Aleksandër Meksi

Aleksandër Meksi

Pełne imię i nazwisko	Aleksandër Gabriel Meksi
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1939 Tirana
Premier Albanii
Okres	od 13 kwietnia 1992 do 11 marca 1997
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Albanii
Poprzednik	Vilson Ahmeti
Następca	Bashkim Fino
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksandër Gabriel Meksi (ur. 8 marca 1939 w Tiranie^[1]) – albański archeolog, konserwator zabytków i polityk, profesor, deputowany, w latach 1992–1997 premier Albanii.

W 1959 ukończył inżynierię budownictwa na Uniwersytecie Tirańskim. Pracował w elektrowni wodnej, następnie przez 25 lat w instytucie zajmującym się zabytkami kultury, a od 1987 w instytucie archeologicznym. Specjalizował się w restauracji i konserwacji zabytków architektury średniowiecznej^[1][2]. Pracował też jako nauczyciel akademicki. Uzyskiwał stopnie kandydata nauk (1982) i doktora (1988), a w 1995 otrzymał profesurę^[2]. Autor i współautor licznych artykułów naukowych i publikacji książkowych poświęconych m.in. albańskiej architekturze sakralnej oraz lokalizowaniu i restauracji zabytków^[1][2].

W działalność polityczną zaangażował się w okresie przemian, w grudniu 1990 będąc jednym z założycieli Demokratycznej Partii Albanii^[1]. Do 1997 wchodził w skład prezydium tego ugrupowania, do 2001 zasiadał w jego radzie krajowej. W 1991 po raz pierwszy uzyskał mandat poselski^[2], został wiceprzewodniczącym parlamentu^[1]. Wybierany na deputowanego do Zgromadzenia Albanii w kolejnych wyborach, pozostawał jego członkiem do 2001^[2].

W kwietniu 1992, wkrótce po zwycięskich dla demokratów wyborach, odsunięciu komunistów od władzy i objęciu urzędu prezydenta przez Salego Berishę, został powołany na premiera Albanii^[3]. Jego gabinet był odpowiedzialny za przeprowadzenie w Albanii reform wprowadzających demokratyzację państwa i gospodarkę rynkową^[2]. Pozostał na urzędzie premiera również po wyborach w 1996^[1]. Zakończył urzędowanie w marcu 1997^[4] w okresie kryzysu związanego z wydarzeniami tzw. albańskiej rewolucji piramidowej. Zastąpił go wówczas socjalista Bashkim Fino, który stanął na czele rządu jedności narodowej^[3].

Powrócił później do działalności badawczej^[1]. Od 2001 publicznie krytykował liderów Demokratycznej Partii Albanii^[2]. W 2009 stanął na czele prawicowej koalicji wyborczej Poli i Lirisë^[1], która nie uzyskała parlamentarnej reprezentacji.