Diomedea

	Diomedea
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – albatros królewski (D. epomophora)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	albatrosy
Rodzaj	Diomedea
	Typ nomenklatoryczny
	Diomedea exulans Linnaeus, 1758
Synonimy
	Albatrus Brisson, 1760; Albatrossa Brünnich, 1772; Rhothonia Murphy, 1917;
	Albatrus Brisson, 1760; Albatrossa Brünnich, 1772; Rhothonia Murphy, 1917;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Diomedea – rodzaj ptaków z rodziny albatrosów (Diomedeidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Oceanie Południowym oraz w południowych rejonach Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała 68–93 cm, rozpiętość skrzydeł 2,54–3,51 m; masa ciała samic 4,6–9 kg, samców 5,5–11,91 kg^[6]^[7].

Systematyka

Etymologia

Diomedea: w greckiej mitologii Diomedes, wojowniczy król Etolii, porzucił swoje królestwo z powodu seksualnych ekscesów jego żony podczas jego nieobecności podczas oblężenia Troi i założył miasto Argyripa we Włoszech. Po jego śmierci ze starości, jego towarzysze byli tak tym faktem zrozpaczeni, że zostali zmienieni w białe, morskie ptaki^[9].
Albatrus: fr. Albatros „albatros”. Nazwa Albatros i jej europejskie odpowiedniki są ostateczną pisownią wyrazu, który przeszedł dużą przemianę od arabskiej nazwy al qadus dla skórzanego wiadra stosowanego w irygacji. Nazwę tę pierwsi przejęli hiszpańscy i portugalscy odkrywcy jako „Alcatras” lub „Alcaduz” na określenie pelikana (Pelecanus), odnosząc się do jego pojemnego dzioba. Nazwa ta została następnie błędnie zidentyfikowana i zastosowana jako określenie dla innych dużych ptaków morskich, przede wszystkim nazwę tę używali angielscy żeglarze na określenie fregaty (Fregata) i wreszcie, poprzez nazwy Alcatraza, Alcatraze, Algatross i Albitross, na określenie obecnych gatunków występujących w tej rodzinie^[10]. Gatunek typowy: Diomedea exulans Linnaeus, 1758.
Albatrossa: duń. Albatros „albatros”^[11]. Gatunek typowy: Diomedea exulans Linnaeus, 1758.
Rhothonia: gr. ῥωθων rhōthōn, ῥωθωνος rhōthōnos „nozdrza”^[12]. Gatunek typowy: Diomedea sanfordi Murphy, 1917.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[13]:

Diomedea epomophora Lesson, 1825 – albatros królewski
Diomedea exulans Linnaeus, 1758 – albatros wędrowny

Przypisy

↑ Diomedea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 132. (łac.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 126. (fr. • łac.).
↑ M.T. Brünnich: Zoologiae fundamenta praelectionibus academicis accommodata = Grunde i dyrelaeren. et Lipsiae: Apud Frider. Christ. Pelt, 1772, s. 80. (łac.).
↑ R.C. Murphy. A new albatross from the west coast of South America. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 37, s. 861, 1917. (ang.).
↑ ^a ^b C. Carboneras: Family Diomedeidae (Albatrosses). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 211. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
↑ ^a ^b J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 188. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-25]. (ang.).
↑ Diomedea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ Albatrus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ Albatrossa, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ Rhothonia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-25].

[itis-1] Diomedea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 132. (łac.).

[Brisson-3] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 126. (fr. • łac.).

[Brünnich-4] M.T. Brünnich: Zoologiae fundamenta praelectionibus academicis accommodata = Grunde i dyrelaeren. et Lipsiae: Apud Frider. Christ. Pelt, 1772, s. 80. (łac.).

[Murphy-5] R.C. Murphy. A new albatross from the west coast of South America. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 37, s. 861, 1917. (ang.).

[Carboneras-6] C. Carboneras: Family Diomedeidae (Albatrosses). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 211. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

[Fjeldså-7] J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 188. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-25]. (ang.).

[9] Diomedea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[10] Albatrus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[11] Albatrossa, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[12] Rhothonia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-25] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]