Korkociąg

Ten artykuł dotyczy narzędzia. Zobacz też: inne znaczenia o tej samej nazwie.

Korkociąg (staropol. trybuszon^[1] od franc. tire-bouchon lub grajcar^[2], grajcarek) – przyrząd do wyjmowania korków z butelek. W najbardziej podstawowej swej konstrukcji jest to szpikulec skręcony śrubowo, na którego końcu znajduje się uchwyt do wkręcania korkociągu w korek i wyjmowania korka^[3].

Ostrze tego szpikulca wkłuwa się w znajdujący się w butelce korek, a następnie trzymając za uchwyt, wkręca się tak, aby zagłębił się w korku na prawie całą jego długość (nie dopuszczając jednak, aby przebił go na wylot, bowiem wówczas okruchy korka mogą wpaść do płynu w butelce). Tak wkręcony korkociąg następnie wyciąga się wraz z korkiem z butelki.

Bardziej złożone konstrukcje (np. przedstawiona na fotografii obok scyzoryka), oprócz skręconego szpikulca i uchwytu, zaopatrzone mogą być w dodatkowe zapadki i śruby albo w dodatkowe dźwignie, pozwalające na wygodniejsze wyciągnięcie korka po wkręceniu weń samego ostrza.

Współcześnie korkami zamykane są zazwyczaj wina i miody (większość pozostałych płynów zabezpiecza się przed wylaniem innego rodzaju zamknięciami), toteż codzienna przydatność tego narzędzia jest mniejsza niż dawniej.

Za wynalazcę korkociągu uważa się anglika Samuela Henshalla (1764-1807), który w 1795 roku przymocował grajcar, czyli skręcony szpikulec używany do czyszczenia broni, do drewnianego uchwytu. Na łączeniu umieścił blaszkę, która później zaczęła być nazywana guzikiem Henshalla. Blaszka ułatwiała wyrwanie korka z butelki oraz zapopiegała zbyt głębokiemu wkręceniu przyrządu^[4].

• 
  Korkociąg ze śrubą (z lewej) oraz scyzoryk z korkociągiem
• 
  Korkociąg z przekładnią zębatą
• 
  Korkociąg z dźwignią

Zobacz galerię związaną z tematem: Korkociąg

Zobacz hasło korkociąg w Wikisłowniku