenia Siebie, dla okazania im Swej miłości, a jednak w zamian za to doznaje od większości ludzi gorzkiej niewdzięczności, wzgardy, nieuszanowania, lekceważenia, oziębłości i świętokradztw, jakie Mi oddają w tym Sakramencie Miłości. Lecz najbardziej boli Mnie to, że w podobny sposób obchodzą się ze Mną serca służbie Mojej szczególniej poświęcone. Dlatego żądam, żeby pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała był odtąd poświęcony, jako osobne święto na uczczenie Mojego Serca i wynagrodzenia mi przez Komunię Świętą i inne praktyki pobożne zniewag, jakich doznaję, gdy wystawiony Jestem na ołtarzach. W zamian za to obiecuję ci, że Serce Moje wyleje hojne łaski na tych wszystkich, którzy w ten sposób oddadzą Mu cześć lub przyczynią się do rozszerzenia Jego święta.

Niezwłocznie po objawieniach św. Małgorzaty zakon sióstr wizytek podjął starania w Stolicy Apostolskiej, w celu uczczenia Bożego Serca. Na prośbę biskupów francuskich po raz pierwszy Święto Najświętszego Serca Pana Jezusa obchodzono 20 października 1672^[14]. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, przypadająca w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała, została ustanowiona przez papieża Klemensa XIII, 6 lutego 1765^[15], początkowo dla Królestwa Polskiego, w wyniku zgody papieża na skierowany do niego memoriał biskupów polskich. Uroczystość tę rozszerzył na cały kościół dopiero papież Pius IX, 23 sierpnia 1856^[14].

Następnie papież Leon XIII w encyklice z 25 maja 1899 Annum Sacrum – O poświęceniu się ludzi Najświętszemu Sercu Jezusowemu^[16], zaproponował poświęcenie wszystkich ludzi Bożemu Sercu, który to akt został dokonany 11 czerwca przez duchowieństwo i wiernych na całym świecie. Za jego pontyfikatu, u schyłku XIX wieku zapoczątkowano zwyczaj poświęcenia się Sercu Jezusowemu, specjalnymi aktami w postaci intronizacji, do upowszechnienia której przyczynili się m.in. peruwiańczyk o. Mateo Crawley-Boevey^[17]  czy polska Służebnica Boża Rozalia Celakówna.

Również następni papieże zwracali uwagę na kult Bożego Serca swoimi encyklikami: Pius XI w encyklice z 8 maja 1928 Miserentissimus Redemptor – O powszechnym obowiązku wynagradzania Najświętszemu Sercu Jezusa^[18] i Pius XII w encyklice z 15 maja 1956 Haurietis aquas – O kulcie Najświętszego Serca Jezusa^[14].

W Kościele rzymskokatolickim i niektórych Kościołach starokatolickich czasem szczególnym jest miesiąc czerwiec, poświęcony krzewieniu kultu i nabożeństwa ku Najświętszemu Sercu Pana Jezusa^[19]. Święto Najświętszego Serca Pana Jezusa jest szczególnie obchodzone w Kościele rzymskokatolickim, polskokatolickim oraz mariawityzmie^[20].

Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa znany był już na początku istnienia państwa polskiego, czego wyrazem jest Modlitewnik Gertrudy zawierający modlitwy do Rany boku Chrystusa^[21].

Naród polski został trzykrotnie poświęcony Sercu Jezusowemu. Po raz pierwszy 27 lipca 1920 przez biskupów na Jasnej Górze, następnie 3 czerwca 1921 na Małym Rynku w Krakowie oraz 28 października 1951 we wszystkich polskich kościołach^[10]. Szczególnym miejscem czci Bożego Serca w Polsce jest bazylika Najświętszego Serca Jezusowego przy ulicy Kopernika 26 w Krakowie, będąca hołdem narodu polskiego składanym Bożemu Sercu^[22].

W duchowości wielu zgromadzeń zakonnych przewodnią myślą jest idea kultu Bożego Serca takich zgromadzeń jak:

• Sercanki
• Wizytki
• Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego
• Sercanie
• Jezuici

Duchowość Bożego Serca jest obecna wśród wspólnot świeckich:

• Arcybractwo Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa
• wspólnoty intronizacyjne^[23]
• Apostolstwo Modlitwy^[24]
• Sercańska Rodzina Świeckich^[25]

W katolicyzmie kult Serca Jezusowego przejawia się:

• w odprawianiu nabożeństwa czerwcowego do Najświętszego Serca Pana Jezusa^[26]
• w ustanowieniu uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa
• w odprawianiu pierwszych piątków miesiąca^[27]
• w nabożeństwie Godziny Świętej^[28]
• w odmawianiu litanii do Najświętszego Serca Pana Jezusa, nowenny do Najświętszego Serca Pana Jezusa i koronki do Najświętszego Serca Pana Jezusa^[29][30] 
• w śpiewaniu pieśni do Serca Jezusowego^[31][32] czy Godzinek o Najświętszym Sercu Pana Jezusa^[33]

Kult Bożego Serca pielęgnowany jest przez wydawaną prasę katolicką (m.in. w Polsce: siostry wizytki wydają „Wiadomości”^[34], ojcowie sercanie „Czas Serca”^[35] oraz ojcowie jezuici „Posłaniec Serca Jezusowego”).

Zobacz w Wikiźródłach tekst Historya Nabożeństwa do Najśw. Serca Jezusowego

Zobacz w Wikiźródłach tekst litanii do Najświętszego Serca Pana Jezusa

Zobacz w Wikiźródłach tekst Prośba do Najświętszego Serca Jezusowego

Zobacz multimedia związane z tematem: Najświętsze Serce Pana Jezusa

Zobacz kolekcję cytatów Serce Jezusa w Wikicytatach

• Chrystus Król – inny tytuł Jezusa Chrystusa
• Ojcowie Najświętszych Serc
• Bractwo Serca Jezusowego, Arcybractwo Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa – stowarzyszenia wiernych
• Szkaplerz Najświętszego Serca Jezusa, Tarcza Serca Jezusowego – sakramentalia
• Dzieło Osobistego Poświęcenia się Najświętszemu Sercu Jezusowemu
• Miłosierdzie Boże
• Serce Maryi

• MateoM. Crawley-Boevey MateoM., Jezus Król miłości, wyd. IV, Poznań: Nakładem „Mszy Świętej”, 1957, OCLC 844681802 .
• HenriH. Daniel-Rops HenriH., ZofiaZ. Starowieyska-Morstinowa ZofiaZ., Dzieje Chrystusa, wyd. 6, Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1987, ISBN 83-211-0691-9, OCLC 749231495 .
• GérardG. Dufour GérardG., W szkole Serca Jezusowego ze Świętą Małgorzatą Marią: droga duchowa, Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów, 2008, ISBN 978-83-7519-055-7, OCLC 749975773 .
• Najświętsze Serca Jezusa, „Nasza Arka. Miesięcznik rodzin katolickich”, Kraków: Wydawnictwo AZ SC, czerwiec 2001, ISSN 1640-615X [zarchiwizowane z adresu 2017-06-26] .
• Podręcznik Godziny Obecności przy Sercu Jezusa, [w:] Arcybractwo Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa, Kraków: Siostry Wizytki, 1998, ISBN 83-86733-15-2, OCLC 749212107 .???
• Przez Serce, z Sercem i w Sercu Jezusa, [w:] Arcybractwo Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa, Kraków: Klasztor Sióstr Wizytek, 1995, ISBN 83-86733-10-1, OCLC 867964383 .???

• Serce Jezusa (materiały biblioteki), [w:] Polska biblioteka cyfrowa POLONA [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
• Najświętsze Serce Jezusa [online], serce-jezusa.com [zarchiwizowane z adresu 2017-06-15] .strona główna serwisu
• Kult Najświętszego Serca Jezusowego [online], mtrojnar.rzeszow.opoka.org.pl, 3 czerwca 2005 [dostęp 2015-11-12] .
• Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa, [w:] Internetowa Liturgia Godzin [online], brewiarz.pl, 3 czerwca 2013 [dostęp 2015-11-12] .