Tekst źródłowy strony Krezol

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪Hasley‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Początek blokady: 17:21, 18 gru 2022
Zakończenie blokady: 17:21, 18 gru 2025

Twój obecny adres IP to 62.210.136.28. Zablokowany zakres to 62.210.0.0/16.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{Związek chemiczny infobox
 |nazwa                         = Krezol
 |1. grafika                    = O, m, p-Krezol 007.svg
 |opis 1. grafiki               = 
 |2. grafika                    = 
 |opis 2. grafiki               = 
 |3. grafika                    = 
 |opis 3. grafiki               = 
 |nazwa systematyczna           = metylofenol
 |inne nazwy                    = hydroksytoluen, hydroksymetylobenzen
 |wzór sumaryczny               = C<sub>7</sub>H<sub>8</sub>O
 |inne wzory                    = 
 |masa molowa                   = 108,14
 |wygląd                        = nieoczyszczony ma barwę żółtą, natomiast czysty jest bezbarwny; ma dość intensywny i nieprzyjemny ostry zapach.
 |SMILES                        = ''o''-krezol: Oc1c(C)cccc1<br />''m''-krezol: Oc1cc(C)ccc1<br />''p''-krezol: Oc1ccc(C)cc1
 |numer CAS                     = 95-48-7 (''o''-krezol)<br />108-39-4 (''m''-krezol)<br />106-44-5 (''p''-krezol)<br />1319-77-3 (mieszanina izomerów)
 |PubChem                       = 335 (''o''-krezol)<br />342 (''m''-krezol)<br />2879 (''p''-krezol)
 |DrugBank                      = 
 |gęstość                       = 1,135
 |gęstość źródło                = {{r|Ullmann's}}
 |stan skupienia w podanej g    = ciało stałe
 |g warunki niestandardowe      = {{nowrap|''o''-krezol}}
 |2. gęstość                    = 1,0302
 |2. gęstość źródło             = {{r|Ullmann's}}
 |2. stan skupienia w podanej g = ciecz
 |2. g warunki niestandardowe   = {{nowrap|''m''-krezol}}
 |3. gęstość                    = 1,154
 |3. gęstość źródło             = {{r|Ullmann's}}
 |3. stan skupienia w podanej g = ciało stałe
 |3. g warunki niestandardowe   = {{nowrap|''p''-krezol}}
 |4. gęstość                    = 0,384
 |4. gęstość źródło             = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |4. stan skupienia w podanej g = krytyczny
 |4. g warunki niestandardowe   = 424,4 °C, 5,01 MPa, {{nowrap|''o''-krezol}}
 |5. gęstość                    = 0,346
 |5. gęstość źródło             = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |5. stan skupienia w podanej g = krytyczny
 |5. g warunki niestandardowe   = 432,6 °C, 4,56 MPa, {{nowrap|''m''-krezol}}
 |6. gęstość                    = 0,391
 |6. gęstość źródło             = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |6. stan skupienia w podanej g = krytyczny
 |6. g warunki niestandardowe   = 431,4 °C, 5,15 MPa, {{nowrap|''p''-krezol}}
 |rozpuszczalność w wodzie      = 26 mg/g
 |rww źródło                    = {{r|Ullmann's}}
 |rww warunki niestandardowe    = {{nowrap|''o''-krezol}}
 |2. rozpuszczalność w wodzie   = 23 mg/g
 |2. rww źródło                 = {{r|Ullmann's}}
 |2. rww warunki niestandardowe = {{nowrap|''m''-krezol}}
 |3. rozpuszczalność w wodzie   = 19 mg/g
 |3. rww źródło                 = {{r|Ullmann's}}
 |3. rww warunki niestandardowe = {{nowrap|''p''-krezol}}
 |4. rozpuszczalność w wodzie   = 48 mg/g
 |4. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |4. rww warunki niestandardowe = 100 °C, {{nowrap|''o''-krezol}}
 |5. rozpuszczalność w wodzie   = 53 mg/g
 |5. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |5. rww warunki niestandardowe = 100 °C, {{nowrap|''m''-krezol}}
 |6. rozpuszczalność w wodzie   = 48 mg/g
 |6. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |6. rww warunki niestandardowe = 100 °C, {{nowrap|''p''-krezol}}
 |7. rozpuszczalność w wodzie   = 340 mg/g
 |7. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |7. rww warunki niestandardowe = rozp. krytyczna, 164,8 °C, {{nowrap|''o''-krezol}}
 |8. rozpuszczalność w wodzie   = 360 mg/g
 |8. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |8. rww warunki niestandardowe = rozp. krytyczna, 148,6 °C, {{nowrap|''m''-krezol}}
 |9. rozpuszczalność w wodzie   = 340 mg/g
 |9. rww źródło                 = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |9. rww warunki niestandardowe = rozp. krytyczna, 143,7 °C, {{nowrap|''p''-krezol}}
 |inne rozpuszczalniki          = [[fenol]], [[alkohole]] [[Chemia organiczna#Związki alifatyczne|alifatyczne]], [[etery]], [[chloroform]], [[gliceryna]]{{r|Ullmann's_wyd7}}
 |temperatura topnienia         = 30,99
 |tt źródło                     = {{r|Ullmann's}}
 |tt warunki niestandardowe     = ''o''-krezol
 |2. temperatura topnienia      = 12,22
 |2. tt źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |2. tt warunki niestandardowe  = ''m''-krezol
 |3. temperatura topnienia      = 34,69
 |3. tt źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |3. tt warunki niestandardowe  = ''p''-krezol
 |temperatura wrzenia           = 191,00
 |tw źródło                     = {{r|Ullmann's}}
 |tw warunki niestandardowe     = ''o''-krezol
 |2. temperatura wrzenia        = 202,23
 |2. tw źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |2. tw warunki niestandardowe  = ''m''-krezol
 |3. temperatura wrzenia        = 201,94
 |3. tw źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |3. tw warunki niestandardowe  = ''p''-krezol
 |temperatura krytyczna         = 424,4 °C (''o''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}<br />432,6 °C (''m''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}<br />431,4
 |tk źródło                     = &#32;(''p''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}
 |ciśnienie krytyczne           = 5,01 MPa (''o''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}<br />4,56 MPa (''m''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}<br />5,15
 |ck źródło                     = &#32;(''p''-krezol){{r|Ullmann's_wyd7}}
 |logP                          = 
 |kwasowość                     = 10,26 (''o''-krezol){{r|Tutor}}<br />10,09 (''m''-krezol){{r|Tutor}}<br />10,26 (''p''-krezol){{r|Tutor}}
 |zasadowość                    = 
 |lepkość                       = 3,06 mPa·s
 |l źródło                      = {{r|Ullmann's}}
 |l warunki niestandardowe      = ''o''-krezol; 50&nbsp;°C
 |2. lepkość                    = 4,17 mPa·s
 |2. l źródło                   = {{r|Ullmann's}}
 |2. l warunki niestandardowe   = ''m''-krezol; 50&nbsp;°C
 |3. lepkość                    = 4,48 mPa·s
 |3. l źródło                   = {{r|Ullmann's}}
 |3. l warunki niestandardowe   = ''p''-krezol; 50&nbsp;°C
 |napięcie powierzchniowe       = 34,4 mN/m
 |np źródło                     = {{r|Ullmann's}}
 |np warunki niestandardowe     = ''o''-krezol; 50&nbsp;°C
 |2. napięcie powierzchniowe    = 33,4 mN/m
 |2. np źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |2. np warunki niestandardowe  = ''m''-krezol; 50&nbsp;°C
 |3. napięcie powierzchniowe    = 34,0 mN/m
 |3. np źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |3. np warunki niestandardowe  = ''p''-krezol; 50&nbsp;°C
 |układ krystalograficzny       = 
 |moment dipolowy               = 1,35 D{{r|Tutor|Mahapatra}} (''o''-krezol)<br />1,61 D{{r|Tutor}} (''m''-krezol)<br />1,58 D{{r|Tutor}} lub 1,73
 |moment dipolowy źródło        = {{r|Mahapatra}} {{nowrap|(''p''-krezol)}}
 |karta charakterystyki         = 
 |zagrożenia GHS źródło         = &#32;[[Rozporządzenie CLP|Rozporządzenia&nbsp;CLP]], zał. VI{{r|GHS}}
 |piktogram GHS                 = {{Piktogram GHS|06|05}}
 |hasło GHS                     = Niebezpieczeństwo
 |zwroty H                      = {{Zwroty H|301|311|314}}
 |zwroty EUH                    = {{Zwroty EUH|brak}}
 |zwroty P                      = {{Zwroty P|280|301+310|305+351+338|310}}{{r|SA-o|SA-m|SA-p}}
 |zagrożenia UE źródło          = &#32;[[Rozporządzenie CLP|Rozporządzenia&nbsp;CLP]], zał. VI{{r|GHS}}
 |piktogram UE                  = {{Piktogram ostrzegawczy|T}}
 |zwroty R                      = {{Zwroty R|24/25}}
 |zwroty S                      = {{Zwroty S|(1/2)|36/37/39|45}}
 |NFPA 704                      = 
 |NFPA 704 źródło               = 
 |temperatura zapł
 |tz źródło                     = {{r|Ullmann's}}
 |tz warunki niestandardowe     = ''o''-krezol
 |2. temperatura zapł
 |2. tz źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |2. tz warunki niestandardowe  = ''m''-krezol
 |3. temperatura zapł
 |3. tz źródło                  = {{r|Ullmann's}}
 |3. tz warunki niestandardowe  = ''p''-krezol
 |temperatura samozapł
 |ts źródło                     = {{r|Ullmann's_wyd7}}
 |ts warunki niestandardowe     = 
 |numer RTECS                   = ''o''-krezol: GO6300000<br />''m''-krezol: GO6125000<br />''p''-krezol: GO6475000
 |dawka śmiertelna              = 
 |pochodne                      = 
 |podobne związki               = [[fenol]], [[anizol]]
 |commons                       = 
}}
'''Krezol''', {{chem2|CH3C6H4OH}} – [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[fenole|fenoli]], [[grupa hydroksylowa|hydroksylowa]] pochodna [[toluen]]u lub [[Grupa alkilowa|metylowa]] pochodna [[fenol]]u. Występuje w postaci 3 [[izomeria orto, meta, para|izomerów strukturalnych]]: 2-metylofenol (''o''-krezol), 3-metylofenol (''m''-krezol) i 4-metylofenol (''p''-krezol). Mają one podobne własności chemiczne, ale różnią się nieco [[temperatura topnienia|temperaturą topnienia]] i [[temperatura wrzenia|wrzenia]]. Mieszanina izomerów określana jest jako ''krezol surowy'' bądź ''trikrezol''. Otrzymywany jest przez [[destylacja|destylację]] [[Smoła pogazowa|smoły pogazowej]]{{r|PSC}} lub [[ropa naftowa|ropy naftowej]].

Jest obecny w [[dym tytoniowy|dymie tytoniowym]].

Ma działanie bakterio- i grzybobójcze, a także, podobnie jak [[naftalen|naftalina]], własności [[insektycydy|insektobójcze]]. Czasami stosuje się go razem z naftaliną do środków na [[molowate|mole]], znacznie częściej jest jednak stosowany jako dodatek do płynów odkażających i środków czystości. Preparatem takim jest np. [[lizol]] (50% [[roztwór]] krezolu surowego w [[Mydło potasowe (preparat farmaceutyczny)|mydle potasowym]]).

Krezol handlowo jest dostępny jako trikrezol i jako czyste izomery ''orto'', ''meta'', ''para''.

Nazwa krezol pochodzi od tradycyjnego jego źródła – [[kreozot]]u.

Krezole są półproduktami do syntezy [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]] (żywice nowolakowe, modyfikatory żywic fenolowo– formaldehydowych) i dodatków do nich, [[Herbicydy|herbicydów]], [[Insektycydy|insektycydów]], [[rozpuszczalnik]]ów, środków [[Dezynfekcja|dezynfekcyjnych]] i zapachowych, [[Materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]]. Otrzymywane z nich produkty są także wykorzystywane w [[Przemysł lakierniczy|przemyśle lakierniczym]] i [[Przemysł włókienniczy|tekstylnym]]{{r|Ullmann's}}.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
# <ref name="GHS">Informacje o klasyfikacji i oznakowaniu substancji według [[Rozporządzenie CLP|Rozporządzenia (WE) nr 1272/2008]], zał. VI, z uwzględnieniem Rozporządzeń ATP: [http://echa.europa.eu/information-on-chemicals/cl-inventory-database/-/cl-inventory/view-notification-summary/126794 ''o''-krezol], [http://echa.europa.eu/information-on-chemicals/cl-inventory-database/-/cl-inventory/view-notification-summary/39667 ''m''-krezol], [http://echa.europa.eu/information-on-chemicals/cl-inventory-database/-/cl-inventory/view-notification-summary/134768 ''p''-krezol] i [http://echa.europa.eu/information-on-chemicals/cl-inventory-database/-/cl-inventory/view-notification-summary/55227 krezol, mieszanina izomerów] {{lang|pl}} w Wykazie klasyfikacji i oznakowania [[Europejska Agencja Chemikaliów]]. [dostęp 2015-05-13].</ref>
# <ref name="Mahapatra">{{Cytuj pismo |autor = U. S. Mahapatra |autor2 = G. S. Roy |autor3 = L. Maharana |tytuł = Dipole moment studies of H-bonded complexes of phenols and substituted phenols with benzaldehyde in tetrachloromethane |czasopismo = Indian Journal of Chemical Technology |wolumin = 11 |strony = 811–815 |język = en |rok = 2004}}</ref>
# <ref name="PSC">{{PSChem|strony=202}}</ref>
# <ref name="SA-o">{{Sigma-Aldrich|C85727|SIAL|MSDS=tak|data dostępu=2015-05-13|nazwa=''o''-Krezol}}</ref>
# <ref name="SA-m">{{Sigma-Aldrich|C85751|SIAL|MSDS=tak|data dostępu=2015-05-13|nazwa=''m''-Krezol}}</ref>
# <ref name="SA-p">{{Sigma-Aldrich|36922|FLUKA|MSDS=tak|data dostępu=2015-05-13|nazwa=''p''-Krezol}}</ref>
# <ref name="Tutor">{{Cytuj stronę |url = http://chemistry.tutorvista.com/organic-chemistry/phenol.html |tytuł = Phenol |opublikowany = NCS Pearson |język = en |data dostępu = 2015-05-14 |archiwum = https://web.archive.org/web/20150518095134/http://chemistry.tutorvista.com/organic-chemistry/phenol.html |zarchiwizowano = 2015-05-18 }}</ref>
# <ref name="Ullmann's">{{Ullmann | nazwisko r = Helmut | imię r = Fiege | rozdział = Cresols and Xylenols}}</ref>
# <ref name="Ullmann's_wyd7">{{Cytuj książkę |tytuł = Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry |wydanie = 7 |wydawca = Wiley-VCH |miejsce = Weinheim |rok = 2007 |isbn = 9783527306732 |adres rozdziału = http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14356007.a08_025/abstract |rozdział = Cresols and Xylenols|nazwisko r = Fiege |imię r = Helmut |doi = 10.1002/14356007 |język = en}}</ref>
}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Antyseptyki]]
[[Kategoria:Fenole]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Chem2 (edytuj)
Szablon:Cytuj książkę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj pismo (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Cytuj pismo/tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj stronę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox 2x2 (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox 2x2 dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox chemia/niebezpieczeństwa (edytuj)
Szablon:Infobox chemia/temperatura (edytuj)
Szablon:Infobox chemia/właściwości (edytuj)
Szablon:Infobox chemia/źródła (edytuj)
Szablon:Infobox dwie grafiki (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox grafika (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox kreska (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox kreska dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt/projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł/styles.css (edytuj)
Szablon:Infobox ukryte (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox ukryte dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Komórka (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css (edytuj)
Szablon:Lang (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Nowrap (edytuj)
Szablon:Odn/id (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:PSChem (edytuj)
Szablon:Piktogram GHS (edytuj)
Szablon:Piktogram GHS/Pliki (edytuj)
Szablon:Piktogram ostrzegawczy (edytuj)
Szablon:Piktogram ostrzegawczy/Pliki (edytuj)
Szablon:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:R (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Sigma-Aldrich (edytuj)
Szablon:Ullmann (edytuj)
Szablon:Związek chemiczny infobox (edytuj)
Szablon:Związek chemiczny infobox/style.css (edytuj)
Szablon:Związek chemiczny infobox/wyjątki (edytuj)
Szablon:Zwroty EUH (edytuj)
Szablon:Zwroty H (edytuj)
Szablon:Zwroty H/Pliki (edytuj)
Szablon:Zwroty H/Tekst (edytuj)
Szablon:Zwroty P (edytuj)
Szablon:Zwroty P/Pliki (edytuj)
Szablon:Zwroty P/Tekst (edytuj)
Szablon:Zwroty R (edytuj)
Szablon:Zwroty R/Pliki (edytuj)
Szablon:Zwroty R/Tekst (edytuj)
Szablon:Zwroty S (edytuj)
Szablon:Zwroty S/Pliki (edytuj)
Szablon:Zwroty S/Tekst (edytuj)
Moduł:Arguments (edytuj)
Moduł:Chem2 (edytuj)
Moduł:Color contrast (edytuj)
Moduł:Color contrast/colors (edytuj)
Moduł:Cytuj (edytuj)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:Cytuj/dostęp (edytuj)
Moduł:ISBN (edytuj)
Moduł:ISBN/wydawcy (edytuj)
Moduł:Infoboksy (edytuj)
Moduł:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:String (edytuj)
Moduł:Wikidane (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/string (edytuj)
Moduł:Łatki (edytuj)

Wróć do Krezol.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Krezol”