[go: up one dir, main page]

En fisica nucleara, los quarks que son de fermions qui (amassa dab los leptons) e constitueishen los atòms.

Seis particulas deu Modèl estandard son quarks (vriulet). Las tres colomnas son de generacions de matèria.
Murray Gell-Mann,Prèmi Nobel de Fisica 1969 per la classificacion dels adrons e l'ipotèsi dels quarks.

Mei precisament, los quarks qu'entran dehens la composicion deus neutrons, deus protons e d'autres hadrons. Los neutrons e protons constitueishen lo nuclèu de l'atòm.

La carga electrica deus quarks es +2/3 o -1/3. Lor espin es ½ћ.

Classificacion

modificar

Las seis classas de quarks (e los seis d'antiquarks) son devesidas en tres generacions:

- la primièra generacion, formada pels quarks naut (u, de l'anglès "up") e baish (d, de l'anglès "down").

Nom Carga Massa (MeV)
Naut / Up (u) +2/3 1,5 to 4,5 1
Baish / Down(d) -1/3 5 to 8,5 1

Las estimacions de las massas deus quarks u e d, son objèctes de controvèrsia.

- la segonda generacion, formada per los quarks encantats (c de l'anglès "charm", o "centre") e estranh (s de l'anglès "strange", o "sideways").

Nom Carga Massa (MeV)
Encantat / Centra
Charm / Centre (c)
+2/3 1000 a 1400
Estranh /
/Strange / Sideways (s)
-1/3 80 to 155

- la tresau generacion, formada de quarks som o vertat (t de "top", o "truth") e hons o beutat (b de "bottom", o "beauty").

Nom Carga Massa (MeV)
Som / Vertat
Top / Truth (t)
+2/3 174 300 ± 5100
Hons / Beutat
Bottom / Beauty (b)
-1/3 4000 a 4500

Los antiquarks (quarks d'antimatièra) son de carga electrica opausada (-2/3 e +1/3).

Combinasons

modificar

de tres quarks (barions)

modificar
 
Un neutron compausat deus son tres quarks (u (+2/3) + d (-1/3) + d (-1/3) = neutron de carga electrica 0)
Fichièr:Protron quark structure.svg
Estructura intèrna d'un proton, amb sos tres quarks (u (+2/3) + u (+2/3) + d (-1/3) = proton de carga electrica +1)

Lo proton es format de dos quarks u e un quark d : u (+2/3) + u (+2/3) + d (-1/3) = proton de carga electrica 1.

Lo neutron es format de dos quarks d e un quark u : u (+2/3) + d (-1/3) + d (-1/3) = neutron de carga electrica 0.

de dus quarks (mesons)

modificar

e de cinc

modificar