Charadrius

	Charadrius
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – sieweczka krzykliwa (C. vociferus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Parvordo	Charadriida
Nadrodzina	Charadrioidea
Rodzina	sieweczkowate
Podrodzina	sieweczki
Rodzaj	Charadrius
	Typ nomenklatoryczny
	Charadrius hiaticula Linnaeus, 1758
Synonimy
	Aegialitis Boie, 1826 ; Hiaticula G.R. Gray, 1840; Thinornis G.R. Gray, 1845; Aegialeus Reichenbach, 1852; Oxyechus Reichenbach, 1852; Aegialus Bonaparte, 1854; Paroxyechus Mathews, 1913; Afroxyechus Mathews, 1913; Elseya Mathews, 1913; Elseyornis Mathews 1914; Elsyornis Christian, Christidis & Schodde, 1992;
Gatunki
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Charadrius – rodzaj ptaków z podrodziny sieweczek (Charadriinae) w rodzinie sieweczkowatych (Charadriidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce, Ameryce (włącznie z Grenlandią, Australii i Oceanii^[13].

Morfologia

Długość ciała 14–23 cm, rozpiętość skrzydeł 33–45 cm; masa ciała 25–121,8 g^[13].

Systematyka

Etymologia

Charadrius: nowołac. charadrius „żółtawy ptak” wymieniony w Wulgacie (koniec IV wieku), od gr. χαραδριος kharadrios „nieznany, prosto ubarwiony nocny ptak”, który mieszkał w wąwozach i dolinach rzecznych, od χαραδρα kharadra „wąwóz”^[14].
Aegialitis: gr. αιγιαλιτις aigialitis „mieszkaniec wybrzeża morskiego”, od αιγιαλος aigialos „plaża, wybrzeże”; ιζω izō „siedzieć”^[15]. Gatunek typowy: Charadrius hiaticula Linnaeus, 1758.
Hiaticula: łac. hiatus „szczelina, otwarcie”, od hiare „otwierać”; -cola „mieszkaniec”, od colere „mieszkać”; zlatynizowana forma gr. χαραδριος kharadrios „ptak skalistych wąwozów”^[16]. Gatunek typowy: Hiaticula annulata G.R. Gray, 1840 (= Charadrius hiaticula Linnaeus, 1758).
Thinornis: gr. θις this, θινος thinos „plaża”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[17]. Gatunek typowy: Thinornis rossii G.R. Gray, 1845 (= Charadrius novaeseelandiae J.F. Gmelin, 1789).
Aegialeus (Aegialus): gr. αιγιαλειος aigialeios „bywając przy brzegu”, od αιγιαλος aigialos „plaża, wybrzeże”^[18]. Gatunek typowy: Charadrius semipalmatus Bonaparte, 1825.
Oxyechus: gr. οξυηχος oxuēkhos „przenikliwie brzmiący, ostro brzmiący”, od οξυς oxus „przenikliwy, przeszywający”; ηχω ēkhō „rozbrzmiewać, wydawać dźwięk dzwonka”^[19]. Gatunek typowy: Charadrius vociferus Linnaeus, 1758.
Paroxyechus: gr. παρ par „blisko”; rodzaj Oxyechus Reichenbach, 1853^[20]. Gatunek typowy: Charadrius placidus J.E. Gray & G.R. Gray, 1863.
Afroxyechus: łac. Afer, Afra „Afrykańczyk”, od Africa „Afryka”; rodzaj Oxyechus Reichenbach, 1853^[21]. Gatunek typowy: Charadrius tricollaris Vieillot, 1818.
Elseya: dr Joseph Ravenscroft Elsey (1834–1858), angielski chirurg-przyrodnik, podróżnik po północnej Australii w latach 1855–1856^[22]. Gatunek typowy: Charadrius melanops Vieillot, 1818.
Elseyornis (Elsyornis): rodzaj Elseya Mathews, 1913; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[23]. Nazwa zastępcza dla Elseya Matthews, 1913.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[24]:

Charadrius cucullatus Vieillot, 1818 – sieweczka czarnogłowa
Charadrius melanops Vieillot, 1818 – sieweczka czarnoczelna
Charadrius novaeseelandiae J.F. Gmelin, 1789 – sieweczka koroniasta
Charadrius forbesi (Shelley, 1883) – sieweczka ciemna
Charadrius tricollaris Vieillot, 1818 – sieweczka śniada
Charadrius dubius Scopoli, 1786 – sieweczka rzeczna
Charadrius placidus J.E. Gray & G.R. Gray, 1863 – sieweczka długodzioba
Charadrius vociferus Linnaeus, 1758 – sieweczka krzykliwa
Charadrius hiaticula Linnaeus, 1758 – sieweczka obrożna
Charadrius semipalmatus Bonaparte, 1825 – sieweczka skąpopłetwa
Charadrius melodus Ord, 1824 – sieweczka blada

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Aegialeus Reichenbach, 1852.
↑ Młodszy homonim Elseya J.E. Gray, 1867 (Sauropsida).
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Elseyornis Mathews 1914.

Przypisy

↑ Charadrius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 150. (łac.).
↑ F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. 1822, s. kol. 558, 1822. (niem.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds : with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 65. (ang.).
↑ G.R. Gray: Birds of New Zealand. W: J. Richardson & J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Londyn: E.W. Janson, 1844, s. 11. (ang.).
↑ ^a ^b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xviii. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 148, 1854. (fr.).
↑ Mathews 1913 ↓, s. 114.
↑ Mathews 1913 ↓, s. 124.
↑ Mathews 1913 ↓, s. 125.
↑ G.M. Mathews. Additions and corrections to my List of the Birds of Australia. „Austral Avian Record”. 2 (5), s. 87, 1914. (ang.).
↑ P.D. Christian, L. Christidis & R. Schodde. Biochemical Systematics of the Australian Dotterels and Plovers (Charadriiformes: Charadriidae). „Australian Journal of Zoology”. 40 (1), s. 225–233, 1992. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Plovers and Lapwings (Charadriidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.charad1.01. [dostęp 2022-10-09]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Charadrius [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Aegialitis [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hiaticula [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Thinornis [dostęp 2022-10-09] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Aegialeus [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Oxyechus [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Paroxyechus [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Afroxyechus [dostęp 2020-04-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Elseya [dostęp 2022-10-09] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Elseyornis [dostęp 2022-10-09] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 – sieweczki (wersja: 2022-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].

Bibliografia

G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 3. London: Whiterby & Co., 1913, s. 1–489. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Aegialeus Reichenbach, 1852.

[11] Młodszy homonim Elseya J.E. Gray, 1867 (Sauropsida).

[14] Niepoprawna późniejsza pisownia Elseyornis Mathews 1914.

[itis-1] Charadrius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 150. (łac.).

[Boie-3] F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. 1822, s. kol. 558, 1822. (niem.).

[Gray-4] G.R. Gray: A list of the genera of birds : with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 65. (ang.).

[gray-5] G.R. Gray: Birds of New Zealand. W: J. Richardson & J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Londyn: E.W. Janson, 1844, s. 11. (ang.).

[Reichenbach-6] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xviii. (niem.).

[Bonaparte1854-8] Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 148, 1854. (fr.).

[CITEREFMathews1913[https://www.biodiversitylibrary.org/item/223887#page/164/mode/1up_114]-9] Mathews 1913 ↓, s. 114.

[CITEREFMathews1913[https://www.biodiversitylibrary.org/item/223887#page/176/mode/1up_124]-10] Mathews 1913 ↓, s. 124.

[CITEREFMathews1913[https://www.biodiversitylibrary.org/page/53230229_125]-12] Mathews 1913 ↓, s. 125.

[mat-13] G.M. Mathews. Additions and corrections to my List of the Birds of Australia. „Austral Avian Record”. 2 (5), s. 87, 1914. (ang.).

[chr&inni-15] P.D. Christian, L. Christidis & R. Schodde. Biochemical Systematics of the Australian Dotterels and Plovers (Charadriiformes: Charadriidae). „Australian Journal of Zoology”. 40 (1), s. 225–233, 1992. (ang.).

[botw-16] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Plovers and Lapwings (Charadriidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.charad1.01. [dostęp 2022-10-09]. (ang.).

[17] The Key to Scientific Names ↓, Charadrius [dostęp 2020-04-30] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Aegialitis [dostęp 2020-04-30] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, Hiaticula [dostęp 2020-04-30] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, Thinornis [dostęp 2022-10-09] .

[21] The Key to Scientific Names ↓, Aegialeus [dostęp 2020-04-30] .

[22] The Key to Scientific Names ↓, Oxyechus [dostęp 2020-04-30] .

[23] The Key to Scientific Names ↓, Paroxyechus [dostęp 2020-04-30] .

[24] The Key to Scientific Names ↓, Afroxyechus [dostęp 2020-04-30] .

[25] The Key to Scientific Names ↓, Elseya [dostęp 2022-10-09] .

[26] The Key to Scientific Names ↓, Elseyornis [dostęp 2022-10-09] .

[Mielczarek&Kuziemko-27] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 – sieweczki (wersja: 2022-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[11]

[c]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]