Śluza Opatowice
51°05′44″N 17°07′30″E/51,095556 17,125000 Komora śluzy Opatowice | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Droga wodna | |
| Lokalizacja |
na 1 km |
| Dane techniczne | |
| Długość |
74,6 m |
| Szerokość |
9,6 m |
| Różnica poziomów |
2 m |
| Wrota |
wsporne, stalowe, nitowane |
| Rodzaj napędu |
elektryczny i ręczny |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 51°05′44″N 17°07′30″E/51,095556 17,125000
| |
Śluza Opatowice – śluza wodna komorowa, zlokalizowana na rzece Odra, w 245,03 km biegu rzeki[1], położona w przekopie wykonanym przy jej zakolu, nazwanym Kanałem Opatowickim, w 1,0 km tego kanału[2]. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Wyspą Opatowicką a osiedlem Opatowice.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Śluza została wybudowana w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki, prowadzonej w latach 1913–1917[a][3][4] polegającej na budowie nowej drogi wodnej przeprowadzonej przez miasto w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, tzw. Wrocławskiego Szlaku Głównego, mimo że sama śluza leży poza tym szlakiem[b][3][5][6][7].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Śluza Opatowice stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazwę: Stopień Wodny Opatowice[4][6], a także w szerszym kontekście funkcjonalnym obiektów hydrotechnicznych – Stopień Opatowicko-Bartoszowicki[3][6] w Bartoszowicko–Opatowickim Węźle Wodnym. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i następnych na Wrocławskim Szlaku Miejskim (Śluza Szczytniki, Śluza Miejska), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej także w obszarze otwartego dla żeglugi przez RZGW Wrocław Śródmiejskiego Węzła Wodnego[5][6][8]. Alternatywnym, głównym szlakiem żeglugowym przez Wrocławski Węzeł Wodny, jest droga prowadząca przez Śluzę Bartoszowice, o znacznie lepszych parametrach żeglugowych. Przez Śluzę Opatowice prowadzi droga wodna, tzw. Miejska, oraz droga wodna przez Śródmiejski Węzeł Wodny[9].
Śluza ma wymiary: długość – 74,6; szerokość – 9,6; piętrzenie wynosi 2,0 m[c][5]. Zamknięcia komory śluzy, dolne i górne, to wrota wsporne, stalowe, wykonane z zastosowaniem połączeń nitowych. Napęd wrót elektryczny, choć istnieje także awaryjny, ręczny. Do napełniania i opróżniania komory śluzy zastosowano krótkie kanały obiegowe, z zamknięciami w postaci zasuw rolkowych z napędem elektrycznym[6][7].
Odległości na drogach wodnych prowadzących przez śluzę[5]:
- w dół rzeki, do następnej śluzy na Wrocławskim Szlaku Miejskim – Śluzy Szczytniki, wynosi 5,6 km,
- w dół rzeki, do następnej śluzy w Śródmiejskim Węźle Wodnym – Śluzy Piaskowej 9,2 km[d],
- w górę rzeki, do poprzedniej na szlaku Śluz Janowice wynosi 8,4 km[5]
- w górę kanału, a następnie w dół rzeki, możliwy jest również ruch do Śluzy Bartoszowice, na Wrocławskim Szlaku Głównym.
Prawy brzeg stanowi Wyspa Opatowicka[e], natomiast lewy brzeg to teren osiedla Opatowice[f]. Poziom wody dolnej kształtuje Śródmiejski Węzeł Wodny Górny, oraz Stopień Wodny Szczytniki. Natomiast poziom wody górnej kształtowany jest przez Jaz Opatowice i Stopień Wodny Bartoszowice.
Do 1945 roku istniał przy śluzie, na głową dolną, most stalowy w konstrukcji wysięgnikowo-klapowej – most podniesionych masztów, o niewielkim znaczeniu (lokalnym)[4][7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Wrocławski Węzeł Wodny
- Odrzańska Droga Wodna
- Drogi wodne we Wrocławiu
- Stopnie wodne we Wrocławiu
- Śluzy wodne we Wrocławiu
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tzw. II kanalizacja Odry, przeprowadzona w latach 1913–1917.
- ↑ Położona jest na wcześniej wybudowanym szlaku Droga Wielkiej Żeglugi, gdzie pozostałe śluzy były mniejsze, w związku z czym nie zachodziła potrzeba budowania dłuższej komory.
- ↑ Nieco inne dane podaje strona Wratislaviae Amici i Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (link w sekcji Zobacz też, oraz przypisy), mianowicie: komora o długości 74 m; spad 2,46 m.
- ↑ Ruch w dół rzeki, od Śluzy Opatowice prowadzi przez Upust powodziowy Klary, przez Śluzę Piaskową ruch statków dopuszczalny jest w górę rzeki, w kierunku Śluzy Opatowice.
- ↑ Na północ od śluzy; za wyspą przepływa główny nurt Odry, na którym zbudowany został drugi element tego stopnia wodnego – Jaz Opatowice.
- ↑ Na południe od śluzy, za wałem przeciwpowodziowym, nazwanym Groblą Opatowicką Wschodnią, przebiega Ulica Opatowicka.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu: WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE – Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu. wbu.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (dostęp 2009-12-10).
- ↑ www.programodra.pl – 6.5 TRANSPORT WODNY. programodra.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-18)]. (dostęp 2009-12-10).
- ↑ a b c Strona www.wroclaw.pl o Wrocławskim Węźle Wodnym (dostęp 2009-12-07).
- ↑ a b c Małgorzata Książkiewicz, Grzegorz Bakuliński, Stanisław Januszewski, Ryszard Majewicz, Trasa turystyczna Pomniki Wrocławskiego Węzła Wodnego, Prosto z pokładu nr 55, rok IV, Marzec 2008 r. do pobrania ze strony Fundacji Otwartego Muzeum Techniki (dostęp 2009-12-07).
- ↑ a b c d e Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-08).
- ↑ a b c d e wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-10).
- ↑ a b c Śluza Opatowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-10).
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Ŝeglugowego jednostek turystycznych i sportowych (dostęp 2009-12-10).
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – mapa Śródmiejskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-01).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Śluza Opatowice w Wikimapii (dostęp 2009-12-10)
- Śluza Opatowice na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-10)
- TADEUSZ REDER, MT., Węzeł wodny Bartoszowice – Opatowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-10)
