żona

Podobna pisownia: zona • zonă • zóna • žona

wymowa:

​^?/i ​^?/i IPA: [ˈʒɔ̃na], AS: [žõna], zjawiska fonetyczne: nazal.

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) kobieta będąca w związku małżeńskim z inną osobą

(1.2) daw. kobieta, niewiasta^[1]

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	żona	żony
dopełniacz	żony	żon
celownik	żonie	żonom
biernik	żonę	żony
narzędnik	żoną	żonami
miejscownik	żonie	żonach
wołacz	żono	żony

przykłady:

(1.1) Czy twoja żona jest brunetką?

(1.1) Chciałabym wreszcie poznać żonę Karola.

(1.1) Cierpliwość, cnotę, przyjaciela i żonę sprawdzić można tylko w niedoli.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) małżonka; żart. połowica

antonimy:

(1.1) mąż, małżonek

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) chorążyna, starościna, prezydentowa, kowalicha, popadia, ambasadorowa

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. ożenek m, żonkoś m, żenienie n, ożenienie n

zdrobn. żonka ż, żoneczka ż, żonusia ż

zgrub. żonisko n

czas. żenić ndk., ożenić dk.

przym. żonaty, żoniny, żonin

związki frazeologiczne:

biedna żona taka, która ma pijaka • co strona, to żona • dobra żona – mężowi korona • kogo akademia, dwór, obóz w rozum nie wypoleruje, tego żona rozumu, dowcipu douczyć powinna • kto się zaleca w adwenta, ten będzie miał żonę na święta • ni do ambony, ni do żony • stare wino, żona młoda, niejednemu życia doda • śmierć i żona od Boga przeznaczona • u dobrego męża dobra żona • dobra żona tym się chlubi, że gotuje, co mąż lubi • żona ładna zawsze zdradna • co mąż, to wąż, co żona, to męczeńska korona • mąż doradza, a przy żonie władza

etymologia:

prasł. *žena (→ kobieta, małżonka) < praindoeur. *gʷenā (→ kobieta, małżonka)^[2], od pnia praindoeur. *gʷen-^[3]

por. białor. жонка, bośn. žena, bułg. жена, chorw. žena, czes. žena, dłuż. žona, głuż. žona, mac. жена, ros. жена, scs. жєна, słc. žena, słń. žena, serb. жена, ukr. жі́нка

uwagi:

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) vrou; (1.2) vrou
• albański: (1.1) grua ż; (1.2) grua ż
• aleucki: (1.1) ayagaq, ayaga-x̂
• amharski: (1.1) ሚስት ż
• angielski: (1.1) wife
• arabski: (1.1) زوجة ż, حرم, حرمة, قرينة, عقيلة, حليلة, ثوية
• azerski: (1.1) arvad
• baskijski: (1.1) emazte
• baszkirski: (1.1) ҡатын
• bengalski: (1.1) স্ত্রী; (1.2) স্ত্রী
• białoruski: (1.1) жонка ż
• birmański: (1.1) ဇနီး (zani)
• bośniacki: (1.1) žena ż
• bułgarski: (1.1) жена ż
• cebuano: (1.1) asawa
• cerkiewnosłowiański: (1.1) жена ż; (1.2) жена ż
• chiński standardowy: (1.1) 女人 (nǚrén)
• chorwacki: (1.1) žena ż
• czeski: (1.1) žena ż
• czuwaski: (1.1) арӑм
• dolnołużycki: (1.1) žeńska ż, książk. žona ż
• duński: (1.1) kone w, hustru w
• esperanto: (1.1) edzino
• estoński: (1.1) naine, abikaasa
• fiński: (1.1) vaimo
• francuski: (1.1) femme ż, épouse ż
• galicyjski: (1.1) esposa ż
• górnołużycki: (1.1) žona ż
• grenlandzki: (1.1) nuliaq
• gruziński: (1.1) ცოლი
• guarani: (1.1) tembireko
• gudźarati: (1.1) પત્ની ż
• hawajski: (1.1) wahine
• hebrajski: (1.1) אשה ż; (1.2) אשה ż
• hindi: (1.1) पत्नी ż
• hiszpański: (1.1) mujer ż, esposa ż
• indonezyjski: (1.1) isteri, istri
• irlandzki: (1.1) bean chéile ż
• islandzki: (1.1) kona ż
• jakucki: (1.1) дьахтар; (1.2) дьахтар
• japoński: (1.1) własna 家内 (かない, kanai), 妻 (つま, tsuma), cudza 奥さん (おくさん, okusan)
• jidysz: (1.1) פֿרוי ż (froj), ווײַב n (wajb)
• kannada: (1.1) ಹೆಂಡತಿ
• karaimski: (1.1) йолдаш
• karelski: (1.1) akku
• kaszubski: (1.1) białka ż
• kataloński: (1.1) dona ż, esposa ż, muller ż
• kazachski: (1.1) әйел, жар, зайып, қатын
• khmerski: (1.1) ភរិយា
• kikuju: (1.1) mũka
• koreański: (1.1) 아내
• kornijski: (1.1) gwrek ż
• krymskotatarski: (1.1) apaqay, apay
• laotański: (1.1) ເມຍ
• litewski: (1.1) žmona ż
• luksemburski: (1.1) Fra ż; (1.2) Fra ż
• łaciński: (1.1) uxor ż
• łotewski: (1.1) sieva ż
• macedoński: (1.1) жена ż; (1.2) жена ż
• malajalam: (1.1) ഭാര്യ
• malajski: (1.1) bini, isteri
• maltański: (1.1) mara ż; (1.2) mara ż
• marathi: (1.1) पत्नी ż
• maryjski: (1.1) вате; (1.2) вате
• mongolski: (1.1) эхнэр
• nepalski: (1.1) स्वास्नि (svāsni)
• niderlandzki: (1.1) vrouw ż
• niemiecki: (1.1) Frau ż, Ehefrau ż
• norweski (bokmål): (1.1) kone m/ż
• nowogrecki: (1.1) γυναίκα ż, σύζυγος ż
• nowopruski: (1.1) genā ż
• orija: (1.1) ପତ୍ନୀ
• ormiański: (1.1) կին
• pali: (1.1) itthi
• papiamento: (1.1) esposa
• pendżabski: (1.1) ਪਤਨੀ ż
• perski: (1.1) زن
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,      ,    
• portugalski: (1.1) esposa ż
• rosyjski: (1.1) жена (żena) ż
• rumuński: (1.1) soție ż
• sanskryt: (1.1) प्रेष्ठा ż, पत्नी ż, जनी ż
• serbski: (1.1) жена ż
• słowacki: (1.1) žena ż
• słoweński: (1.1) žena ż
• suahili: (1.1) mke
• sundajski: (1.1) pamajikan
• syngaleski: (1.1) බිරිඳ
• szkocki gaelicki: (1.1) bean ż; (1.2) bean ż
• szwedzki: (1.1) fru w, hustru w
• tahitański: (1.1) vahine faʻaipoipo
• tajski: (1.1) ภรรยา
• tamilski: (1.1) மனைவி
• telugu: (1.1) భార్య
• turecki: (1.1) karı
• ukraiński: (1.1) жінка ż
• urdu: (1.1) بیوی ż
• uzbecki: (1.1) xotin; (1.2) xotin
• walijski: (1.1) gwraig ż; (1.2) gwraig ż
• węgierski: (1.1) feleség
• wietnamski: (1.1) vợ
• wilamowski: (1.1) bow ż
• włoski: (1.1) moglie ż
• wolof: (1.1) jabar
• zachodnioflamandzki: (1.1) wuuf ż

źródła: