[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Dorsum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krater księżycowy Krieger (duży na dole) i okolica, widoczne dorsa na otaczającym morzu i wijące się rowy wzdłuż lewej krawędzi

Dorsum − niskie, wijące się grzbiety obserwowane na różnych ciałach Układu Słonecznego. Powszechnie występują na morzach księżycowych, ciągną się na ich powierzchni na długości do kilkuset kilometrów. Te formy tektoniczne powstały, gdy lawa bazaltowa najpierw ostygła, a następnie skurczyła się. Czasami są nazywane żyłami z powodu ich podobieństwa do żył wystających spod skóry.

Oprócz Księżyca, dorsa występują również na Marsie, na przykład na Chryse Planitia, na Wenus i na kilku planetoidach, do których dotarły sondy kosmiczne. Znaleziono je też na Merkurym, a także na kilku księżycach Jowisza i Saturna.

Dorsum jest słowem pochodzącym z łaciny (l. mn. dorsa). W standardowym nazewnictwie Międzynarodowa Unia Astronomiczna oznacza księżycowe dorsa za pomocą nazwisk znanych ludzi. Tak więc Dorsa Burnet są nazwane od Thomasa Burneta, a Dorsum Owen od George'a Owena z Henllys.

Dorsa na Księżycu

[edytuj | edytuj kod]

Pojedyncze (Dorsum)

[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Współrzędne
selenograficzne
Średnica Pochodzenie
nazwy
Dorsum Arduino  24,9°N 35,8°W/24,900000 -35,800000 107 km Giovanni Arduino (1714-1795)
Dorsum Azara  26,7°N 19,2°E/26,700000 19,200000 105 km Félix Manuel de Azara (1746-1811)
Dorsum Bucher  31,0°N 39,0°W/31,000000 -39,000000 90 km Walter Hermann Bucher (1889-1965)
Dorsum Buckland  20,4°N 12,8°E/20,400000 12,800000 380 km William Buckland (1784-1856)
Dorsum Cayeux  1,6°N 51,2°E/1,600000 51,200000 84 km Lucien Cayeux (1864-1944)
Dorsum Cloos  1,0°N 91,0°E/1,000000 91,000000 100 km Hans Cloos (1885-1951)
Dorsum Cushman  1,0°N 49,0°E/1,000000 49,000000 80 km Joseph Augustine Cushman (1881-1949)
Dorsum Gast  24,0°N 9,0°E/24,000000 9,000000 60 km Paul Werner Gast (1930-1973)
Dorsum Grabau  29,4°N 15,9°W/29,400000 -15,900000 121 km Amadeus William Grabau (1870-1946)
Dorsum Guettard  10,0°S 18,0°W/-10,000000 -18,000000 40 km Jean-Etienne Guettard (1715-1786)
Dorsum Heim  32,0°N 29,8°W/32,000000 -29,800000 148 km Albert Heim (1849-1937)
Dorsum Higazy  28,0°N 17,0°W/28,000000 -17,000000 60 km Riad Higazy (1919-1967)
Dorsum Nicol  18,0°N 23,0°E/18,000000 23,000000 50 km William Nicol (1768-1851)
Dorsum Niggli  29,0°N 52,0°W/29,000000 -52,000000 50 km Paul Niggli (1888-1953)
Dorsum Oppel  18,7°N 52,6°E/18,700000 52,600000 268 km Albert Oppel (1831-1865)
Dorsum Owen  25,0°N 11,0°E/25,000000 11,000000 50 km George Owen (1552-1613)
Dorsum Scilla  32,8°N 60,4°W/32,800000 -60,400000 108 km Agostino Scilla (1639-1700)
Dorsum Termier  11,0°N 58,0°E/11,000000 58,000000 90 km Pierre-Marie Termier (1859-1930)
Dorsum Thera  24,4°N 31,4°W/24,400000 -31,400000 7 km Imię greckie
Dorsum Von Cotta  23,2°N 11,9°E/23,200000 11,900000 199 km Carl Bernard von Cotta (1808-1879)
Dorsum Zirkel  28,1°N 23,5°W/28,100000 -23,500000 193 km Ferdinand Zirkel (1838-1912)

Systemy wielu dorsum (dorsa)

[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Współrzędne
selenograficzne
Średnica Pochodzenie
nazwy
Dorsa Aldrovandi  24,0°N 28,5°E/24,000000 28,500000 136 km Ulisses Aldrovandi (1522-1605)
Dorsa Andrusov  1,0°S 57,0°E/-1,000000 57,000000 160 km Nikołaj Iwanowicz Andrusow (1861-1924)
Dorsa Argand  28,1°N 40,6°W/28,100000 -40,600000 109 km Emile Argand (1879-1940)
Dorsa Barlow  15,0°N 31,0°E/15,000000 31,000000 120 km William Barlow (1845-1934)
Dorsa Burnet  28,4°N 57,0°W/28,400000 -57,000000 194 km Thomas Burnet (1635-1715)
Dorsa Cato  1,0°N 47,0°E/1,000000 47,000000 140 km Kato Starszy (234-149 p.n.e.)
Dorsa Dana  3,0°N 90,0°E/3,000000 90,000000 70 km James Dwight Dana (1813-1895)
Dorsa Ewing  10,2°S 39,4°W/-10,200000 -39,400000 141 km William Maurice Ewing (1906-1974)
Dorsa Geikie  4,6°S 52,5°E/-4,600000 52,500000 228 km Archibald Geikie (1835-1924)
Dorsa Harker  14,5°N 64,0°E/14,500000 64,000000 197 km Alfred Harker (1859-1939)
Dorsa Lister  20,3°N 23,8°E/20,300000 23,800000 203 km Martin Lister (1639-1712)
Dorsa Mawson  7,0°S 53,0°E/-7,000000 53,000000 132 km Douglas Mawson (1882-1958)
Dorsa Rubey  10,0°S 42,0°W/-10,000000 -42,000000 100 km William Walden Rubey (1898-1974)
Dorsa Smirnov  27,3°N 25,3°E/27,300000 25,300000 156 km Sergiej Sergiejewicz Smirnow (1895-1947)
Dorsa Sorby  19,0°N 14,0°E/19,000000 14,000000 80 km Henry Clifton Sorby (1826-1908)
Dorsa Stille  27,0°N 19,0°W/27,000000 -19,000000 80 km Hans Stille (1876-1966)
Dorsa Tetyaev  19,9°N 64,2°E/19,900000 64,200000 176 km Michaił Michajłowicz Tietajew (1882-1956)
Dorsa Whiston  29,4°N 56,4°W/29,400000 -56,400000 85 km William Whiston (1667-1752)

Dorsa na pozostałych obiektach Układu Słonecznego

[edytuj | edytuj kod]

Dorsa na Merkurym:

Dorsa na Fobosie:

Dorsa na Hyperionie:

Dorsa na Trytonie:

Dorsa na Idzie:

Dorsa na Erosie:

Dorsa na Wenus:

Dorsa na Marsie: