Park Krajobrazowy Dolina Słupi

Park Krajobrazowy Dolina Słupi
	; Rzeka Słupia
	park krajobrazowy
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Położenie	gminy: Kobylnica, Dębnica Kaszubska, Czarna Dąbrówka, Borzytuchom, Kołczygłowy, Bytów, Słupsk
Mezoregion	Wysoczyzna Polanowska, Pojezierze Bytowskie
Data utworzenia	1981
Akt prawny	Uchwała Nr X/42/81 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Słupsku w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego "Dolina Słupi"
Powierzchnia	370,40 km²
Powierzchnia otuliny	831,70 km²
Obszary chronione	rezerwaty przyrody:; 8 w parku, 6 w otulinie
	Położenie na mapie Polski Park Krajobrazowy Dolina Słupi
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Park Krajobrazowy Dolina Słupi
	54°18′05″N 17°14′44″E/54,301389 17,245556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 19 lut 2023, była oparta na tej wersji.

Park Krajobrazowy Dolina Słupi – park krajobrazowy położony w okolicach miasta Słupska, obejmujący dolinę rzeki Słupi.

Park utworzony został w 1981 r., w celu ochrony szczególnie cennych walorów krajobrazowych Doliny Słupi i okolicznych wzgórz morenowych. Jest jedynym w województwie pomorskim parkiem typu dolinnego. Powierzchnia parku wynosi 370,40 km², natomiast jego otulina zajmuje 831,70 km²^[2]. Ponad 70% obszaru stanowią lasy liściaste i mieszane. W niedużych wsiach leżących na tym terenie zachowane zostały zabytki architektoniczne, głównie sakralne, oraz zespoły pałacowo-parkowe.

W parku znajdują się trzy spośród czterech elektrowni stanowiących tak zwany System Energetyczny Słupi. Powstał on w latach 1904–1925. Tu także występują naturalne stanowiska rzadkich roślin i miejsca gniazdowania ptaków chronionych, między innymi bielika. W 2003 r. żyła tu co najmniej jedna rodzina wilków^[3], a przed rokiem 1900 spotykano niedźwiedzie.

Geografia

Położenie

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Jerzego Kondrackiego Park Krajobrazowy Dolina Słupi leży na obszarze megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Nizina Środkowoeuropejska, dwóch podprowincji: Pobrzeży Południowobałtyckich, na obszarze których park położony jest w granicach makroregionu Pobrzeże Koszalińskie, mezoregionu Równina Słupska i Pojezierzy Południobałtyckich, na terenie których park znajduje się w granicach makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie i dwóch mezoregionów: Wysoczyzna Polanowska i Pojezierze Bytowskie^[4]^[5].

Park położony jest w zachodniej części województwa pomorskiego, na obszarze 3 gmin powiatu słupskiego (Kobylnica, Dębnica Kaszubska i Słupsk) i 4 gmin powiatu bytowskiego (Czarna Dąbrówka, Borzytuchom, Kołczygłowy, Bytów)^[6]. Zajmuje strefę środkowego i dolnego biegu rzeki Słupia i jej dorzecza od wsi Soszyca do drogi gminnej Krępa Słupska – Łosino. Granice obszaru chronionego na znacznych odcinkach wyznaczają drogi: krajowa nr 21 od zachodu, wojewódzkie nr 210 i nr 212 od północy, nr 209 od południa, powiatowa nr 1334G (Oskowo – Pomysk Wielki) od wschodu. 4 km w kierunku północnym od parku położone jest byłe miasto wojewódzkie Słupsk. Przy granicy północnej leży duża wieś gminna Dębnica Kaszubska. W wewnętrznych granicach parku znajdują się dwie wsie gminne: Kołczygłowy i Borzytuchom.

Rzeźba terenu

Obszar parku w głównej mierze został ukształtowany w wyniku ostatniego zlodowacenia obecnego terenu Polski, nazywanego zlodowaceniem północnopolskim. Konsekwencją tego jest zróżnicowanie wysokościowe obszaru i oraz rozmaitość form terenu. Przeważają pofałdowane powierzchnie wysoczyzn morenowych, poprzecinane dolinami rzek oraz siecią rynien, które współcześnie wypełniają wody jezior. Oś parku stanowi dolina Słupi. Wody rzeki, w wyniku zróżnicowania genetycznego odcinków doliny, płyną albo szerokim, płaskim korytem albo przełomowymi, wąskimi fragmentami o górskim charakterze^[7].

Flora

Na terenie parku rozpoznano 476 gatunków roślin naczyniowych, w tym 24 podlegające całkowitej ochronie i 9 ochronie częściowej. Obszar cechuje wysoka lesistość. Lasy pokrywają 72% jego powierzchni. Znaczący w tym udział mają bory sosnowe świeże, w których przeważającym gatunkiem jest sosna zwyczajna, pochodząca w głównej mierze z nasadzeń^[7]. Dodatkowo spotkać można drzewa nie występujące pierwotnie na tym obszarze, jak: świerk pospolity, daglezja, jodła pospolita, sosna wejmutka i sosna smołowa^[8]. Bory sosnowe parku są zróżnicowane pod względem wiekowym, jednak w większości nie przekraczają 120 lat. Najstarsze drzewostany, których wiek szacuje się na 160 lat, znajdują się m.in. w rejonie wsi Jutrzenka^[7].

Ochrona przyrody na obszarze Parku

Istniejące rezerwaty przyrody

Projektowane rezerwaty przyrody

Wyznaczono tu też obszar Natura 2000 „Dolina Słupi” PLB220002.

W granicach parku (według stanu na marzec 2020) istnieje także około 70 pomników przyrody^[9]. Wśród pomnikowych drzew dominują dęby szypułkowe i buki pospolite, rzadziej sosny zwyczajne (m.in. „Księżna Anna”^[10]) i lipy drobnolistne. Nielicznie reprezentowane są klon jawor, jesion wyniosły, brzoza brodawkowata, jodła pospolita, lipa srebrzysta, klon srebrzysty, jabłoń dzika^[11]. Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej jest głaz narzutowy „Smocze jajo”^[9]^[12].

Ochrona przyrody w otulinie Parku

Istniejące rezerwaty przyrody

Projektowane rezerwaty przyrody

Przypisy

↑ Park Krajobrazowy Dolina Słupi. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-09-17].
↑ Uchwała Nr 146/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 66, Poz. 1461 [on-line]. 2011-06-02. [dostęp 2018-09-17].
↑ Andrzej Bereszyński: Wilk w Polsce i jego ochrona. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2003, s. 36 i 39. ISBN 83-7160-299-5.
↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
↑ Jerzy Kondracki. Regiony fizycznogeograficzne Polski. „Poznaj Świat”. nr 4 (137), kwiecień 1964.
↑ Podstawowe informacje o Parku Krajobrazowym Dolina Słupi z oficjalnej strony internetowej. dolinaslupi.pl. [dostęp 2013-09-08]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Piotr Konarski, Marcin Miller, Bożena Sikora, Barbara Utracka-Minko: Park Krajobrazowy Dolina Słupi. Park Krajobrazowy Dolina Słupi, s. 7. ISBN 83-904016-0-6.
↑ Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski: Pojezierze Zachodniopomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 204, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0359-X.
↑ ^a ^b Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-10)]. (pol.).
↑ Ogłoszenie Wojewody Słupskiego z dnia 4 grudnia 1978 r. o stanie pomników przyrody województwa słupskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Słupsku Nr 8 poz. 14 z dnia 15.12.1978 r.
↑ Pomniki przyrody. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)]. (pol.).
↑ O Nas. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. Park Krajobrazowy „Dolina Slupi”. [dostęp 2020-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa Parku
Wideo dokumentalne o Parku
Park Krajobrazowy Dolina Słupi. [w:] Słupski Serwis Informacyjny SSI.slupsk.pl [on-line]. [dostęp 2013-05-03].

[crfop-1] Park Krajobrazowy Dolina Słupi. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-09-17].

[u2011-2] Uchwała Nr 146/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 66, Poz. 1461 [on-line]. 2011-06-02. [dostęp 2018-09-17].

[3] Andrzej Bereszyński: Wilk w Polsce i jego ochrona. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2003, s. 36 i 39. ISBN 83-7160-299-5.

[Kondracki1-4] Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.

[Kondracki2-5] Jerzy Kondracki. Regiony fizycznogeograficzne Polski. „Poznaj Świat”. nr 4 (137), kwiecień 1964.

[dolina_slupi-6] Podstawowe informacje o Parku Krajobrazowym Dolina Słupi z oficjalnej strony internetowej. dolinaslupi.pl. [dostęp 2013-09-08]. (pol.).

[konarski-7] Piotr Konarski, Marcin Miller, Bożena Sikora, Barbara Utracka-Minko: Park Krajobrazowy Dolina Słupi. Park Krajobrazowy Dolina Słupi, s. 7. ISBN 83-904016-0-6.

[Jasnowscy-8] Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski: Pojezierze Zachodniopomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 204, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0359-X.

[PK-9] Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-10)]. (pol.).

[DU-10] Ogłoszenie Wojewody Słupskiego z dnia 4 grudnia 1978 r. o stanie pomników przyrody województwa słupskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Słupsku Nr 8 poz. 14 z dnia 15.12.1978 r.

[pomniki_PK-11] Pomniki przyrody. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)]. (pol.).

[PKDS-12] O Nas. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. Park Krajobrazowy „Dolina Slupi”. [dostęp 2020-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]