Narie
53°54′31″N 20°01′27″E/53,908611 20,024167 Pomost nad jeziorem Narie | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Region |
Równina Olsztynka, Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie (tylko północno-zachodnia część jeziora) |
| Wysokość lustra |
104,6 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
1225,0-1240,1 ha |
| Wymiary • max długość • szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
124607,7 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody | |
| Rzeki wypływające |
Narienka |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Morąg  | |
| 53°54′31″N 20°01′27″E/53,908611 20,024167
| |
| |
Narie – jezioro w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg, na obszarze Równiny Olsztynka i częściowo Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego[3].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Jezioro jest typową rynną polodowcową. Zbocza rynny wznoszące się ponad wody jeziora są wyraźne i miejscami osiągają 40 m wysokości. Ma silnie rozwiniętą linię brzegową o długości około 50 km. Głębokość jeziora w kilku miejscach przekracza 40 m, a dno charakteryzuje się urozmaiconą konfiguracją. Obszar jaki zajmuje jezioro to około 1260 ha (według danych Leydinda powierzchnia jeziora wynosiła 1096,71 ha).
Na jeziorze znajduje się 19 wysp, z których największe to Duża Wyspa, Mała Wyspa, Duchów, Kaczy Ostrów, Złota i inne. Rozciągłość jeziora z północy na południe wynosi prawie 10 km, natomiast szerokość jest zmienna i waha się od 150 m w części północnej do ponad 3 km w części środkowej na wysokości miejscowości Bogaczewo. Jezioro odwadnia w kierunku północnym niewielka rzeczka Narienka.
Najbliższe miejscowości, do których dojeżdża PKP, to Żabi Róg i Morąg. Nad jeziorem położone są: Kretowiny, Bogaczewo, Gulbity, Boguchwały, Pojezierce i Wilnowo oraz Mały Horn (kolonia Żabiego Rogu).
Wokół jeziora Narie i na nim obowiązuje strefa ciszy, co oznacza, że nie wolno tam pływać używając silników spalinowych. Gospodarzem jeziora jest zakład rybacki w Bogaczewie – tu można nabyć zezwolenia wędkarskie. Swoją siedzibę ma także Morąski Klub Żeglarski "Keja".
Dane morfometryczne
[edytuj | edytuj kod]Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1225,0 ha[2] do 1240,0 ha[4] lub 1240,1 ha[1].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 104,6 m n.p.m.[1][2] Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m[1][4], natomiast głębokość maksymalna 43,0 m[4] lub 43,8 m[1] bądź 45 m[potrzebny przypis].
Czystość wód
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie badań przeprowadzonych w 2004 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[1][2] i I kategorii podatności na degradację[1]. Zagrożenie stanowią punktowe źródła zanieczyszczeń doprowadzające ścieki bezpośrednio do zbiornika. Do końca 2006 roku planowane było skanalizowanie całości terenów przyległych do jeziora i skierowanie ścieków na oczyszczalnie w Morągu.
Wyspy
[edytuj | edytuj kod]Według opracowania Leydinga z połowy XX wieku na jeziorze znajdują się następujące wysypy[5]:
- Brzozowa Kępa (Birkwerder) – wysepka w południowej części jeziora Narii
- Goła Kępa (Barwerder lub "Baba Jaga")
- Gierszak (niem. Geerschwerder) – wysepka położona w cieśninie jeziora Narie, przy Ponarskim Kącie
- Grekna (Grekne)
- Łabuny (Lebuhn) – wysepki
- Mały Ostrów (Kleiner Werder)
- Mały Trzciniak (Kleiner Rohrwerder) – wysepka na północnej części jeziora Narie, obok wyspy Trzciniak Wielki
- Olszowy Ostrów (Budwerder)
- Ponarska Kępa (Lustwerder) – wysepka na zatoce Ponary, odnodze jeziora Narie
- Ptasia Kępa (Spätling)
- Wielki Ostrów (Grosser Werder)
- Zielony Ostrów (Schöntalk)
Leyding wyróżnił także:
- Ponary, Ponarski Kąt (niem. Narien Winkel) – zatoka, odnoga jeziora Narie, przy majątku Ponary
- Długi Ostrów (niem. Langewerder) – półwysep na jez. Narie
- Zielony Róg (niem. Heuwerder) – półwysep na zachodniej części Ponar, odnogi jeziora Narie
- Czerwona Strużka (niem. Rotes Flies) – strumyk, dopływ jez. Narii
- Naria (niem. Nariefliess) – strumyk łączący jezioro Narie i Mildze
- Dzwonkowa Góra (niem. Wecke Berg) – góra o wys. 131 m, na południowym półwyspie jez. Narie
- Zamkowa Góra (niem. Schloss Berg) – góra o wys. 146 m na południowym półwyspie jez. Narie
- Borek (niem. Heide) – las, położony na półwyspie jeziora Narie, na południe od majątku Janowo
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Wokół jeziora umiejscowione są ośrodki wypoczynkowe różnych "klas", a także pole campingowe, wypożyczalnie sprzętu wodnego, rowerów i centrum handlowe na półwyspie kretowińskim. Główne centrum turystyczne znajduje się na półwyspie Kretowiny. Mieści się tam zespół ośrodków turystycznych czynnych w sezonie letnim (domki letniskowe) oraz pensjonaty, hotele, sklepy spożywcze, restauracje, ogródki piwne, stoiska ze sprzętem wędkarskim, szkoła i wypożyczalnia sprzętu windsurfingowego, wypożyczalnie sprzętu pływającego, parking strzeżony i smażalnia ryb. Drugie centrum, pod względem wielkości to zespół ośrodków wypoczynkowych i kwater prywatnych w pobliżu wsi Bogaczewo. W jednym z tamtejszych wczasowisk można skorzystać z basenu, bilarda, sauny oraz kręgli. Ośrodek funkcjonuje przez cały rok.
Fauna i flora
[edytuj | edytuj kod]
W okolicach Narie można obserwować ciekawe ptaki: orzeł, perkoz, myszołów, łabędź, kormoran.
Ryby występujące w jeziorze
[edytuj | edytuj kod]- Szczupak
- Sandacz (Zatoka Ponary)
- Lin
- Okoń
- Sielawa
- Płoć
- miętus pospolity
- Leszcz
- Węgorz
- Sum pospolity
- Wzdręga
Skorupiaki
[edytuj | edytuj kod]Hydronimia
[edytuj | edytuj kod]Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Narie[6]. Przedwojenna, niemiecka nazw tego jeziora to Narien See.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Jezioro z lotu ptaka
-
Jezioro Narie
-
Główny deptak w ośrodku w Kretowinach
-
Molo główne w ośr. wypoczynkowym "Kretowiny"
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2004 roku. s. 56-57. [dostęp 2011-05-29].
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 358. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ a b c według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 358. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 226, ISBN 83-239-9607-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 153
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jezioro Narie w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-16)].