[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Żydowska Siła

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żydowska Siła
‏עוצמה יהודית‎
Ilustracja
Państwo

 Izrael

Lider

Itamar Ben-Gewir

Data założenia

2012

Ideologia polityczna

kahanizm, syjonizm religijny, żydowski nacjonalizm, osadnictwo żydowskie

Poglądy gospodarcze

wolnorynkowe z poszanowaniem zasad judaizmu

Barwy

niebieski, czarny

Obecni posłowie
6/120
Strona internetowa

Żydowska Siła (hebr. ‏עוצמה יהודית‎, Ocma Jehudit) – radykalnie prawicowa, kahanistyczna partia izraelska. Jej członkami jest wielu uczniów Me’ira Kahanego oraz działaczy jego partii Kach. Ugrupowanie funkcjonowało wcześniej jako Siła Izraela (Ocma le-Jisra’el).

Powstanie partii

[edytuj | edytuj kod]

Żydowska Siła, pod nazwą Siła Izraela (Ocma le-Jisra’el) powstała w 2012 roku jako wspólna inicjatywa Micha’ela Ben-Ariego (Erec Jisra’el Szelanu) i Arjego Eldada (Ha-Tikwa), którzy do osiemnastego Knesetu dostali się z listy Unii Narodowej. 19 listopada opuścili oni macierzyste ugrupowanie zakładając osobną, dwuosobową frakcję parlamentarną, która przetrwała do końca kadencji osiemnastego Knesetu. Obaj politycy chcieli stworzyć „ideologiczną prawicę” jeszcze przed wyborami w 2013 roku[1][2][3]. Już wtedy członkami i aktywistami partii zostali Baruch Marzel czy Itamar Ben-Gewir, którzy swoimi poglądami byli bliscy Me’irowi Kahanemu[4]. Uznano, że na prawicy zapanowała próżnia, a partie tzw. „obozu narodowego” rozmyły się w poglądach i stały się uległe wobec Arabów[5]. Baruch Marzel i Ben-Ari uznali też, że nowe ugrupowanie będzie stanowiło przeciwwagę dla polityków partii arabskich[6]. Powstanie Żydowskiej Siły odebrano jako dzielenie i osłabianie izraelskiej prawicy, co mogłoby wpłynąć niekorzystnie na wyniki zbliżających się wyborów[5].

Już wtedy politycy Żydowskiej Siły głosili potrzebę aneksji Judei i Samarii i sprzeciwiali się powstaniu państwa palestyńskiego. Partia domagała się anulowania porozumień z Oslo i przejęcia kontroli nad Wzgórzem Świątynnym[7]. Na slogan ugrupowania wybrano bez obowiązków nie ma praw, co miało uderzać w społeczność izraelskich Arabów[5].

Program polityczny

[edytuj | edytuj kod]

Opracowano na podstawie programu na stronie internetowej ugrupowania[8].

  • Izrael jest państwem żydowskim,
  • Edukacja powinna być oparta na miłości do Ziemi Izraela, Ludu Izraela oraz powinna promować tradycyjne wartości judaizmu,
  • Prawo izraelskie powinno zawierać także prawo hebrajskie, czyli aspekty halachy odnoszące się m.in. do praw własności, umów, prawa międzynarodowego, prawa krajowego, zasad sprzedaży czy praw własności,
  • Osadnictwo żydowskie we wszystkich częściach i alija powinny stać się głównymi wartościami Państwa Izrael,
  • Powinno się przywrócić żydowską zwierzchność nad Wzgórzem Świątynnym, miejscem do którego prawa nabył król Dawid,
  • Izrael powinien prowadzić bezwzględną walkę ze swoimi wrogami. Partia wyklucza wszelkie ustępstwa, negocjacje i programy wymiany więźniów,
  • Państwo Izrael powinno prowadzić aktywną politykę wydalania wszystkich osób będących wrogo nastawionych do Izraela, powinno przeciwstawiać się polityce łączenia rodzin palestyńskich oraz powinno przeciwdziałać nielegalnej emigracji,
  • Nie można krępować działań Sił Obronnych Izraela prawem międzynarodowym czy działalnością organizacji pozarządowych,
  • Państwo powinno zwalczać aborcję i umacniać rodzinę jako najwyższą wartość społeczną,
  • Promowanie tzw. „żydowskiego kapitalizmu”, czyli połączenia kapitalizmu, deregulacji rynkowej z wartościami judaizmu dotyczącymi opieki nad potrzebującymi i starszymi.

Wybory parlamentarne

[edytuj | edytuj kod]

Wybory w 2013

[edytuj | edytuj kod]

W 2013 roku partia otrzymała 66 775 głosów, co dało rezultat 1,8% i nie zdołała przekroczyć progu wyborczego[7].

Wybory w 2015

[edytuj | edytuj kod]

Początkowo Ben-Ari uznał, że w wyborach w 2015 roku partia wystartuje samodzielnie. Działacze orzekli, że na prawicy izraelskiej pojawiła się próżnia ideologiczna w wyniku uległości wobec społeczności arabskiej. Uznano za niedorzeczne i sprzeczne z ideologią religijnego syjonizmu wstrzymywanie rozwoju osadnictwa na Zachodnim Brzegu[9]. W opublikowanym programie zapisano: „ci na prawicy głosują na Żydowską Siłę! Autonomia? Dwa państwa? Od tego jest Merec. Jedno państwo – Żydowska Siła!”. Hasło miało odwoływać się do jednopaństwowego rozwiązania konfliktu. Ben-Ari chciał w ten sposób wyśmiać pomysł Naftalego Bennetta z Żydowskiego Domu żeby Palestyńczykom ze Strefy A i B na Zachodnim Brzegu przydzielić autonomię[9].

Mimo początkowych zapowiedzi, Żydowska Siła postanowiła utworzyć wspólną listę do Knesetu z Jachad – ha-Am Itanu Eliego Jiszaja. Wówczas sondaże dawały wspólnej liście nawet siedem miejsc w parlamencie. Osiągnięcie porozumienia nie było jednak łatwe. Żydowska Siła musiała zgodzić się tylko na start Barucha Marzela i to z czwartego miejsca na liście. Start Micha’ela Ben-Ariego wykluczono. Dodatkowo politycy Żydowskiej Siły musieli obiecać, że nie wejdą na Wzgórze Świątynne w trakcie kampanii wyborczej, chyba że duchowy autorytet partii Jachad – rabin Me’ir Mazuz – zadecyduje inaczej[10][11]. Powstała lista miała reprezentować wspólne interesy Żydów ortodoksyjnych i narodowo-religijnych i była „przymierzem tych, którzy przestrzegają przykazań Tory Izraela, Ziemi Izraela i Ludu Izraela”[11]. Jednak w wyborach wspólna lista Jachad i Żydowskiej Siły otrzymała 3% głosów i nie zdołała przekroczyć progu wyborczego, który wynosił już 3,25%[12].

Wybory w 2019

[edytuj | edytuj kod]

W 2018 roku Żydowska Siła ogłosiła start w wyborach, które miały odbyć się w kwietniu 2019 roku. Micha’el Ben-Ari powiedział, iż partia weźmie w nich udział w celu obrony opuszczonych przez rząd rodzin z Galilei i południa Izraela oraz w celu walki z nielegalną imigracją z Afryki[13]. Swojego błogosławieństwa i wsparcia partii udzielił rabin Dow Lior[potrzebny przypis]. W związku z tym, że głównym przeciwnikiem Likudu w tych wyborach był Beni Ganc, którego ugrupowanie Niebiesko-Biali, osiągało podobne wyniki w sondażach jak partia Netanjahu, premier Izraela zaapelował do przywódców Żydowskiego Domu (już bez Bennetta, który stworzył nowe ugrupowanie Nowa Prawica[14][15][16][17]), Unii Narodowej i Żydowskiej Siły o stworzenie koalicji wyborczej religijnego syjonizmu, mogącej zebrać większą ilość głosów razem niż osobno[18]. Pozwoliłoby to na stworzenie silnej i pewnej koalicji prawicowej po ewentualnym zwycięstwie Likudu. W imię jedności apelował także narodowo-religijny portal internetowy Srugim, który opublikował grafikę nawołującą Becalela Smotricza, Rafiego Pereca i Ben-Ariego do stworzenia jednego bloku, ponieważ osobny start każdej partii mógłby doprowadzić do osłabienia obozu religijnego syjonizmu[potrzebny przypis]. Podobne apele pojawiały się na stronach powiązanego ze środowiskami narodowo-religijnymi tygodnika Be-Szewa. Presja środowisk zaowocowała wspólnymi rozmowami Unii Narodowej z Żydowskim Domem, które zakończyły się sukcesem i ogłoszeniem wspólnego startu. W międzyczasie Żydowska Siła przeciwna była wspólnej liście twierdząc, że Unia Narodowa chce zyskać więcej głosów, ale nie wprowadzi polityków Żydowskiej Siły do Knesetu[19][20][21].

Po jakimś czasie Żydowska Siła zasiadła do ponownych rozmów z Żydowskim Domem i Unią Narodową. W rezultacie wszystkie strony doszły do porozumienia. Zgodzono się, że 5. i 8. miejsce na wspólnej liście Unii Partii Prawicowych przypadnie Itamarowi Ben-Gwirowi i Micha’elowi Ben-Ariemu. Decyzja o dopuszczeniu Żydowskiej Siły została zaakceptowana dodatkowo przez Komitet Centralny Żydowskiego Domu[22][23]. W marcu 2019 roku izraelska komisja wyborcza zaakceptowała start Żydowskiej Siły w wyborach do Knesetu. Wcześniej w Knesecie oddalono głosami Likudu, Żydowskiego Domu, Nowej Prawicy, Zjednoczonego Judaizmu Tory, Naszego Domu Izrael i Szasu propozycję zablokowania możliwości startu partii. Mimo to Prokurator Generalny Izraela wyraził zastrzeżenia wobec możliwości startu w przypadku osoby Micha’ela Ben-Ariego[24]. 17 marca 2019 roku, na wniosek prokuratora, Sąd Najwyższy Izraela rozpatrzył kwestię kandydatury Ben-Ariego. W rezultacie zapadła decyzja, która uniemożliwiła jego start w wyborach ze względu na jego wcześniejsze rasistowskie wypowiedzi w stosunku do Arabów. Takich wątpliwości nie było w przypadku Itamara Ben-Gewira, któremu pozwolono na start z wspólnej listy Unii Partii Prawicowych[25].

W wyborach Unia Partii Prawicowych, na którą formalnie składały się Żydowska Siła, Żydowski Dom i Unia Narodowa, zajęła 8 miejsce zdobywając 159 303 głosów (3,7%), co przełożyło się na 5 mandatów w Knesecie XXI kadencji[26][27][28]. Ben-Gwirowi nie udało się zatem zdobyć mandatu. Mimo to Perec i Smotricz liczyli na otrzymanie w ramach rozmów koalicyjnych dwóch ministerstw, co w myśl tzw. „prawa norweskiego” pozwoliłoby ugrupowaniu na wprowadzenie w ich miejsce do Knesetu dwóch kolejnych polityków z listy. Dzięki temu Ben Gwir mógłby liczyć na miejsce w Knesecie[29][30].

30 maja 2019 roku minął czas dany Netanjahu na sformowanie nowego rządu. Ogłoszono rozwiązanie Knesetu i rozpisanie nowych wyborów parlamentarnych na 17 września 2019 roku. Politycy Żydowskiego Domu wyrazili wątpliwości, czy w kolejnych wyborach Żydowska Siła będzie brana pod uwagę na wspólnej liście[31][32].

Kampania i wybory we wrześniu 2019

[edytuj | edytuj kod]

W związku z próbą zmarginalizowania Żydowskiej Siły w ramach Unii Partii Prawicowych Itamar Ben-Gewir i Micha’el Ben Ari zdecydowali się nie czekać na dalsze ustalenia koalicyjne pomiędzy Żydowskim Domem i Unią Narodową. Oskarżyli oni Smotricza i Pereca o nierespektowanie umowy i odłączyli się od Zjednoczonej Prawicy. Na początku lipca doszło do spotkania między działaczami Żydowskiej Siły a stojącym na czele jesziwy Har ha-Mor rabinem Cwim Tauem. Wcześniej wyraził on poparcie dla wspólnej listy Jachad Eliego Jiszaja i Żydowskiej Siły. Należy nadmienić, że sam Tau powołał do życia nową partię religijnego syjonizmu nazwaną No’am[33][34]. 28 lipca partia potwierdziła wspólny start z partią rabina Taua, jednocześnie opuszczając Unię Partii Prawicowych[35]. 31 lipca ogłoszono, że kandydatami partii w wyborach zostaną Itamar Ben-Gewir oraz Baruch Marzel[36]. Jednak 1 sierpnia partiapoinformowała, że stworzy samodzielną listę, ponieważ No’am wystawiła kandydata niereligijnego[37]. Oto pięć pierwszych miejsc partyjnej listy[38]:

  1. Itamar Ben-Gwir
  2. Baruch Marzel
  3. Adwa Biton
  4. Icchak Waserlauf
  5. Ben Cijjon Gufsztajn

25 sierpnia Sąd Najwyższy Izraela zablokował start Barucha Marzela i Ben Cijjona Gufsztajna z listy Żydowskiej Siły. Swoją decyzję uzasadnił tym, że obaj wygłaszali rasistowskie opinie wobec Arabów. Sąd zablokował petycję mającą w podobny sposób zaskarżyć lidera listy Itamara Ben-Gwira[39]. Na drugie miejsce przesunięto Adwę Biton, na trzecie miejsce Jicchaka Waserlaufa, na czwarte Dawid Kuperszmidt, a na piąte Jicchak Kroizer[40].

W ostatecznym rezultacie partia uzyskała 83 609 głosów (1,88%) i nie przekroczyła progu wyborczego[41].

Wybory w 2020

[edytuj | edytuj kod]

20 grudnia 2019 roku liderzy Żydowskiego Domu i Żydowskiej Siły ogłosili utworzenie wspólnej listy wyborczej do wyborów w marcu 2020 roku. Decyzja ta została skrytykowana przez Unię Narodową, która nie została uwzględniona w negocjacjach. Nowa lista otrzymała nazwę Zjednoczony Żydowski Dom[42][43]. Jednak pod wpływem silnej krytyki ze strony swojej partii i nacisków ze strony Nowej Prawicy i Unii Narodowej Rafi Perec postanowił zerwać umowę wyborczą z Żydowską Siłą i przystąpił do Jaminy. Wobec tego faktu Żydowska Siła ogłosiła samodzielny start w wyborach[44][45].

Wybory w 2021

[edytuj | edytuj kod]

3 lutego 2021 roku Becalel Smotricz z Syjonizmu Religijnego podpisał porozumienie o utworzeniu wspólnej listy w nadchodzących wyborach z Żydowską Siłą i No’am. Zgodnie z umową żydowska Siła ma otrzymać miejsca numer 3 i 6[46].

Wyniki wyborcze

[edytuj | edytuj kod]
Kneset/Wybory Liczba głosów Rezultat w % Liczba miejsc w

Knesecie

Posłowie Uwagi
18. Kneset - -
2/120
Micha’el Ben-Ari
Arje Eldad[1]
obaj odłączyli się od Unii Narodowej w trakcie kadencji
2013[47] 66 775 1,8%
0/120
Partia startowała jeszcze jako Ocma le-Jisra’el
2015[48] 125 158 3,0%
0/120
Partia startowała ze wspólnej listy z Jachad
IV.2019[49] 159 468 3,7%
0/120
Partia startowała z listy Unii Partii Prawicowych.
Lista zdobyła 5 mandatów, ale Żydowska Siła nie wprowadziła żadnego posła
IX.2019[50] 83 609 1,88%
0/120
2020[51] 19 402 0,42%
0/120
2021[52] 225 641 5,12%[a]
1/120
Itamar Ben-Gewir Partia startowała razem z Unią Narodową-Tkumą i No’amem ze wspólnej listy o nazwie Religijny Syjonizm
  1. Rezultat podany dla całej listy wyborczej

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Chaim Levinson, Far-right MKs Unite to Form New Party, „Ha-Arec”, 13 listopada 2012 [dostęp 2019-05-03].
  2. Otzma Leyisrael. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).
  3. Mergers and Splits Among Parliamentary Group. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).
  4. Raphael Ahren, The extremist who could bring Kahanism back to the Knesset, „The Times of Israel”, 18 lutego 2015 [dostęp 2019-05-03].
  5. a b c Lahaw Harkow, Eldad, Ben-Ari form new party: Strong Israel, „The Jerusalem Post”, 13 listopada 2012 [dostęp 2019-05-03].
  6. Lahaw Harkow, The new Kach? Ben-Ari, Marzel, Ben Gvir form party, „The Jerusalem Post”, 28 grudnia 2012 [dostęp 2019-05-03].
  7. a b Israel Democracy Institute, Otzma LeYisrael [online] [dostęp 2019-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12].
  8. עקרונות עוצמה יהודית [online] [dostęp 2019-05-03].
  9. a b Ido Ben-Porat, Ari Yashar, Nationalist Party Otzma Yehudit Officially Unveils, „Aruc Szewa”, 12 grudnia 2014 [dostęp 2019-05-03].
  10. Ido Ben-Porat, Ari Yashar, Yishai's List Finalizes – Marzel, But Not Ben-Ari, „Aruc Szewa”, 29 stycznia 2015 [dostęp 2019-05-03].
  11. a b Jeremy Sharon, Yachad and otzma end furious row and unite electoral lists, „The Jerusalem Post”, 29 stycznia 2015 [dostęp 2019-05-03].
  12. Israel Democracy Institute, Yachad [online] [dostęp 2019-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-13].
  13. Gil Hoffman, Far-right otzma yehudit party to run in next election, „The Jerusalem Post”, 5 listopada 2018 [dostęp 2019-05-03].
  14. Lists of Candidates. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
  15. Głosuje się na partię, nie na ludzi. Kto walczy o władzę?. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-09].
  16. Mergers and Splits Among Parliamentary Groups. knesset.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
  17. Wybory w Izraelu: oto partie polityczne, które zawalczą o władzę. forsal.pl. [dostęp 2019-04-10].
  18. Jacob Magid, Fearing wasted votes, PM urges fringe parties on far-right to join forces, „The Times of Israel”, 3 lutego 2019 [dostęp 2019-05-03].
  19. Arje Joeli, הלחץ עובד: יחודשו המגעים בין סמוטריץ' לרב רפי פרץ, „Srugim”, 11 lutego 2019 [dostęp 2019-05-03].
  20. Atara German, יש הסכם: הבית היהודי והאיחוד לאומי רצים ביחד, „Srugim”, 14 lutego 2019 [dostęp 2019-05-03].
  21. הופסק המו''מ בין האיחוד הלאומי לעוצמה יהודית, „Aruc Szewa”, 11 lutego 2019 [dostęp 2019-05-03].
  22. עוצמה יהודית: מקבלים את ההצעה של הבית היהודי, „Srugim”, 20 lutego 2019 [dostęp 2019-05-03].
  23. Jewish Home party votes overwhelmingly to merge with extremist Otzma Yehudit, „The Times of Israel [dostęp 2019-05-03].
  24. Lahaw Harkow, Election committee votes to let Otzma Yehudit run, „The Jerusalem Post”, 6 marca 2019 [dostęp 2019-05-03].
  25. Yonah Jeremy Bob, High court disqualifies Ben-Ari; rules Ben-Gvir, all arab parties eligible, „The Jerusalem Post”, 17 marca 2019 [dostęp 2019-05-03].
  26. Wyniki. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-11)]. (hebr.).
  27. Elections. Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12]. (ang.).
  28. Final Election Results: Bennett Wiped Out; Netanyahu's Likud Gains One Seat. Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12]. (ang.).
  29. Meiraw Kohen, איתמר בן גביר לכיפה: „אני מזהיר את הבית היהודי”, „Kipa”, 10 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-03].
  30. Meiraw Kohen, בכיר באיחוד מפלגות הימין לכיפה: נשאיר את בן גביר בחוץ, „Kipa”, 10 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-03].
  31. Raoul Wootliff, The final results of April’s election are in: No one won, Netanyahu lost, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31].
  32. Atara German, גורם בבית היהודי: „אנחנו עם עוצמה יהודית סיימנו”, „Srugim”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31].
  33. Meraw Kohen, תקומתה של מפלגת יחד: ראשי עוצמה יהודית נפגשו עם בכירים בישיבת הר המור, „Kipa”, 5 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13].
  34. למפלגה החדשה של הר המור יש שם חדש: מפלגת נעם, „Kipa”, 12 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13].
  35. Tamar Pileggi, Peretz agrees to give Shaked No.1 spot on right-wing Knesset list, „The Times of Israel”, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-07-28].
  36. Jehonatan Klejn, טיוטת הסכם בין עוצמה יהודית ל'נעם', המגעים לאיחוד בימין נמשכים, „Kipa”, 31 lipca 2019 [dostęp 2019-07-31].
  37. Atara German, Uriel Beeri, סופית: עוצמה יהודית הגישה בנפרד את הרשימה, „Srugim”, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-01].
  38. Jacob Magid, Raoul Woutliff, Resisting pressure from Netanyahu, far-right Otzma Yehudit runs alone, „The Times of Israel”, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-20].
  39. Yair Altman, Supreme Court bars far-right activists from running in upcoming elections, „Israel Ha-Jom”, 26 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-26].
  40. Jeremy Sharon, Ben-Gvir Calls on Bibi Not to Attack Otzma in Election Campaign, „The Jerusalem Post”, 26 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-26].
  41. ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, תוצאות האמת של הבחירות לכנסת ה-22 [online] [dostęp 2019-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-02].
  42. Jacob Magid, Smotrich says he won’t join Jewish Home-Otzma Yehudit merger ‘at any cost’, „The Times of Israel”, 31 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
  43. Hezki Baruch, Jewish Home, Otzma Yehudit agree to joint run, „Aruc Szewa”, 19 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
  44. Jacob Magid, Jewish Home chief under fire from within his party for merger with Otzma Yehudit, „The Times of Israel”, 21 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
  45. Bennett, Peretz, Smotrich agree to joint run without Ben Gvir, „Aruc Szewa”, 15 stycznia 2020 [dostęp 2020-03-02].
  46. Baruch Chezki, סמוטריץ׳ ובן גביר חתמו על הסכם לריצה משותפת, „Aruc Szewa”, 3 lutego 2021 [dostęp 2021-02-04].
  47. מכון הישראלי לדמוקרטיה, עוצמה לישראל [online] [dostęp 2019-09-25].
  48. מכון הישראלי לדמוקרטיה, יחד [online] [dostęp 2019-09-25].
  49. מכון הישראלי לדמוקרטיה, איחוד מפלגות הימין [online] [dostęp 2019-09-25].
  50. ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, תוצאות האמת של הבחירות לכנסת ה-22 [online] [dostęp 2019-09-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-02].
  51. ועדת הבחירות המרכזית, תוצאות האמת של הבחירות לכנסת ה-23 [online] [dostęp 2020-03-11].
  52. ועדת הבחירות המרכזית לכנסת ה-24, תוצאות האמת של הבחירות לכנסת ה-24 [online] [dostęp 2021-06-16].