Bocianowo (Bydgoszcz)

Bocianowo

Osiedle Bydgoszczy
Os. Bocianowo z lotu ptaka
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miasto	Bydgoszcz
W granicach Bydgoszczy	1851
Zarządzający	Eugeniusz Cieślik[1]
Populacja (2010) • liczba ludności	12.297[2]
Strefa numeracyjna	52
Tablice rejestracyjne	CB
Położenie na mapie Bydgoszczy
53°08′03,5534″N 18°00′37,1135″E/53,134320 18,010309
Multimedia w Wikimedia Commons

Bocianowo (niem. Brenkenhof) – osiedle w Bydgoszczy położone na Dolnym Tarasie. Sąsiaduje z osiedlami: Jachcice, Rynkowo, Zawisza, Leśnym, Bielawy oraz Śródmieściem.

Do początku XIX w. na terenach obecnego osiedla znajdował się folwark Bocianowo. W 1851 roku w związku z uruchomieniem przez Towarzystwo Królewskich Kolei Wschodnich linii kolejowej Bydgoszcz-Krzyż do granic Bydgoszczy został włączony obszar między ulicami: Dworcową, Zygmunta Augusta, Artyleryjską i Pomorską, a w następnym roku powstał plan jego zabudowy urbanistycznej. Pozostałą część folwarku w okolicach ul. Artyleryjskiej stanowiła kolonia Małe Bocianowo. Na terenach osiedla znajdowały się wówczas cmentarz gminny na placu Zbawiciela przy ul. Warszawskiej, gdzie w końcu XIX wieku wybudowano luterański kościół Zbawiciela (obecnie przy południowo-zachodniej granicy osiedla) oraz na placu Kościuszki. W 1867 roku kolej nabyła tereny niezbędne do budowy linii kolejowej do Torunia (obecnie nieistniejącej); wytyczono też obecne ulice: Sienkiewicza, Rycerską, Racławicką i Bocianowo, gdzie zamieszkali głównie pracownicy kolei. Natomiast przy ul. Pomorskiej znajdowały się należące do cywilnego właściciela ziemskiego koszary; inny obiekt tego typu powstał w wieloboku ulic Warszawska - Zygmunta Augusta - Sowińskiego - Sobieskiego w latach 1874–1876 ze środków z kontrybucji spłacanej przez Francję^[3] (od 2020 w renowacji). Na początku XX w. powstały fabryki: Fabryka Chleba Szwedzkiego (późniejsza „Jutrzenka”) oraz Fabryka Obuwia Weynerowskiego (późniejsza „Kobra”). W 1959 roku wybudowano Zakłady Urządzeń Okrętowych „Famor”^[4].

W II dekadzie XXI w. firma Moderator scaliła grunty o powierzchni 5 ha z opuszczonymi obiektami przemysłowymi oraz m.in. byłą siedzibą urzędu celnego. Obszar ten, znajdujący się w rejonie ul. Rycerskiej, Pomorskiej oraz Świeckiej, został przeznaczony na realizację osiedla mieszkaniowego^[5], którego pierwsza część nosić będzie nazwę Industria^[6]. W celu realizacji tej inwestycji, latem 2020 przeprowadzono rozbiórkę dawnych magazynów kolejowych między ulicami Rycerską a Świecką i Pomorską. Sam budynek dworca towarowego z 1912 roku (Rycerska nr 22)^[7] został pozostawiony jako brama na teren nowego Bocianowa i zarazem świadek przemysłowej historii tego miejsca, natomiast likwidacji uległy przylegające do torów skrzydła magazynów z rampami^[8]. Mimo przedstawionych planów, budynek dworca towarowego w dalszym ciągu niszczał, a 24 sierpnia 2023 podłożony w nim ogień strawił znaczną część dachu^[9].

Równolegle, w latach 2022-2024 przy ul. Zygmunta Augusta 30–38 Bydgoskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego rozpoczęło realizację budynku wielorodzinnego^[10][11].

25 listopada 2020 Rada Miejska uchwaliła nowy plan miejscowy dla 35 ha położonych w północnej części dzielnicy między ul. Rycerską, Bocianowo i Chocimską, przewidujący m.in. budowę ulicy Nowoświeckiej (przedłużenia ul. Chocimskiej od Pomorskiej do Rycerskiej) z linią tramwajową od ul. Gdańskiej do Dworca Głównego^[12][13].

W XXI wieku przeprowadzono szereg remontów zabytkowych budynków mieszkalnych z przełomu XIX i XX wieku (m.in. przy ul. Bocianowo 33 z symetryczną elewacją frontową, dwoma wejściami umieszczonymi w niewielkich ryzalitach i boniowanym parterem^[14] lub przy ul. Bocianowo 32 z ok. 1907^[15] - trzypiętrowy, z półkolistym wykuszem w narożniku, zwieńczonym wieżyczką z hełmem i iglicą)^[16]. W 2022 zakończono remonty budynków przy ul. Chocimskiej 5 (z secesyjnymi zdobieniami), 10 (z portalem zdobionym płaskorzeźbami orłów i lwa), 26 (dwukondygnacyjna z centralną bramą ozdobioną naczółkiem i płaskorzeźbą z kobiecą głową)^[17] oraz u zbiegu ul. Pomorskiej i Hetmańskiej (z l. 1892-1893, proj. Karl Bergner)^[18][19].

W wielu miejscach zachowały się ponad stuletnie napisy w języku niemieckim (np. na kamienicy przy ul. Chrobrego 21), które poddawane są renowacji^[20].

W 2022 u zbiegu ulic Pomorskiej i Chocimskiej zrealizowano miejski sad^[21][22].

• oświatowe
  • Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich – przy ul. Mazowieckiej (Zakłady: Histologii Zwierząt i Hodowli Koni i Zwierząt Futerkowych, Katedry: Biologii Małych Przeżuwaczy i Biochemii Środowiska, Biotechnologii Zwierząt, Fizjologii Zwierząt, Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt, Higieny Zwierząt i Mikrobiologii Środowiska, Hodowli Bydła, Hodowli Drobiu, Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej^[23])
  • Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – przy ul. Świętojańskiej (Katedry i Zakłady: Antropologii, Balneologii i Medycyny Fizykalnej, Fizjologii Wysiłku Fizycznego, Muzykoterapii, Neurofizjologii Klinicznej, Podstaw Kultury Fizycznej, Terapii Manualnej oraz Zakład Podstaw Prawa Medycznego^[24])
  • Gimnazjum nr 24 im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego - przy ul. Kościuszki
  • Szkoła Podstawowa nr 2 - przy ul. Hetmańskiej, zbudowana w 1958^[25]
  • Szkoła Podstawowa nr 37 - przy ul. Gdańskiej
• tereny zielone
  • Plac Kościuszki
• zabytkowe
  • Kamienica Carla Bradtke – przy ul. Gdańskiej
  • Kamienica Carla Peschela – przy ul. Gdańskiej
  • Kamienice Hugona Hechta – przy ul. Gdańskiej
  • Willa Carla Grosse – przy ul. Gdańskiej
  • Willa Fritza Heroldta – przy ul. Gdańskiej
  • Willa Hugona Hechta – przy ul. Gdańskiej
  • kamienica przy ul. Mazowieckiej 19 z ok. 1900, z bogato zdobioną elewacją (gzymsy oddzielające piętra oddzielają gzymsy, okna z naczółkami, w narożniku balkony)^[26].
• produkcyjne
  • Famor – przy ul.Kaszubskiej
• urzędy
  • Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – przy ul. Ogrodowej
• inne
  • kamienica ul. Mazowiecka 5 – z lustrzaną instalacją artystyczną z 2012 w bramie (autor: Joanna Rajkowska); ważąca 700 kg instalacja w 2021 została poddana rewitalizacji^[27].

W północno-zachodniej części osiedla znajduje się pętla autobusowo-tramwajowa „Rycerska”. Wzdłuż zachodniej granicy osiedla biegną linie kolejowe 18 i 131.