Gephyrea
| Gephyrea | |
| Quatrefages, 1847 | |
 szczetnica bonelia zielona | |
 sikwiak Thysanocardia nigra | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Infrakrólestwo | |
| Nadtyp | |
| (bez rangi) | Gephyrea |
Gephyrea – nieścisły takson zwierząt pierwoustych o robakowatym, niesegmentowanym ciele[1]. Na przestrzeni lat miewał różną rangę i był różnie definiowany[2]. Współcześnie nie jest wyróżniany[3].
Takson ten wprowadził w 1847 roku Armand de Quatrefages. Zaliczył on do nich dwie grupy – Echiurea i Siponculea. Do Echiurea włączył odpowiadający szczetnicom rodzaj Echiurus oraz odpowiadający Sternaspidae (we współczesnej klasyfikacji rodzina wieloszczetów z rzędu Terebellida) rodzaj Sternaspis. Z kolei do Siponculea zaliczył odpowiadający niezmogowcom rodzaj Priapulus oraz sikwiaki. Autor ten uznał tę grupę za przejściową pomiędzy szkarłupniami a pierścienicami i wywiódł jej nazwę od greckiego γέφυρα (géphūra) oznaczającego „most”[4][3]. W publikacji z 1866 roku Quatrefages uznał Gephyrea za grupę odrębną od pierścienic[5].
W drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku Gephyrea nadawano różną rangę[2], np. w publikacji Williama Bairda z 1868 roku miały one rangę podgromady[6], w podręczniku Thomasa Jeffreya Parkera i Williama Aitchesona Haswella z 1910 roku miały rangę gromady[7], a w podręczniku Arthura Everetta Shipleya i Ernesta Williama MacBride’a z 1920 roku rangę typu[1]. Włączano doń również różne podtaksony[2]. Jedna z częściej pojawiających się klasyfikacji dzieliła je na Gephyrea tubicola, obejmujące odpowiadający kryzelnicom rodzaj Phoronis, oraz Gephyrea nuda, obejmujące zwierzęta współcześnie umieszczane wśród szczetnic, sikwiaków i niezmogowców. W obrębie Gephyrea nuda wydzielano taksony Armata – dla form zaopatrzonych w szczecinki i prostomium – oraz Inermia – pozbawione prostomium i szczecinek, ale zaopatrzone w wywracający się ryjek. Już na początku XX wieku dostrzegano jednak, że szczetnice, sikwiaki i niezmogowce stanowią w istocie odrębne grupy, z których tym pierwszym blisko do wieloszczetów, a tym ostatnim daleko do pierścienic w ogóle[1]. W 1959 roku Libbie Henrietta Hyman napisała, że „nazwę Gephyrea należy z zoologii usunąć”[8][2]. We współczesnych klasyfikacjach nazwa ta nie jest używana. World Polychaeta database listuje ją jako nomen dubium z rangą gromady w obrębie pierścienic[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c A.E. Shipley, E.W. MacBride: Zoology. An elementary text-book. Fourth edition. Cambridge: Cambridge University Press, 1920, s. 107-173.
- ↑ a b c d Geoffrey Read: Gephyrea. Note. [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-11-16].
- ↑ a b c G. Read, K. Fauchald: Gephyrea. [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-11-16].
- ↑ Armand de Quatrefages. Etudes sur les types inférieurs de l'embranchement des Annelés. Mémoire sur l'Echiure de Gaertner (Echiurus gaertnerii Nob.). „Annales des sciences naturelles, Paris, 3rd Series, Zoologie”. 7, s. 307-343, 1847.
- ↑ A. de Quatrefages: Histoire naturelle des Annelés marins et d'eau douce. Annélides et Géphyriens. Volume 1. Paris: Librarie Encyclopédique de Roret, 1866 (1865), s. 563.
- ↑ William Baird. Monograph on the species of worms belonging to the subclass Gephyrea; with a notice of such species as are contained in the collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 76–114, 1868.
- ↑ T. Jeffrey Parker, William A. Haswell: Text-Book of Zoology. London: MacMillan, 1910, s. 491.
- ↑ L.H. Hyman: The Invertebrates: Smaller Coelomate Groups. Chaetognatha, Hemichordata, Pogonophora, Phoronida, Ectoprocta, Brachiopoda, Sipunculida, the Coelomate Bilateria. New York: McGraw-Hill, 1959, s. 611.